راهنامه کاميون CMR
راهنامه کاميون سندى است که فقط جهت حمل کالا با کاميون مورد استفاده قرار گرفته و مخصوص متصديان حمل مىباشد. اين سند تحت مقررات کنوانسيون CMR يا مقررات بينالمللى حمل کالا از طريق جاده صادر مىگردد و حدود مسؤوليتهاى متصديان حمل و نقل جادهاى را مشخص مىنمايد.
مهمترين ويژگىهاى اين راهنامه به شرح زير مىباشد:
۱. سندى غير قابل معامله است.
۲. تاريخ حمل و تاريخ صدور در آن مشخص شده است.
۳. حاوى نام و نشانى حملکننده است.
۴. حاوى نام و نشانى فرستنده کالا است.
۵. مبداء حمل و مقصد کالا در آن مشخص مىباشد.
۶. نام و نشانى گيرنده کالا را مشخص مىکند.
۷. وزن، ابعاد، بستهبندي، تعداد و علائم کالا در آن مشخص شده است.
۸. هزينههاى مربوط به حمل، گمرک و غيره در آن تعيين شده است.
۹. مجاز يا غيرمجاز بودن ترانسشيپمنت در آن قيد شده است.
لازم به يادآورى است که دولت ايران هنوز رسماً عضو اين کنوانسيون نشده است، اما به موجب ماده ۱ اين کنوانسيون هرگاه يکى از طرفين معامله عضو اين کنوانسيون باشد، مقررات کنوانسيون براى طرف دوم نيز لازمالاجراء خواهد بود.
- گردش بارنامه زمينى
مراحل مختلف گردش بارنامه از لحظه صدور تا ترخيص کالا در شرايط اعتبار اسنادى به شرح زير است:
- صدور بارنامه توسط متصدى حمل در نسخ کامل
- تحويل بارنامه به فروشنده
- ارائه بارنامه و بقيه اسناد حمل به بانک کارگزار توسط فروشنده
- دريافت وجه اسناد از بانک توسط فروشنده
- ارسال اسناد از بانک کارگزار فروشنده به بانک گشايشکننده اعتبار
- دريافت وجه اعتبار اسنادى از بانک گشايشکننده و اخذ اسناد
- ارائه اصل بارنامه به نماينده شرکت حمل و اخذ ترخيصيه يا قبض انبار
- ارائه ترخيصيه يا قبض انبار و ساير اسناد به گمرک جهت ترخيص و تحويل کالا
راهنامه (بارنامه) راهآهن
حمل بار بهوسيله راهآهن از سه مبداء ورودى کشور (مرزهاى ايران و پاکستان، ايران و شوروى و ايران و ترکيه) است. از طريق دو مرز آبى بندر امام خمينى و بندر خرمشهر نيز صورت مىگيرد. در اين دو بندر حمل با راهآهن پس از انجام تشريفات گمرکى و يا پاساوانى به مقاصد داخلى و يا گمرکات ثانوي، با امکانات راهآهن کشور و شرايط و مقررات تعرفه داخلى صورت مىگيرد.
پاساوان يا ترانزيت به تشريفات گمرکى که کالا را از يک گمرک به گمرک ديگر هدايت و ارسال مىکند، اطلاق مىشود.
در سه مبداء ورودى (ميرجاوه - جلفا - رازي) با توجه به مقررات حاکم بر قرارداد حمل خاص اين سه مسير حمل و نقل صورت مىگيرد. به غير از محمولات خردهبار اکثر محمولات بهصورت واگن دربست تلقى شده و صاحب کالا سند حمل يعنى راهنامه واگن را تنظيم و عين واگن دربست را با راهنامه واگن تحويل راهآهن مىنمايد تا در مقصد توسط گيرنده دريافت گردد. مسؤوليت کليه مطالب اظهار شده در راهنامه واگن به عهده فرستنده بوده و راهآهن هيچگونه مسؤوليتى را در قبال درست يا نادرست بودن مطالب عنوان شده نمىپذيرد. راهنامه واگن در حمل به وسيله راهآهن براساس مقررات متحدالشکل قرارداد حمل و نقل بينالمللى کالا به وسيله راهآهن RU / CM حاوى اطلاعات ذيل مىباشد:
- نام و آدرس فرستنده
- تعيين ايستگاه مقصد، نام و آدرس گيرنده
- وزن کالا
- تعداد بستهها و مشخصات بستهبندي
- شماره واگن
- ذکر جزئيات اوراق گمرکى و مراجع ادارى بهصورت ضميمه
- نام و آدرس گيرنده کالا
- مسير
انواع مختلف راهنامه واگن
- در حمل بار از اروپا به ايران از خاک ترکيه راهنامه CIM
CIM: Convention International concernat le transport des Marchandises de fer. parchemins (کنوانسيون بينالمللى حمل و نقل کالا با راهآهن)
- در حمل بار از خاورميانه به ايران راهنامه CMO
CMO: Chemins deferds Moyen Orient (راهآهنهاى خاورميانه)
- در حمل بار از کشورهاى بلوک شرق و ترانزيت در خاک اتحاد جماهير شوروى سابق SMGS
SMGS (مخفف عبارت روسي: موافقتنامه حمل و نقل کالا با راهآهن)
- در حمل بار از شوروى به ايران، راهنامه دوزبانه راهآهنهاى ايران و شوروي
- در حمل بار از پاکستان به ايران (ايستگاه زاهدان) راهنامه راهآهنهاى ايران و پاکستان.