با گلى که در آفتاب مى‌خشکيد، قبائل ابتدائى خشت و آجر ساختند و خانه بنا کردند. به‌طورى که مى‌توان گفت آن مردم در آن خانه‌هاى سفالين مى‌زيستند. ولى اين شکل خانه ساختن درجهٔ پيشرفته‌اى از فن خانه‌سازى به‌شمار مى‌رود و آن را بايد حلقهٔ اتصال ميان کوخ گلين وحشيان و ساختمان‌هاى بسيار عالى و ظريف نينوا و بابل دانست. بعضى از ملل ابتدائى مانند طوايف وداه ـ VEDDAH در جزيره سرى‌لانکا ـ در زير سقف به‌سر نمى‌بردند و از زمين و آسمان به‌عنوان خانه استفاده مى‌کردند؛ مردم تاسمانى در شکم درختان خانه مى‌کردند و بعضى ديگر مانند ساکنان جزيره گال جديد در غارها به‌سر مى‌بردند؛ پاره‌اى مانند بوشمن‌ها يا شاخه‌هاى درختان پناهگاهى در مقابل باد تهيه مى‌کرده پشت آن منزل مى‌گزيده‌اند. از همين پناهگاه‌هاى بادى است که چون از چند طرف ساخته شده کوخ‌هاى ابتدائى بيرون آمده است و انواع آنها را که در مراحل مختلف تکامل دارند و با عطف و شاخهٔ درخت و گل ساخته شده‌اند مى‌توان ديد: از کوخ‌هائى که به زحمت دو يا سه نفر را در خود جا مى‌دهد تا کوخ‌هاى بزرگى که به گنجايش سى نفر است. شبانان و شکارورزان بيابانگرد پيوسته چادر را دوست داشته‌اند که بتوانند با خود به هر جا مى‌خواهند ببرند. طبقات پيشرفته‌تر قبائل ابتدائي، مانند سرخ‌پوستان آمريکائي، چوب و تخته را براى ساختن خانه به‌کار مى‌برده‌اند مثلاً ايروکوآها ـ IROQUOIS با تنهٔ درختان پوست نکنده بناهاى معظمى مى‌ساخته‌اند که تا صد و پنجاه متر طول داشته و خانود‌ه‌هاى متعدد در آنها به‌سر مى‌برده‌اند، و مردم اقيانوسيه با تخته‌هاى چوب خانه‌هاى بسيار خوبى مى‌سازند؛ به اين ترتيب خانه‌هاى چوبين به انتها مى‌رسد.
در پيش از ۴۰۰۰ ق.م مردمان ساکن درياچه آموختند که چگونه خانه‌هاى خودرا روى آب بسازند. کُنده‌هاى سنگين و کلفت را در کف درياچه نزديک ساحل کوبيده و سکوهائى روى اين کُنده ساختند و آنگاه سرپناهى را روى اين سکوها ايجاد کردند.
خانه در تمدن‌هاى باستانى:
مصريان باستانى خانه‌هاى خود را در حدود ۳۱۰۰ ق.م از خشت خام به‌صورت بام تخت مى‌ساختند. در حدود ۲۵۰۰ ق.م آشوريان اين شويه خانه‌سازى را اقتباس کردند. آشوريان با پخش خشت خام در کوره‌هاى ابتدائى آجرپزى که خود اختراع کردند، پختند و دريافتند که ماده‌اى سخت و محکم به‌وجود مى‌آيد و به اين ترتيب آجر را اختراع کردند و شيوه لعاب دادن آجر را نيز ابداع کردند.
يونانيان باستاني، خانه‌هاى سنگى با بام شيب‌دار ساختند که تا باران و برف روى بام نماند. در برخى جاها آب روان به خانه به‌وسيله لوله‌هاى سفالى جارى نمودند.