اِبْن‌ِ غانِم‌ِ مَقْدِسی، نورالدین علی بن محمد بن علی بن خلیل خزرجی (920-1004ق/1514-1596م)، فقیه حنفی. تولد و زندگی و وفات او در قاهره بود. وی پس از حفظ قرآن و فراگیری قرائات هفتگانه در محضر شهاب‌الدین احمد بن علی مقدسی، از قاضی القضاهٔ محمد ابن ابراهیم سدیسی فقه و قرائت آموخت و صحیح بخاری و صحیح مسلم و بخشهایی دیگر از کتب حدیث را از شهاب‌الدین احمد بن عبدالعزیز معروف به ابن نجّار فراگرفت. از دیگر مشایخ او در فقه و حدیث می‌توان شهاب‌الدین احمد بن یونس حلبی معروف به ابن شلبی، ناصرالدین طبلاوی، ابوالحسن بکری و شهاب رملی را نام برد. شیخ او در طریقت کریم‌الدین خلوتی بود (محبی، 3/181، 185). شیخ‌الاسلام خفاجی، شهاب‌الدین غنیمی، ابوالمعالی طالوی دمشقی، حسن بن عمار مصری شرمبلالی و گروه بسیار دیگر از شاگردان او بودند (خفاجی، 2/53؛ محبی، 3/181؛ مراغی، 3/99). امامت مدرسهٔ اشرفیه و ریاست مدرسان در چند مدرسهٔ قاهره با او بود (محبی، همانجا). 2 بار به حج و 3 بار به بیت‌المقدس رفت. گفته شده است که به علوم غریبه نیز آشنا بود و آن را به فرزندش که مورد علاقهٔ شدید او بود، آموخت، ولی چون فرزندش از این آموخته‌ها سوءاستفاده کرد، ابن غانم حکم به قتل او داد. صوفیه را بزرگ می‌داشت و به آنان با نظری مساعد می‌نگریست (همو، 3/184). از آثار او بُغیهٔ المرتاد فی تصحیح الضاد که همراه با مقابسات توحیدی در هند به چاپ سنگی رسیده و مصائد الشیطان و ذم الهوی، به کوشش ابراهیم محمد جمل، توسط مکتبهٔ القرآن در قاهره چاپ شده است. از آثار خطی او اوضح رمز علی نظم الکنز در فقه حنفی است. اصل کتاب از ابن نجیم (د 970ق) است که ابن نصیح آن را به نظم کشیده است. حاجی خلیفه (2/1515) گوید که ابن غانم در این کتاب خرده‌هایی بر ابن نجیم گرفته است. نسخه‌های متعددی از این اثر در کتابخانه‌های جهان وجود دارد (نک: .(GAL,S,II/267 دیگر اثر خطی او ذخیرهٔ الناظر، حاشیه‌ای بر الاشباه و النظائر ابن نجیم در فقه حنفی است (نک: همان، .(II/425 به گفتهٔ حاجی خلیفه (1/99)، تعلیقات ابن غانم بهترین و موجزترین تعلیقاتی است که بر این کتاب نوشته شده است. برای دیگر آثار خطی او به بروکلمان GAL,S,) GAL,II/405; مراجعه شود.