بازار نو
اين بازار سرپوشيده شامل بازار مسگرها، کفاشها، راسته بازار و بازارچه حسينآباد است. اين بازار از سوى بازار مسگرها به خيابان ۱۹ دى و از سمت بازارچه حسينآباد به خيابان طالقانى راه مىيابد. يک قسمت از اين بازارچه به دليل احداث خيابان از آن جدا شده و خود به بازار نو شهرت يافته است. در خيابان آستانه و خيابان آيتالله نجفى مرعشى (ارم) ديگر ورودىهاى بازار نو قرار دارد. بازار مسگرها تا چهارسوق ادامه مىيابد و از آن پس راسته بازار و انتهاى آن را بازارچه حسينآباد مىنامند. در اواسط اين بازارچه ميدانگاهى بدون سقف وجود دارد که محل خريد و فروش ترهبار است.
طول راسته بازار حدود يک کيلومتر و عرض آن به شش متر مىرسد. کوچههاى تنگ مسکونى با محورهاى فرعى به عرض دو تا سه متر به بازار پيوستهاند. اين قسمت از بازار يک طبقه است اما داخل حجرههاى يک نيم طبقه براى انبار کالا ساخته شده است. در ميان راسته بازار نو نيز خانههاى مسکونى وجود ندارد.
سقف راسته بازار شامل چهار نيم طاق و ۷۸ طاق گنبدى و ارتفاع آن حدود شش متر است که به صورت يک رديف گنبد مشاهده مىشود. ابتداى کوچههاى حاشيهٔ بازار به هنگام پيوستن به راسته بازار نيز طاقبندى شده است.
بيشتر سراهاى بازار قم در بازار نو و در جنوب راستهٔ بازار نو قرار دارند. نام اين سراها اغلب از نام کالايى که در آن معامله مىشد. و يا از نام بنيانگذار آنها گرفته شده است. سراى بنّاها، سراى صدراعظم، سراى همدانىها، سراى حاج عسگرخان، سراى حاج عباسقلي، سراى بليتىها، سراى حاج ميرزا از جمله اين سراها هستند.
سراها يک راستهٔ فرعى دارند که در دو سوى آن مغازهها ساخته شده و دالون ناميده مىشوند. دالون بيشتر در مدخل سرا مشاهده مىشود. اين بخش از نظر هياهو، خلوتتر از راستههاى اصلى بازار است و نسبت به سقف بازار از ارتفاع کمترى برخوردار است.
بازار نو داراى يک چهارسوق است؛ از بازار مسگرها به اولين تقاطع که برسيم چهارسوق مشهود است. با ورود به چهارسوق، در مقابل، سهراه بازار ديده مىشود که در سمت راست آن بازار کفاشها جاى دارد. روبهروى بازار کفاشها سراى بناها جاى دارد.
چهارسوق هشت طاق گنبدى دارد. بالاى هر طاق يک دريچهٔ دايرهشکل و طرفين هر طاق دو دريچه به شکل قلب وجود دارد.
چهار سوق ديگر بازار نو، بازار کفاشها است که به موازات بازار مسگرها قرار دارد. اين چهارسوق به خيابان ۱۹ دى منتهى مىشود و در مقابل سراى بناها واقع است. اين بازار داراى ۱۱ طاق گنبدى شکل و يک نيمطاق است که در وسط هر کدام، يک دريچهٔ دايره شکل و در طرفين آن دو دريچه به شکل قلب ساخته شده است.
تيمچه بزرگ قم
اين بنا از نظر وسعت، هنر معمارى و تزيينات از جمله بناهاى منحصر به فرد به شمار مىرود. تيمچهٔ بزرگ قم قم متشکل از بنايى با دو طبقه و پوشش طاق و گنبد است. طبقه زيرين بنا با ۲۰ حجره و طبقه بالا با ۱۲ غرفه داراى ارسىهاى زيباست که بيشتر آنها از بين رفتهاند. بالاى حجرهها در زوايا مقرنس گچى مشاهده مىشود.
سقف تيمچه سه چشمه است که قسمت وسطى به دهانه ۱۵ متر و ارتفاع ۱۵ متر داراى دو پوشش است. طول اين بخش ۲۸ متر و بدون ستون است. چشمه ميانى با بلندى و دهانه ۱۵ متر داراى پوشش آجرى ظريف و آراسته با مقرنس گچى در زوايا است. گنبد از نوع عرقچينى و پوشش زير آن شمسهکارى با اسلوب رسمىبندى و يزدىبندى است. در اين پوششها همچنين روزنههايى براى تأمين روشنايى داخل بنا در نظر گرفته شده است.
معمارى زيبا و مجلل تيمچه، تجارت تک کالايى آن، جايگاه طراز اول و سکوت و آرامش از ويژگىهاى تيمچهٔ بزرگ بازار قم است. تيمچه با دو ورودى به راسته بازار نو راه مىيابد.