مسجد جامع

مسجد جامع کبير در محلهٔ دباغان شهر قزوين قرار دارد و با مناره‌هاى باشکوه، ايوان‌هاى رفيع و گچبرى‌هاى نفيس از آثار ممتاز دورهٔ اسلامى به شمار مى‌رود. قديمى‌ترين بخش مسجد، بعد از آثار چهارطاقى ساسانى که در زير مقصوره قرار گرفته، طاق هارونى است که در زمان هارون‌الرشيد در سال ۱۹۲ هـ.ق ساخته شد. مهم‌ترين و زيباترين بخش مسجد، مقصوره گنبد سلجوق آن است؛ طول دهانهٔ آن چهارده ذرع و داراى پنج کتيبهٔ گچبرى به خط کوفى است. در وسط ديوار جنوبى مقصوره، محرابى از سنگ مرمر صيقلى ديده مى‌شود و طرفين آن با کاشى‌هاى رنگارنگ تزيين شده است و در گوشهٔ شمال غربى آن، منبر سنگى قرار دارد.


ساير قسمت‌هاى مسجد، مربوط به دوره‌هاى بعد تا پايان دورهٔ قاجاريه است. ايوان شمالى و دو منارهٔ کاشى‌کارى شده آن در زمان شاه‌تهماسب و ايوان غربى آن در دورهٔ شاه‌سليمان صفوى ساخته شدند. ايوان جنوبى که زيباترين ايوان مسجد است، در زمان سلطنت شاه‌عباس دوم به مدخل مقصوره اضافه شد.


اين مسجد داراى دو ورودى است. ورودى شرقى در سال ۱۰۴۷ هـ.ق و ورودى غربى د سال ۱۲۷۲ هـ.ق ساخته شد.

مسجد النبى


صحن مسجد ابعادى در حدود ۸۰٭۱۰۰ متر دارد و حوض بزرگى در وسط آن ديده مى‌شود. اين صحن از سمت شمال و جنوب به شبستان و از سمت شرق و غرب به رواق‌ها محدود است. گنبد بزرگ مسجد با قطر چهارده و ارتفاع بيست متر، در پشت ايوان جنوبى قرار دارد و داراى کاشى‌کارى است.

مسجد سنجيده

مسجد سنجيده در محلهٔ راه‌ري شهر قزوين قرار دارد و از آثار دورهٔ سلجوقى به شمار مى‌رود. اين مسجد در حال حاضر فقط داراى فضاى گنبدخانه‌اى به شکل مربع و به ابعاد ۹/۲۰ متر است. مسجد سنجيده در دو ضلع مشرف به گذر بوده و در هر هر ضلع داراى سه راه ارتباطى است. اين مسجد داراى گنبدى به سبک سلجوقي، منارهٔ کوتاه و تزيينات مقرنس در زير گنبد است.

مسجد حيدريه

مسجد حيدريه در شهر قزوين با تزيينات زيباى خود، يکى از عالى‌ترين بناهاى معمارى ايران به شمار مى‌رود. دربارهٔ تاريخ ساخت آن اطلاع دقيقى در دست نيست. اين مسجد احتمالاً همان مسجدى است که حمدالله مستوفى و امام راضى آن را به نام جامع‌ اصحاب ابوحنيفه خوانده‌اند. گچبرى محراب و تزيينات مسجد از نظر طرح، جزء بهترين و نفيس‌ترين نمونه‌هاى هنر گچبرى ايران به شمار مى‌رود. مقصوره مسجد حيدريه تنها قسمت به جاى مانده از اين مسجد باشکوه چهار ايوانى است که بعدها تخريب شده و قسمت‌هاى ديگرى به آن الحاق شده است. گنبد رفيع مقصوره، فرو ريخته و براى حفاظت از تزيينات آن سفقى شيروانى بر آن بنا نموده‌اند.

حسينيه‌ امينى‌ها

حسينيه امينى‌ها از جمله نمونه‌هاى کامل و زيباى خانه‌هاى سبک قزوين است. آنچه که امروزه از اين خانه به جاى مانده، داراى چهار حياط و فضاى مختلف در دو طبقه همکف و زيرزمين است. اين خانه متعلق به حاج محمدرضا اميني از تجار معتبر بود و در سال ۱۲۷۵ هـ.ق بخشى از آن وقف حسينيه شد. زيباترين قسمت خانه، از سه تالار که در موازات يکديگر قرار گرفته و به وسيلهٔ ارسى‌هاى زيبايى به يکديگر مرتبط هستند، تشکيل شده است. تالار جنوبى با نه دهنه ارسى و شيشيه‌هاى رنگى -از شاهکارهاى هنري- است. سقف تالارها داراى نقاشي، آيينه‌کاري، رف‌هاى کاسه‌اى مزين، گچبرى و گره‌بندى چوبى است. در زير تالارها سردابه، زيرزمين، شربتخانه و ... قرار دارد. بخش‌هاى ديگر اين خانه از تزيينات ساده‌ترى برخوردارند.


حسينيه آقاسيدجمال

اين حسينيه در ضلع غربى مسجد جامع در خانهٔ آقاسيدجمال رضوى قرار دارد و از مراکز مورد توجه مردم در ايام محرم و صفر است و در آن مراسم روضه‌خوانى و سوگوارى برگزار مى‌شود. از ديگر حسينيه‌هاى تاريخى قزوين مى‌توان حسينيهٔ رضوى را نام برد که در دههٔ محرم، مردم در آن به عزادارى مى‌پردازند.