نویسنده: فروغ جهانبخش<br /> مترجم: سعیده سریانی
حدود پنجاه سال پس از انقلاب مشروطه در ایران، در سال ۱۲۹۰-۱۲۸۵، نیروهای مذهبی بار دیگر وارد سیاست شدند. از زمان کنارهگیری علمای مشروطه از سیاست، تا شکست جنبش ملی (1332)، فقط دو نفر از روحانیون، به نامهای آیتالله سید حسن مدرس و آیتالله ابوالقاسم کاشانی به همراه سازمان سیاسی - مذهبی فدائیان اسلام، در امور سیاسی فعال بودند. دلیل حضور کمرنگ مذهب در عرصههای سیاسی، تا حدی به خاطر سیاست غیرمذهبی پهلوی بود که سعی بر جداسازی دین از سیاست داشت و تا حدی هم به خاطر بیاعتنایی و بیتوجهی نسبت به سیاست، توسط مجتهدین برجستهی آن زمان، بهخصوص آیتالله شیخ عبدالکریم حائری یزدی و آیتالله سید محمدحسین بروجردی بود که دو مرجع تقلید مهم و برجسته در میان شیعیان ایران بودند. <br /> ظهور مجدد مذهب در سیاست، در آن زمان جلوهی دیگری داشت و بر خلاف اوایل قرن نوزدهم، این اقدام توسط رهبران مذهبی عالیرتبه انجام نشد. این پیدایش، بهتدریج آغاز شد و در ابتدا به عنوان یک جنبش مذهبی مدرنیست، با گرایش سیاسی قوی محسوب میشد و رهبری آن را روشنفکران مذهبی غیرروحانی به عهده داشتند. حضور روحانیون در سیاست، تا انقلاب 1357، مبنای شخصی داشت. با این وجود، در طول جنبش مشروطه، بار دیگر در حمایت از سازمانهای دموکراتیک و در مخالفت با استبداد رژیم حاکم ظاهر شد. <br /> این کتاب قصد دارد حضور مجدد مذهب را در سازگاری اسلام و دموکراسی، در طول سالهای 1332 تا 1379 را مورد بررسی قرار دهد. این کار از طریق بررسی نظریات هفت نفر از اشخاص برجستهای انجام میشود که افکار سیاسی ـ مذهبی و بحثهایی در مورد دوران قبل و بعد از انقلاب ایران داشتهاند. از سه نفر از آنها، مهدی بازرگان، علی شریعتی، و عبدالکریم سروش، میتوان به عنوان روشنفکران مذهبی غیرروحانی و نوگرایان مذهبی نام برد. چهار نفر دیگر، جزء روحانیون بودند، که عبارتند از سید محمود طالقانی، مرتضی مطهری، محمّدحسین طباطبایی، و آیتالله خمینی. در این کتاب، ما به تحقیق این موضوع میپردازیم که آیا متفکران سیاسی ـ مذهبی همعصر در ایران، در طی مبارزات ضد استبدادی خود، به صورت تئوری تلاشی برای منطبق ساختن اسلام و دموکراسی کردهاند. <br /> این کتاب نشان میدهد که جنبهی دموکراسی تئوری حکومت، که توسط این هفت نفر ارائه شد، در نظر اکثریت آنها، به اندازهی جنبهی مذهبی آن اهمیت داشت. به عبارت دیگر، هدف آنها فقط تأسیس حکومت اسلامی نبود. آنها ماهیت حکومت اسلامی را به صورت دموکراتیک به نمایش گذاشتند.
فایل(های) الحاقی
از بازرگان تا سروش | az bazargan ta soroush.pdf | 1,331 KB | application/pdf |