سوادکوه
شهرستان سوادکوه از شمال به شهرستان قائم‌شهر، از شرق به شهرستان ساري، از جنوب از طريق خط‌الرأس کوه‌هاى البرز به استان تهران و سمنان و از غرب به شهرستان بابل محدود است. غارها و قلعه‌هاى سوادکوه در روزگاران پيش از اسلام و ادوار اسلامى همواره سنگرى مقاوم براى اسپهبدان باوندى بود.
مورخان اسلامى سوادکوه را قسمتى از کوهستان بزرگ‌قارن و شاهان محلى آن را ملوک جبال مى‌ناميدند.
شهريار کوه لقب پادشاهان قارن بود، قارن يا کارن فرزند اسپهبد سوخوراى کارن پهلو به فرمان خسرو انوشيروان پادشاه ساسانى به حکمت آمل، لپور و پريم رسيده بود که اين نواحى را مورخان اسلامى قارن کوه نوشته‌اند. امروزه شهريارکوه، کوه قارن با سوادکوه يکى است و هنوز جمعى از خاندان ريشه‌دار باوند در منطقه زندگى مى‌کنند.
برخى مراکز ديدني: غار اسپهبد خورشيد، غار زنگيان، غار ديوليلم، قلعه کنگلو، برج لاجيم، بقعه آقاشاهبالو زاهد دهميان، کاروانسراى گدوک، پل داخل شهر شيرگاه، پل شاهپور شيرگاه، سقانفار زيولا، پل ورسک و ...
قائم‌شهر
اين شهرستان از شمال به شهرستان بابلسر، از شمال شرقى به شهرستان جويبار، از شرق به شهرستان ساري، از غرب به شهرستان بابل و از جنوب به شهرستان سوادکوه محدود است. شهر قائم‌شهر در گذشته به نام على‌آباد و سپس شاهي خوانده شد، اين شهرستان از نظر تاريخى داراى اهميت فراوانى است.
مراکز ديدني: تپه‌هاى باستانى گردکوه، امامزاده سيد محمد زرين‌نوا (ع)، پل استرآبادي، مقبره سيد ابوصالح.
محمودآباد
محمودآباد از شمال به درياى مازندران، از مشرق به شهرستان بابلسر، از جنوب به شهرستان آمل و از غرب به شهرستان نور محدود و داراى دو بخش مرکزى و سرخ‌رود است. مناطق خشت‌سر، اهلم رستاق و دابوى آن از نظر باستان‌شناسى در خور توجه خاص است.
نوروززاده چگينى در معرفى شهرهاى مازندران مى‌نويسد: الهم که به صورت چشمه الهم و اهلم نيز ياد مى‌شود، بندرگاه آمل در مصب رودخانه آمل بود که ياقوت آن را محل بزرگ نمى‌داند. امروزه يکى از دهستان‌هاى آمل که از شمال به دريا مربوط است اهلم رستاق ناميده مى‌شود.
دکتر ستوده به نقل از محمد حسن‌خان اعتمادالسلطنه مى‌نويسد: اهلم رستاق از دهات آمل در کنار ارش‌رود واقع است و اين رودخانه حد غربى مازندران و حد شرقى رستمدار، و حد شرقى مازندران رودخانه کربندکلباد است.
مراکز ديدني: ساحل و دريا
نکا
اين شهرستان از شمال و شمال شرقى به شبه جزيره ميانکاله، از شرق به شهرستان بهشهر و از جنوب و غرب به شهرستان سارى محدود مى‌گردد.
نام نکا را به صورت نيکاح و نيکا هم آورده‌اند که به معناى شهر و آبادى کوهستاني، يا سرزمينى که در آن خيزران يا نوعى نى مى‌رويد، يا آبادى جايگاه الهه ناهيد است.
مراکز ديدني: غار کميشان، غار ديوخانه، امامزاده عبدالله (ع)-اطرب.
نور
شهرستان نور از شمال به درياى مازندران از مشرق به شهرستان‌هاى محمودآباد آمل، از جنوب از طريق کندوان و قله دماوند به استان تهران و از غرب به شهرستان نوشهر محدود است.
نور که تا چند سال قبل سولده نيز ناميده مى‌شد از شهرهاى مهم رستمدار و يکى از مراکز ملوک استندار بوده است. رستمدار بخشى بود در ميان رويان و مازندران. نور مشتمل بر دو منطقه سردسيرى و گرمسيرى با بلوکات بسيار بود و مهم‌ترين آنها بالاده (بلده) ناميده مى‌شد.
مراکز ديدني: قلعه پولادبلده، بقعه متبرکه آقا شاهبالو زاهد، بقعه متبرکه جمشيد کيا سلطان، خانه نيما،، پل خشتى نور، تکيه تاکر.
نوشهر
شهرستان نوشهر از شمال به درياى مازندران، از جنوب و شرق به شهرستان نور، از غرب به شهرستان چالوس محدود و داراى دو بخش مرکزى و کجور است. کجور مرکز و پايتخت سرزمين رويان بود. ويرانه‌هاى شهر قديم کجور در ۵/۲ کيلومترى کجور امروزى قرار دارد. اين شهر سپس پايتخت رستمدار گرديد. کجور در هجوم مغول تخريب شد و در زمان حکومت استندار اسکندر جلال‌الدوله پادوسباني در قرن هشتم مجدداً آباد شد.
شهرستان نوشهر کنونى در گذشته دهکده‌اى کوچک به نام خاچک و سپس به نام حبيب‌آباد و دره نو بود و با احداث تأسيسات بندرى در سال ۱۳۱۸ به نوشهر تغيير نام يافت.
مراکز ديدني: بقعه متبرکه طاهر و مطهر در روستاى هزار خال کجور، امامزاده جعفر بن موسى‌الکاظم (ع) در روستاى ليگوش کجور، بقعه متبرکه سيدعلى کياسلطان در خيرودکنار، امامزاده حمزه رضا (ع) در روستاى کوشک‌سرا، مجموعه فرهنگى کندلوس دز روستاى ميخساز کجور و ...