در بخش اول کتاب بعد از تعریف تمدن و فرهنگ, عوامل اعتلا و انحطاط تمدنها و رابطهی اخلاق, فرهنگ و تمدن بیان شده است. بخش دوم به زمینههای شکلگیری تمدن اسلامی و تاریخ نگارش در تمدن اسلامی اختصاص دارد. در بخش سوم, نقش مسلمانان در علومی چون ریاضیات, نجوم, فیزیک و تصوف ارزیابی میشود. در بخش چهارم سازمانهای اداری و اجتماعی و تمدن اسلامی و ابعاد مختلف آن بررسی شده بخش پنجم به جایگاه هنر در تمدن اسلامی اختصاص یافته است. در بخش ششم تاثیر تمدن اسلامی در تمدن غربی در حوزههایی چون نقاشی, موسیقی و معماری بررسی میشود, بخش هفتم به تحلیل عواملی مانند جنگهای صلیبی, ظهور مغولان, سقوط اندلس, استبداد, دنیاگرایی, تحول و دور شدن از اسلام راستین اختصاص دارد. عناوین فصلهای دیگر کتاب عبارتاند از: 'خیزش؛ اقتدار مجدد در جهان اسلام', 'علل متاخر رکود فرهنگ و تمدن اسلامی', 'بیداری اسلامی' و 'نقد تمدن غرب'.