چشمهها و مراکز آبدرمانی
چشمه زندان سلیمان
چشمه آب معدنی زندان سلیمان بین احمدآباد علیا و کوه زندان در شهرستان میاندوآب واقع شده و حدود ۱۹۸۰ متر ز سطح دریا ارتفاع دارد. از میان چشمههای گوگردی دو چشمه در قسمت غربی کوه زندان قرار دارد که اهالی محل از آن برای استحمام استفاده میکنند.
در این ناحیه مظهرهای دیگری نیز وجود دارد که آب آنها پس از عبور از سطح زمین، رسوبهای سفید کربنات و منیزیم باقی میگذارد که حتی از دور بهصورت مسیرهای سفیدرنگ دیده میشود.
آب این چشمهها جزء آبهای سولفوره است که دارای مصارف درمانی دردهای مفصلی و رماتیسمی است.
چشمه گراو
چشمه گراو تقریباً در ۵۰۰ متری جاده مهاباد - سردشت واقع شده است و در سمت راست بستر رودخانه کوچکی بر روی تپهای با ترکیب کربنات آهکی قرار دارد.
چشمههای معدنی زنبیل
چشمه زنبیل در ۳۶ کیلومتری شمالشرقی ارومیه، در شرق سپرغان و در پایه دامنه شرقی کوه زنبیل در دهستان نازلو چای واقع شده و جاده آن جیپرو است.
نتیجه بررسی و آزمایشهائی که از آب چشمه بهعمل آمده نشان میدهد که آب آن در ردیف آبهای سولفاته و بیکربنات کلسیک و منیزین آهندار سرد است.
آبشارها
آبشاری که در استان آذربایجانغربی تا به حال شناخته شده است و مورد توجه و استفاده تفرجگاهی مردم قرار میگیرد، آبشار شلماش در سردشت است. این آبشار در نزدیکی شهر سردشت واقع شده و یکی از شاخههای رودخانه زاب محسوب میشود.
آبشار دیگری که تاکنون در جائی گزارش نشده است. آبشار قلعه جوق در کوه قلعه جوق ماکو است که ارتفاعی قریب به ۸۰ متر دارد آب این آبشار خیلی یاد نیست، ولی شکل قرار گرفتنش بسیار زیبا است.
آبشارهای دیگری را نیز فدراسیون کوهنوردی گزارش کرده است که عمدتاً در مسیرهای کوهنوردی و در کنار دامنه کوهها قرار گرفتهاند. از ان جمله میتوان به آبشار کوههای دالاپر، فرنگی، راندوسر، شوند، شهیدان، ستاره لوند و بروینه اشاره کرد.
غارها و اشکفتها
غار بورنیک بزرگ
این غار در نزدیکی شهر مهاباد واقع شده و یکی از غارهای نسبتاً معروف ایران است. طول آن در حدود ۵۰۰ متر و دارای دالانهای متعددی است.
غار بورنیک کوچک
این غار در نزدیکی غار بزرگ بورنیک واقع شده است و طول و عرض کمتری دارد. بقایای دیوارهای خراب در دهانه ورودی آن، نشان میدهد که این محل در گذشته سکونتگاه بوده است.
غار چاه زندان
این چاه در نزدیکی تکاب و در سه کیلومتری آثار باستانی تخت سلیمان، در ارتفاع ۲۹۵۰ متری از سطح دریا واقع شده است.
در حال حاضر از ین مکان بهجز بازدیدهای اندک علاقمندان آثار تاریخی، بهرهبرداری خاصی صورت نمیگیرد. غارهای کهل و کرفتو در نزدیکی این ناحیه قرار گرفتهاند.
غار کهریز
این غار در کهریز تکاب واقع شده و قطر دهانه آن در حدود ۲ متر و طول و عرض آن نیز ۳ متر است غار کهریز از جمله غارهائی است که مورد بازدید و علاقه غارنوردان است.
مناطق حفاظتشده
منطقه حفاظتشده (مراکان)
که در جنوب سواحل ارس و شمال شهرستان ماکو واقع شده و دارای پوشش گیاهی نیزار و بیشهزار است. در این منطقه حیوانات و پرندگانی از قبیل قوچ، میش، پلنگ، مار، موش، سنجاب، گراز، جغد، لاشخور و ... زندگی میکنند و جزء مناطق شکارممنوع محسوب میشود.
منطقه حفاظتشده آغگل
که نزدیک منطقه مراکان، بین پلدشت و ماکو قرار گرفته است و یکی از زیستگاههای مهم پرندگان مهاجر و گونههای جانوری بومی محسوب میشود. انواع حیوانات این منطقه عبارتند از: قوچ، میش، کل، بز و پرندگان بومی و مهاجر آن کبک معمولی و چیل است.
شکارگاه آغگُل
که در غرب پلدشت، در نزدیکی رودخانه ارس واقع شده و حیواناتی از قبیل گراز، خوک، روباه، سنجاب و پرندگان شکاری از جمله کبک را در خودی جای داده است.
شکارگاههای آزاد خوی و ماکو
که در شهرستانهای مذکور واقع شدهاند و قلمرو وسیعی را دربرمیگیرند. این شکارگاهها دارای جانورانی هستند از قبیل قوچ، میش، کل، بز، گراز، پرندگان شکاری و همچنین کبک معمولی و چیل، فاخته، قمری، باقرقره، انواع مرغابی، غار وحشی و ... شکار در این شکارگاهها با نظارت سازمان محیطزیست انجام میگیرد.
شکارگاههای آزاد جنوب و مرکز استان که حیواناتی از قبیل خرس، روباه، انواع سنجاب، انواع قو، فلامینگو، پلیکان، درنا، کبک، خرس، خرگوش و ... در آنها زندگی میکنند. با نظارت و مجوز سازمان محیطزیست، شکار در این شکارگاهها مجاز است.