حدود پنجاه سال پس از انقلاب مشروطه در ایران، در سال ۱۲۹۰-۱۲۸۵، نیروهای مذهبی بار دیگر وارد سیاست شدند. از زمان کناره‏گیری علمای مشروطه از سیاست، تا شکست جنبش ملی (1332)، فقط دو نفر از روحانیون، به نام‏های آیت‏الله سید حسن مدرس و آیت‏الله ابوالقاسم کاشانی به همراه سازمان سیاسی - مذهبی فدائیان اسلام، در امور سیاسی فعال بودند. دلیل حضور کمرنگ مذهب در عرصه‏های سیاسی، تا حدی به خاطر سیاست غیرمذهبی پهلوی بود که سعی بر جداسازی دین از سیاست داشت و تا حدی هم به خاطر بی‏اعتنایی و بی‏توجهی نسبت به سیاست، توسط مجتهدین برجسته‏ی آن زمان، به‏خصوص آیت‏الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی و آیت‏الله سید محمدحسین بروجردی بود که دو مرجع تقلید مهم و برجسته در میان شیعیان ایران بودند. <br /> ظهور مجدد مذهب در سیاست، در آن زمان جلوه‏ی دیگری داشت و بر خلاف اوایل قرن نوزدهم، این اقدام توسط رهبران مذهبی عالی‏رتبه انجام نشد. این پیدایش، به‌تدریج آغاز شد و در ابتدا به عنوان یک جنبش مذهبی مدرنیست، با گرایش سیاسی قوی محسوب می‏شد و رهبری آن را روشنفکران مذهبی غیرروحانی به عهده داشتند. حضور روحانیون در سیاست، تا انقلاب 1357، مبنای شخصی داشت. با این وجود، در طول جنبش مشروطه، بار دیگر در حمایت از سازمان‏های دموکراتیک و در مخالفت با استبداد رژیم حاکم ظاهر شد. <br /> این کتاب قصد دارد حضور مجدد مذهب را در سازگاری اسلام و دموکراسی، در طول سال‏های 1332 تا 1379 را مورد بررسی قرار دهد. این کار از طریق بررسی نظریات هفت نفر از اشخاص برجسته‏ای انجام می‏شود که افکار سیاسی ـ مذهبی و بحث‏هایی در مورد دوران قبل و بعد از انقلاب ایران داشته‏اند. از سه نفر از آن‏ها، مهدی بازرگان، علی شریعتی، و عبدالکریم سروش، می‏توان به عنوان روشن‏فکران مذهبی غیرروحانی و نوگرایان مذهبی نام برد. چهار نفر دیگر، جزء روحانیون بودند، که عبارتند از سید محمود طالقانی، مرتضی مطهری، محمّدحسین طباطبایی، و آیت‏الله خمینی. در این کتاب، ما به تحقیق این موضوع می‏پردازیم که آیا متفکران سیاسی ـ مذهبی هم‏عصر در ایران، در طی مبارزات ضد استبدادی خود، به صورت تئوری تلاشی برای منطبق ساختن اسلام و دموکراسی کرده‏اند. <br /> این کتاب نشان می‏دهد که جنبه‏ی دموکراسی تئوری حکومت، که توسط این هفت نفر ارائه شد، در نظر اکثریت آن‏ها، به اندازه‏ی جنبه‏ی مذهبی آن اهمیت داشت. به عبارت دیگر، هدف آن‏ها فقط تأسیس حکومت اسلامی نبود. آن‏ها ماهیت حکومت اسلامی را به صورت دموکراتیک به نمایش گذاشتند.

فایل(های) الحاقی

از بازرگان تا سروش az bazargan ta soroush.pdf 1,331 KB application/pdf