نقد فیلم خانم یایا

ناصر (رضا عطاران) و مرتضی (حمید فرخ نژاد) از کودکی شاگردان صاحب کاری بودند که بعدها وی پدر زن آنها شده و پس از مرگش، دختران او همسر و صاحب کار این دو نفر هستند.

ناصر (رضا عطاران) و مرتضی (حمید فرخ نژاد) از کودکی شاگردان صاحب کاری بودند که بعدها وی پدر زن آنها شده و پس از مرگش، دختران او همسر و صاحب کار این دو نفر هستند. باجناق ها برای خرید به چین رفته و چون وصف پاتایا محلی در تایلند را شنیده و افسانه ای به نام یایا، نیز ذهن آنها را تسخیر نموده بنابر این تصمیم می گیرند به پاتایا بروند. "خانم یایا" داستان اقامت آنها در پاتایا است.
انتخاب بازیگرانی مثل فرخ نژاد، عطاران و امین حیایی و انتخاب مکانی در تایلند انتظار فیلمی کمدی و مفرح را می دهد اما اگر با کاهانی و کارهای قبلی او آشنایی مختصری هم داشته باشیم باید منتظر یک کار پوچ گرایانه و در نتیجه متضاد و دوگانه با انتظارات عمومی بود."خانم یایا" ساخته عبدالرضا کاهانی درست همین دوگانگی وتضاد را برآورده می کند.
چهره اندوهناک و گرفته از ابتدا تا انتهای دو بازیگر اصلی که سال های اخیر فیلم های کمدی متعددی از آنها دیده شده است، پاتایا محل خوشگذرانی که اصلا اتفاق خوشایندی در آن رخ نمی دهد و قرار نیست کاهانی و فیلم او تبلیغی برای چنین مکان هایی باشد می تواند اولین مولفه از یک فیلم گروتسک (طنز سیاه) باشد. فیلمی که با حال این روزهای فیلمساز نیز همخوانی دارد. اما طنز سیاه فیلم چیست؟ از ابتدای این فیلم، یایا به صورت خانمی همه جا جلوی چشم این دو نفر ظاهر می شود و هر زنی را که با آن روبرو می شوند او را خانم یایا می بینند حتی در اتاق خواب، حمام و زیر تخت صدای او را می شنوند و ترس تمام وجود آنها را می گیرد اما خانم یایا که ترس ندارد. در واقع این ترسی از افشا شدن دل و چشم هرزه گرد آنهاست که ذهن آنها را آشفته کرده است تا جایی که حتی نمی توانند به دوستی چندین ساله یکدیگر اطمینان کنند و زمانی که با خانم یایا تنها می شوند حرف دل خود را می زنند، به کلوپ می روند و ماساژ می گیرند "چون به خلوت می روند آن کار دیگر می کنند".
در ادامه با دیدن عظیم (امین حیایی) - فردی که آنها باعث بیکار شدن او شده اند- وجه دیگر طنز سیاه یعنی تلخکامی شکل می گیرد امین حیایی از ناصر و مرتضی به طور جداگانه فیلم هایی می گیرد در حالی که مردی در حضور خانم یایا آنها را ماساژ می دهد. و آن دو از ترس انتشار فیلم، رسوایی و رفتن آبرویشان !؟! تن به اخاذی و باج گیری می دهند. با پا درمیانی خانم یایا یک قرارداد باج خواهی بین ناصر و مرتضی و عظیم شکل می گیرد.
بدین ترتیب سه مشخصه اصلی طنز سیاه، ترس، اندوه و تلخکامی در این فیلم وجود دارد اگر چه ترس در این فیلم برای افراد پاتایا رو قابل لمس و درک است و مخاطب سینما که پاتایا نرفته است آن را درک نمی کند اما اندوه چهره بازیگران و تلخکامی به مخاطب انتقال می یابد، باید از پیش دانست که هیچ فیلم گروتسکی مخاطب پسند نیست حتی مخاطب خاص که با آگاهی به تماشای آن می نشیند.

*آی یا یایا بر گرفته از یک ترانه اسپانیش است که عظیم (امین حیایی) بعد از گرفتن فیلم از ناصر و مرتضی بصورت شیطنت آمیزی به معنی ای ناقلا ها یا نچ نچ می خواند.