نوشتار حاضر به قلم محمد شجاعی طریقه عملی تزکیه نفس و چگونگی توبه و شرایط آن را بیان می دارد. نویسنده التزام به صراط مستقیم در سلوک الی‌الله را شرط لازم در تمامی این راه بیان می دارد و یقظه و انتباه به‌معنی بیدار شدن و به‌خود آمدن و متنبه گشتن را اولین قدم و یا اولین مسئله در سلوک الی‌الله می داند و به بیان آثار یقظه و انتباه می‌پردازد. در ادامه نویسنده به بررسی مفهوم توبه و چگونگی انجام آن در اجز...
زیباترین فضای سبزی که در همسایگی ما وجود دارد، متعلق به یک ژاپنی است. وقتی از کنار خانه‌اش می‌گذرم، اغلب او را در حیاط می‌بینم که یا به سبزیجات و گیاهان می‌رسد و یا غذای پرندگان را می‌دهد و می‌ایستم و تماشایش می‌کنم. او مرد کوچکی بود، تقریباً پنج فوت، ولی فضای اطراف او بسیار عظیم است. یکی از روزهائی که از کنار حیاطش می‌گذشتم، او مشغول به‌کار بود. مرا صدا زد: ”روز زیبائی است.“ پاسخ دادم: ”باغچه ز...
روزی رسول اکرم صلی الله علیه و آله نماز صبح را با جماعت خواندند، ولی دیدند امروز علی علیه‌السلام به مسجد نیامده است. حضرت، در خانه علی رفتند و پرسیدند چرا او در جماعت شرکت نکرده است؟! فاطمه علیها السلام گفت: علی دیشب تا صبح مناجات داشت و صبح از خستگی نمازش را در منزل خواند. حضرت فرمود: به او بگوئید به جای مناجات طولانی مقداری بخوابد، ولی نماز جماعت صبح را از دست ندهد. آری، خوابی که مقدمه جماعت با...
واژه عدل در لغت در مقابل ظلم و جور آمده و به معنای قراردادن هر چیز در جای خود و یا انجام دادن هر کاری به نحو شایسته است. چنانکه حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: ”العدل یضع الامور مواضعها“ یعنی ”عدل است که هر امری را در جایگاه خودش قرار می‌دهد.“ هرچند عدل و قسط معمولاً در کنار یکدیگر و یا به جای یکدیگر به‌کار می‌روند، اما تفاوت‌هایی نیز با هم دارند و موارد کاربرد متفاوتی پیدا می‌کنند. گاهی عدل در...
امر به معروف، نشانه عشق انسان به مکتب است. امر به معروف، نشانه عشق انسان به مردم است. امر به معروف، نشانه تعهد و سوز و علاقه انسان به سلامتی جامعه است. امر به معروف، نشانه تولّی و تبرّی است. امر به معروف، نشانه آزادی در جامعه است. امر به معروف، نشانه ارتباط میان آحاد مردم است. امر به معروف، نشانه فطرت بیدار است. امر به معروف، ضامن اجرای تمام واجبات و نهی از منکر، ضامن ترک همه محرمات است.
خدای بزرگ، نه از نماز خواندن ما سود می‌برد و نه بی‌نمازی ما به او زیان می‌رساند. اگر بخوانیم، خودمان به پاکی جان و صفای روح و دوری از پلیدی‌ها می‌رسیم و اگر بی‌اعتنا به نماز باشیم، از برکات و آثار معنوی و اجتماعی آن، محروم می‌شویم و در آخرت هم به خاطر ناسپاسی و دوری از خدا و آلودگی به فساد، کیفر خواهیم دید. وقتی آمال و سعادت ما در بندگی خدا است، این بندگی و عبادت، در شکل نماز و انجام این فریضه ال...
به همان دلایلی که نیاز به پیامبر داریم، نیاز به امام هم داریم و ما پیش از این در آتاب نبوّت، در این زمینه دلائلی را بیان کردیم و اینک آنها را مرور می‌کنیم: - آیا می‌توان قبول کرد که هدف از آفرینش انسان رشد و آمال و در مسیر خدا قرار گرفتن باشد، ولی در این میان هادی و راهنمایی در کار نباشد؟! - آیا می‌توان قبول کرد که انسان عاشق رسیدن به مقام والای انسانی باشد، ولی در خارج چنین الگویی وجود نداشته ب...
دو باغ را کنار هم در نظر بگیرید که از نظر آب و هوا و نوع گیاهان و درختان یکسانند. باغبان یکی از آنها به آفات و آسیب‌هایی که باغ را تهدید می‌کند توجه دارد، قهراً آن باغ از طراوت و شادابی و میوه و گل و شکوفه برخوردار است، ولی باغبان دیگر به آفات و آسیبها یا توّجه ندارد و یا بی خبر است، در نتیجه باغی پژمرده و میوه‌هایی کرم خورده خواهد داشت. انسان نیز چنین است، که اگر توجه به آفات روحی و جسمی خود نکن...
گر چه اسلام درآمدهایی را که از طرق نامشروع، همچون اختلاس، احتکار، کم‌فروشی، ربا، سرقت، رشوه و امثال آن به‌دست می‌آید، به شدّت حرام کرده و حکومت اسلامی را مسئول بازگشت این اموال به صاحبان اصلی آنها دانسته است، چنانکه امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام فرمود: ”تمام اموالی را که در زمان خلیفه سوّم میان نورچشمی‌ها به ناحق تقسیم شده است، برخواهم گرداند، گرچه آن اموال در مهر زنان هزینه شده باشد.“ اما با این...
معاد، در عقل و فطرت هر انسانی جایگاه قابل توجّهی دارد، زیرا کیست که نپرسد و یا نخواهد بداند که آینده انسان و جهان چه می‌شود؟ پایان عمر و تلاش ما به کجا می‌رسد؟ نتیجه و هدف از زندگی چیست؟ آری این سؤالها برای همه مطرح است. گرچه افرادی به زبان معاد را نمی‌پذیرند، ولی ناخودآگاه در عمق جان خود احساس ابدیّت برای انسان دارند و گاه و بیگاه از خود علامت‌هایی نشان می‌دهند که دلیل آن است که با وجود مرگ و پو...
در جهان بینی الهی نیاز انسان به پیامبر، ضرورتی است که قابل تردید نیست. اگر جهان هستی هدفی دارد و در مسیر خود خط صحیحی را دنبال می‌کند، باید برای انسان هم که جزیی از عالم است راهی روشن و دور از هرگونه خطا و انحراف وجود داشته باشد و اگر نباشد او وصله ناهمرنگ هستی خواهد بود. اگر برای آفرینش انسان هدفی وجود دارد و باید انسان به سعادت ابدی برسد، بدون داشتن طرحی کامل و جامع، این هدف عملی نیست و انبیا ب...
آنچه انسان را به پرستش و بندگی خدا وادار می‌کند (یا باید وادار کند) اموری است، از جمله: ۱. عظمت خدا: انسان وقتی خود را در برابر عظمت و جلال خدایی می‌بیند، ناخودآگاه در برابر او احساس خضوع و فروتنی می‌کند. آن سان که در برابر یک دانشمند و شخصیت مهم، انسان خویشتن را کوچک و ناچیز شمرده، او را تعظیم و تکریم می‌کند. ۲. احساس فقر و وابستگی: طبیعت انسان چنین است که وقتی خود را نیازمند و وابسته به کسی د...
سؤال: نقش ایمان به خدا در زندگی انسان چیست؟ پاسخ: شما اگر وارد منزلی شدید که می‌دانید این خانه نه صاحبی دارد و نه حسابی، نه دوربینی در کار است و نه کنترلی، هیچ دلیلی برای نظم و دقّت و انضباط در کارهای شما نیست. در خانه رها، ما هم رها هستیم و هر چه ریخت و پاش نکنیم و نفس خود را کنترل کنیم ضرر کرده‌ایم، ولی اگر بدانیم که این خانه صاحب و حسابی دارد و تمام رفتار ما زیر نظر اوست، به گونه‌ای دیگر زندگی...
سالهاست در فکر ترویج تفسیر قرآن هستم و در این راستا خداوند توفیقاتی مرحمت فرموده است. در سال هشتاد که از حج برگشتم، پیشنهاد دوستان در ستاد تفسیر، مرا در شب و روز عید غدیر به فکر واداشت که آیا می‌توان مسیر سخنرانی‌های محرم را قرآنی کرد، یعنی سیمای امام حسین علیه السلام و اهداف آن عزیز را و مسائل کربلا و صحنه‌هایی که پیش آمد از جهاد، تصمیم، عشق، ایمان، خلوص و شهادت تا نماز، پذیرش عذر و توبه حُر تا...
با اینکه تبلیغ و امر به معروف و نهی از منکر و انذار و ارشاد از مسایل مهم اسلام است، امّا درباره شیوه‌های آن کتب زیادی نوشته نشده است. خداوند توفیقی مرحمت کرد تا یک دور قرآن را به قصد بررسی مسئله تبلیغ مطالعه و صدها آیه در مورد شیوه تبلیغ و شرایط مبلّغ پیدا کردم که آنها را همراه با نکاتی که در طول بیست سال سابقه تبلیغ بدست آورده‌ام در یک کتاب به مبلغان اسلام عرضه کنم. به امید آنکه امر تبلیغ اسلام...
شناخت معبود و آفریدگار، محبّت او را در دل ایجاد می‌کند و این محبّت، انسان را به پرستش و عبادت و اظهار کوچکی و تواضع در برابر عظمت او وا می‌دارد. نماز، جلو های از بندگی انسان در پیشگاه خدا و مظهر عبودیّت و عبادت است. آنکه بنده آفریدگار است و این بندگی را احساس می‌کند و می‌داند و باور دارد، در برابر او، مطیع است و در پیشگاهش سر بر خاک می‌نهد و به سجده می‌افتد و با وی راز می‌گوید و نیاز می‌طلبد و آن...
انتخاب راه دین، امری کاملاً عقلانی و منطقی است؛ زیرا انسان عاقل همیشه احتمال خطر را خصوصاً اگر مهم باشد، جدّی می‌گیرد. در جمعی که به مسافرت می‌روند، آن کسی بر مبنای عقل و خرد گام بر می‌دارد که هنگام سفر و احتمال خطر، چیزهایی با خود بر می‌دارد، طنابی برای بکسل کردن، زنجیر چرخی برای یخبندان، جک و زاپاسی برای پنچری، چراغ قوّه‌ای برای تاریکی و چوب و چماقی برای حمله دزدی مسلح. انسان عاقل همواره به پی...
درود بی‌کران بر روان پاک خاتم پیمبران محمّد مصطفی، و وصیّ و الاتبارش علیّ مرتضی و یازده فرزند از اولاد امجاد او باد؛ بالأخصّ ولیّ دائرهٔ امکان حضرت امام زمان: محمّد بن الحسن قائم آل محمّد که کاروان عالم هستی را با جذبه و عشق در حرکت به‌سوی عالم اطلاق و توحید حضرت حقّ ـ جلّ و علا ـ رهبری می‌کنند. از آنجائی‌که دوران امامت حضرت امام حسن مجتبی و حضرت سیّدالشّهداء علیهماالسّلام از سخت‌ترین و تاریک‌تری...
حج امانتی الهی و چهارمین رکن اسلام است، سه رکن پیش از آن عبارتند از ”نماز“، ”زکات“ و ”روزه“. در اهمیت حج همین بس که در روایت آمده است: ”اگر مسلمانی مستطیع شود و به مکه نرود و بمیرد، شایسته نام مسلمانی نیست و یهودی یا نصرانی از دنیا خواهد رفت.“ عربستان سعودی دو میلیون و دویست و چهل هزار کیلومتر مربع مساحت دارد و جمعیت آن حدود ۱۳ میلیون نفر است. این کشور در جنوب‌غربی آسیا واقع شده و از شمال به کشو...
نخستین اقدام رسول خدا در مدینهٔ منوره ساختن مسجد بود. پیش از آن، در قبا نیز مسجدی به‌دست آن حضرت و اصحاب بزرگوارشان ساخته شد که چنین اقدامی نشان از اهمیت نقش مسجد در اسلام دارد. شریف‌ترین مسجد پس از مسجدالحرام، مسجدالنبی است که در مدینهٔ منوّره واقع شده است. رسول خدا (ص) دربارهٔ نماز خواندن در این مسجد فرمود: ”نماز در مسجد من نزد خداوند، برابر با ده‌هزار نماز در مساجد دیگر است، جز مسجدالحرام، که...
احد نام مجموعه‌ای از کوه‌های بزرگ و کوچک در شمال مدینه است که حدود ۶۰۰۰ متر طول دارد. این کوه از شرق به غرب کشیده شده و فاصله آن تا مسجد نبوی پنج و نیم کیلومتر می‌باشد. رنگ عمومی آن قرمز متمایل به قهوه‌ای است. حد فاصل شهر مدینه و کوه احد در گذشته به‌صورت دشتی مسطح و عموماً غیرمسکونی و تنها در چند نقطه مزروعی بوده است. اما امروزه به‌علت گسترش شهر، دشتی که می‌توانست بسیاری از اسناد تاریخی مربوط به...
یکی از بهترین شیوه‌های تربیت، معرفی الگوهای موفق است. الگو به کلیات و تئوری‌ها، روح و حیات می‌بخشد. الگوی خوب، مردم را از رفتن به سراغ الگوهای بد باز می‌دارد. الگوی خوب، دعوت و تبلیغ عملی است. دلیل و فلسفه مجالس عزاداری امامان معصوم به‌خصوص امام حسین (ع) آن است که پرچم الگوهای ایمان و استقامت در تاریخ بر فراز باشد. خداوند، بارها به پیامبرش دستور داده، نمونه‌های برجسته انسانیت را به مردم معرفی...
کتاب حاضر شامل چهل مثل از مَثل‌های تعلیمی و تربیتی قرآن مجید، در موضوع‌های مختلف، عقیدتی، اخلاقی، تاریخی، سیاسی و اجتماعی است که به ترتیب از سوره بقره تا سوره تحریم به شیوه نوینی استخراج شده است؛ نخست پس از ذکر عنوان هر مثل در آغاز صفحه، متن آیه (یا آیات) مورد مثل، همراه ترجمه آورده شده، آنگاه وجه شباهت بین مثل و ممثَّل ذکر و در پایان تحت‌عنوان نکته (یا نکته‌ها) با استفاده از سخنان پیشوایان دین و...
در قرن نوزدهم به‌علت اشتباهی که محققین در مکان و زمان ظهور زرتشت می‌نمودند و برداشت غلطی که درباره قدمت تورات داشتند، این نظریه بیشتر رواج داشت که ادیان بابلی و عبری در شکل گرفتن دین زرتشت مؤثر بوده است. به‌نظریه دارمستتر اشاره شد که او حتی معتقد بود گاتاها تحت‌تأثیر فیلون یهودی در قرن اول مسیحی تنظیم گردیده است. اگر ظهور زرتشت و تنظیم گاتاها را در کنار بابل، یعنی آذربایجان غربی و حدود قرن ششم ق.م...
غلات، معنای کسانی است که از حد تجاوز کرده باشند. معنای لغوی این لغت عام است شامل همه کسانی که درباره شخص یا چیزی به هر نوعی غلو کنند، می‌شود و اختصاص به گروه و فرقه خاصی ندارد. در مذهب شیعه به کسانی اطلاق شده است که درباره ائمه اهل بیت(ع) غلو می‌کنند، ثانیاً غلو و زیاده روی آنان به حدی است که آنها را به جهت خدایی می‌رساند یا قائل به حلول جوهر خدایی در روح آنان می‌شوند. نوشتار حاضر درصدد است، ضمن...
