مسؤوليت متصدى حمل و نقل
مسوؤليت متصدى حمل و نقل از زمانى که او در بندر بارگيرى تصدى کالا را بهعهده مىگيرد شروع مىشود و در تمام مدت حمل کالا در دريا و نهايتاً تا بندر تخليه ادامه پيدا مىکند.
متصدى حمل و نقل مسؤول خسارت و ضرر و زيان وارده به کالا و همچنين تأخير در تحويل آن است، مشروط بر اين که اتفاقى که موجب ضرر و زيان و يا تأخير بوده در زمان تصدى او رخ دهد مگر اين که وى ثابت نمايد که او و خدمه و نمايندگان او همهٔ اقدامات لازم را جهت جلوگيرى از وقوع آنها و پىآمدهاى آنها انجام دادهاند.
شخصى که مجاز است بهعنوان ورود خسارت به کالاها اقامهٔ دعوا براى پرداخت غرامت نمايد مىتواند دير رسيدن کالا را بهعنوان مفقود شدن آن تلقى نمايد مشروط بر اين که کالا ظرف ۶۰ روز متوالى از انقضاء تاريخ تحويل هنوز تحويل نشده باشد.
متصدى حمل و نقل مسؤول موارد زير مىباشد:
۱. زيان يا خسارت وارده به کالا و يا تأخير تحويل کالا که ناشى از آتشسوزى باشد مشروط بر اين که مدعى ثابت نمايد که آتشسوزى از تقصير و يا غفلت از ناحيه متصدى حمل و نقل خدمه و يا نمايندگان او بوده است.
۲. زيان يا خسارت و يا تأخير در تحويل کالا که مدعى ثابت نمايد در اثر قصور يا غفلت متصدى حمل و نقل، خدمه و يا نمايندگان او در انجام اقداماتى بوده که براى خاموش نمودن آتشسوزى و کاهش و يا احتراز از نتايج آن ضرورى بوده است.
در رابطه با حيوانات زنده، متصدى حمل و نقل مسؤول زيان و خسارت و يا تأخيرى که ناشى از خطرات ذاتى و ويژه آن نوع حمل باشد نيست.
متصدى حمل و نقل مجاز است که کالاهائى را روى عرشه حمل نمايد مشروط بر اين که اين نوع حمل طبق قرارداد با فرستنده کالا و يا مطابق عرف تجارت ويژه آن کالا باشد و يا قوانين و مقررات اين نوع حمل را ضرورى بداند. اگر فرستنده کالا و متصدى حمل و نقل توافق نمايند که کالا در عرشه حمل گردد يا بتواند حمل شود، متصدى حمل و نقل بايد اين موضوع را در بارنامه درج کند. در صورت عدم ذکر آن در بارنامهٔ دريائى اين بر عهدهٔ متصدى حمل و نقل است که ثابت نمايد براى حمل کالا بر عرشه توافق شده است.
مسؤوليت فرستنده کالا
فرستنده کالا مسؤول خسارت وارده بر متصدى حمل و نقل و يا خسارت وارده به کشتى نيست مگر اين که آن خسارت و ضرر و زيان ناشى از تقصير فرستنده، خدمه و يا نمايندگان او باشد.
فرستنده کالا بايد به روش مقتضى محموله خطرناک را با علامت و نشان خطر مشخص نمايد.
اخطار خسارت و غيره
اگر اخطار خسارت وارده با تعيين ماهيت کلى خسارت و ضرر و زيان بهصورت کتبى حداکثر تا روز کار بعد از روز تحويل کالا به گيرندهٔ آن، توسط گيرندهٔ کالا به متصدى حمل و نقل داده نشود آن تحويل در وهلهٔ اول دليل ظاهرى تحويل کالاى توصيفشده در بارنامهٔ دريائى تلقى مىگردد. اين قاعده در مواردى که خسارت و يا ضرر و زيان وارده مخفى باشد نيز جارى مىشود مشروط بر اين که در اين مورد اخطار ظرف ۱۵ روز متوالى بعد از روز تحويل کالا به گيرنده انجام نشده باشد.
اگر وضعيت محموله در زمان تحويل کالا به گيرندهٔ آن مورد بازرسى و تفتيش مشترک طرفين قرار گيرد بابت ضرر و زيانى که در هنگام اين بازرسى و تفتيش کشف مىشود اخطار کتبى لازم نيست.
هيچگونه غرامتى براى ضرر و زيان ناشى از تأخير و يا تحويل کالا قابل پرداخت نيست مگر اين که اخطار کتبى ظرف ۶۰ روز متوالى بعد از روز تحويل محموله به گيرنده آن به متصدى حمل و نقل داده شود.
مرور زمان دعوى
اگر اقامه دعوى و يا ارجاع به داورى ظرف ۲ سال صورت نگيرد دعوى شامل مرور زمان خواهد شد.
حدود مسئولیت حملونقل
متصدى حمل و نقل مجاز است کالاهاى خطرناک را از عرشه کشتى به دريا بريزد. او مىتواند غرامت خسارت و ضرر و زيان ناشى از اطلاعات نادرستِ فرستنده کالا در مورد خصوصيات کالا را نيز مطالبه نمايد اما فرستنده کالا مسؤول ضرر و زيان متصدى حمل و نقل که در اثر و يا در نتيجهٔ فعل ارادى و يا تقصير و يا غفلت او و يا نمايندگان يا خدمه وى بهوجود آمده است نمىباشد.