بررسى جمعيت در سطح منطقه سيرجان

چناچه گفته شد تا سال ۱۳۶۰ شهرستان بردسير نيز جزء شهرستان سيرجان بوده است بنابراين آمار و اطلاعات داده شده توسط منابع آمارى مشترک بين اين دو شهر است جمعيت اين دو شهرستان و نواحى را سه قشر شهرى روستائى و عشاير تشکيل مى‌دهند.


لذا آمار سال ۵۵ چنين نشان مى‌دهد:


شهرستان سيرجان ۲۸۲۵۰ خانوار ۱۳۲،۲۹۵ نفر ۶۵۶،۲۵ مرد ۶۶۶۷۰ زن


مناطق شهرى ۹۹۷۵ خانوار ۴۷۶،۲۸ نفر ۲۴۱،۴۸ مرد ۲۲۴۸۰ زن


بردسير (شهر) ۱۶۵۳ خانوار ۸۱۶۴ نفر ۴۱۱۶ مرد ۴۰۴۸ زن


سيرجان (شهر) ۸۳۲۲ خانوار ۳۹۴،۶۴ نفر ۲۰۰،۳۲ مرد ۱۹۴۳۲ زن


مناطق روستائى ۱۸۳۷۵ خانوار ۸۴۶۶۷ نفر ۴۱۴۷۷ مرد ۴۳۱۹۰ زن


ميزان شهرنشينى در سال ۱۳۵۵ برابر ۳۶% است ولى در آبان ۱۳۴۵ برابر ۶/۲۰% بوده و در سال ۱۳۶۲ ميزان شهرنشينى ۴۵% رسيده است (آمار از سازمان برنامه و بودجه)


طبق اين آمار سير مهاجرت بين سال‌هاى ۴۵ تا ۵۵ بسيار زياد بوده است و در سال‌هاى ۵۵ تا ۶۲ به نصف کاهش يافته است.


جمعيت شهر سيرجان درسا ۵۵، ۳۹۴،۶۴ نفر بوده که در سال ۶۲ برابر ۶۹۷،۹۹ نفر رسيده است لذا افزايش جمعيت را بين اين سال‌ها ۷۵% نشان مى‌دهد.


مذهب با توجه به سرشمارى عموى سال ۵۵، ۸/۹۹% آن را اسلام و ۲% مازدا را بقيه اديان تشکيل مى‌داده‌اند.


طبق آمار سال ۵۵ ميزان سواد در اين شهرستان زير ۶۶ ساله ۲/۴۳ را افراد با سواد با سواد خواندن و نوشتن تشکيل مى‌دادند.

اشتغال

از ۹۰۰۲۷ نفر جمعيت شاغل بالاى ده سال در سال ۵۵، ۶/۳۹% فعال اقتصادى بوده‌اند که همين گروه در سال ۴۵ رقم آن معادل ۵/۴۶ درصد را تشکيل مى‌داده‌اند که سير فعاليت اقتصادى نسبت به رشد جمعيت نزولى بوده است.


در سال ۵۵ از تعداد ۳۴۳۱۳ نفر شاغل اين شهرستان ۳/۴۳ درصد در بخش کشاورزى و ۷/۴۳ درصد در بخش صنعت و ۴/۲۱ درصد در بخش خدمات مشغول کار بوده‌اند که در سال ۱۳۴۵ اين ارقام به ترتيب ۱/۴۸ و ۳۴ و ۳/۱۶ درصد را تشکيل مى‌داده‌اند که کشاورزان فعال ۸/۱۳ درصد کاهش يافته‌اند در صورتى‌که خدمات شهرى ۵۱% رو به افزايش بوده است و اين رقم مى‌تواند همان مهاجرت از دهات به شهرها باشد.

خصوصيات اقتصادى

- کشاورزى و دامپرورى

شغل عمده قريب به ۶۰% از اهالى اين شهرستان که روستائيان و عشاير را تشکيل مى‌دهند کشاورزى و دامپرورى است.


- دامدارى

در اين منطقه به دو طريق و روش کاملاً متمايز وجود دارد يکى دامدارى ايلى و دوم دامدارى آميخته با کار کشاورزى که رقم دوم يعنى کشاورزى آميخته با دامدارى بيشترين رقم دام را اداره مى‌کند.


طبق آمارسال ۱۳۶۰ تعداد ۱۲ ايل در ۲۷۳۸ خانوار با ۱۳۶۸۰ نفر جمعيت از ۳۰۳۹۵۵ دام نگهدارى مى‌کردند که فقط کار اين عده دامدارى محض بوده است و حالت ييلاق و قشلاق را دارا بوده‌اند و تعدادى نيز از دامداران در روستاها بوده و با کار کشاورزى توأم مى‌باشد.


در مقايسه با سال ۵۰ تعداد دام‌ها به ۵۵% کاهش يافته است و دامداران نيز به ۴۰% کاهش پيدا کرده‌اند و علت کاهش همانا خشک‌سالى‌هاى پى‌درپى و از بين رفتن دام‌ها و کمى درآمد و در نتيجه مهاجرت عده زيادى از عشاير به شهرهاى سيرجان - بندرعباس - کرمان و قبول کار و کارگرى در شهر و معادن ذغال سنگ و مس و آهن و کارهاى راه‌سازى و عمران و کار بنائى شرکتى شده‌اند و اين حرف هر کدام به نوبه خود يکى از علل رشد بى‌رويه جمعيت شهرها مى‌باشد.


- کشاورزى

متأسفانه آمار دقيقى در اين مورد به‌دست نيامده ولى آنچه مسلم است در شهرستان سيرجان انواع محصولات شنوى و صيفى و نيز باغستان‌هاى متنوع از ميوه‌جات براساس ساختار مناطق کوهستانى و جلگه‌اى آن وجود دارد و در اطراف شهر سيرجان باغات پسته‌ٔ زيادى به چشم مى‌خورد که طبق آمار در شهرستان سيرجان معادل ۴۰ هزار هکتار باغ پسته‌اى مورد بهره‌بردارى مى‌باشد و با توجه به آمار چاه‌هاى حفر شده و عميق و همچنين در اين منطقه ۱۲۳۵ حلقه و ۸۰ رشته قنات دائر و ميزان ۵۰۰،۰۰۰ هکتار زمين زير کشت محصولات گوناگون مى‌باشد.


محصولات عمده کشاورزى عبارتند از: پسته، گندم، جو، حبوبات، دانه‌هاى روغني، نباتات علوفه‌اي، چغندر قند و ساير ميوه‌هاى فصلى درختى مانند انار، انگور، زردآلو، انجير و هلو و ... و ميزان توليد پسته در شهرستان سيرجان بعد از رفسنجان است که از اين منطقه به خارج صادر مى‌شود و از اين نظر مقام دوم را در سطح استان دارا است.


- صنايع

صنايع اين شهرستان به دو دسته صنايع‌دستى و صنايع ماشينى تقسيم مى‌شوند. صنايع دستى اين شهرستان شامل پته‌دوزي، قاليبافي، گليم‌بافى و ساير کارهاى دستى مى‌باشد.


قاليچه‌هاى بافت اين شهرستان که عموماً در اندازه‌هاى کوچک تهيه مى‌شوند يکى از اقلام مهم صادراتى اين شهرستان را تشکيل مى‌دهند.


صنايع ماشينى اين شهرستان قبل از انقلاب شکوهمند اسلامى رونقى نداشته و سرمايه‌گذارى در اين زمينه انجام نشده است اما پس از پيروزى انقلاب اسلامى در اين زمينه اقدامات چشمگيرى به عمل آمده است به‌طورى که در حال حاضر تعداد واحدهاى توليدى اين شهرستان حدود ۵۷ واحد مى‌باشد که ۲۰ واحد آن مشغول به کار مى‌باشند که از جمله صنايع فعال مى‌توان کارخانه‌هاى توليد گچ، نمک، پلاستيک‌سازي، سراميک‌سازي، صنعت پيچ و مهره و ... را نام برد. از صنايع بسيار مهم در حال ساخت اين شهرستان بخشى از صنايع توليد لاستيک سيرجان است که در سال ۷۱ مورد بهره‌بردارى واقع شد.