ايوان کرخه

در ۲۰ کيلومترى شمال غربى ويرانه‌هاى شوش و تقريباً به همين فاصله در جنوب غربى شهر دزفول آثار کاخ معظمى از دورهٔ ساسانيان طرف راست رود کرخه پديدار است که ساکنين آن حدود آن را به نام کوت کرخه مى‌نامند. نام درست اين مکان ايوان کرخه بوده و به همين اسم نيز در فهرست آثار ملى ايران به ثبت رسيده است.


ضمن آثار موجود بقاياى باروى عظيمى ديده مى‌شود که محوطهٔ کاخ را محصور نموده و هر طرف دروازه‌هائى به فواصل معين دارد. در سمت مشرق محوطه به فاصلهٔ تقريباً سيصدمترى گوشهٔ جنوب شرقى آن ساختمان طويل آجرى موجود بوده که امروز نصف بيشتر آن از بين رفته و نيمهٔ کمتر آن سر پا مانده است.


از روى نيمهٔ باقى‌ماندهٔ اين کاخ ويران چنين دستگير مى‌شود که ساختمانى به طول ۴۶ و عرض ۵/۱۴ متر بر فراز باروى شرقى اين محوطه وجود داشته و با در نظر گرفتن طاق هلالى آجرى و ساير مشخصات بنا معلوم مى‌گردد که تالار باشکوهى را تشکيل مى‌داده است که از درون آن مى‌توانسته‌اند جريان آب کرخه و جلگهٔ پهناور خوزستان را تا چندين فرسخ بنگرند.


در اين کاخ آثار ساختمان تالار بزرگ با شکوهى بر جاى مانده است که مخصوص اجراء مراسم دربارى پادشاهان ساسانى بوده است.

هورمس

در کنار جادهٔ آسفالته پايگاه هوائي، پس از پل کرخه، و بعد از ويرانه‌هاى ايوان کرخه، در سمت راست جاده به فاصلهٔ ۵/۲ کيلومتر از آثار ايوان کرخه ويرانهٔ بناى آجرى بلندى قرار دارد که از کنارهٔ جاده، در ميان تپه‌هاى گلين جلب توجه مى‌کند و در فاصلهٔ ششصد مترى جاده و در سمت راست جادهٔ کرخه - دهلران واقع است.

صفهٔ سليمان سرمسجد

بر فراز تپه‌اى که مشرف به محلهٔ سربيشه مسجد سليمان است، و آن تپه را سرمسجد مى‌نامند در پهنهٔ وسيعى بقاياى کاخ يا معبد يا ساختمانى وجود دارد که هم‌اکنون جز تخته‌سنگ‌هاى تراشيدهٔ نامنظم و سنگ‌هاى بادبر و نيمه ستون‌هاى مدوّر شکسته و بقاياى مواد ساختمانى سنگ و گچ و برخى ديوارهاى فرو ريخته سنگين و طاق‌ها و نيم‌طاق‌ها و قوس‌مانندهاى بام‌پوش و حمال‌هاى طاق‌هاى جسيم چيزى از آن باقى نمانده است.


گذشته از آثار باقى ماندهٔ قديمى آن که قبل از عمليات باستان‌شناسى و حفارى و شناسائى علمى آن وجود داشته و به‌صورت ايوان يا صفه‌اى بوده که تخته‌سنگ‌هاى قطور و جسيم آن جلب توجه مى‌کرده و به همين جهت به صفهٔ سليمان و صفهٔ سرمسجد معروف شده است.

طاق نصرت ساسانى

يک بناى محقر که گويا اصل ساسانى يا اويل اسلام داشته و بارها تعمير شده و در مدخل شهر رامهرمز قرار دارد، در آن نقاشى يا ترکيب باستانى يا موقعيتى تاريخى مشاهده نمى‌شود. ولى از ديرباز به نام ”طاق نصرت ساساني“ معروف بوده است.