ناحيهٔ کوهستانى

رشته‌‌کوه‌هاى البرز به‌صورت نوارى بر سرتاسر بخش جنوبى استان از غرب به شرق امتداد دارد و اين ناحيه را از فلات مرکزى ايران جدا مى‌سازد. اين کوه‌ها به منزلهٔ سدّي، از عبور رطوبت و ابرهاى باران‌زا به داخل فلات مرکزى ممانعت نموده و عامل ريزش بارش بيشتر در اين منطقه مى‌باشند. به همين دليل است که سرتاسر بخش جنوبى استان به جزء بعضى از مناطق مرتفع‌تر تا ۲۴۰۰ متر، پوشيده از جنگل‌هاى انبوه مى‌باشد. بلندترين کوه‌هاى اين ناحيه شاهوار و شاهکوه نام دارند، که ارتفاع آنها به ترتيب ۳۹۴۵ و ۳۸۱۶ متر و اغلب پوشيده از برف با دامنه‌هائى مه‌آلود مى‌باشد. در قلل و ارتفاعات شاهکوه يخچال‌هاى طبيعى نيز وجود دارد.

ناحيهٔ کوهپايه و دامنه

اين بخش که قسمت ميانى استان را شامل مى‌شود از حدّ شمالى بخش کوهستانى تا رودخانهٔ قره‌سو و امتداد مرز مشترک روستاهاى فارس‌زبان و نواحى ترکمن‌نشين مى‌باشد. اين بخش شامل حاصلخيزترين اراضى استان گلستان است و اکثر شهرهاى آباد و پرجمعيت نظير گرگان، کردکوي، على‌آباد، مينودشت، آزادشهر، گاليکش و راميان نيز در همين بخش قرار دارند. وجود آثار و شواهد بسيارى نظير تپه‌هاى قديمي، خاکريزهاى دستي، ديوارکشى‌ها، کانال‌هاى آبياري، کاريزها و غيره حکايت از فعاليت گسترده و قديمى در اين بخش از استان است.

ناحيهٔ دشتى

اين ناحيه از استان، جلگهٔ وسيعى است که کمتر، برجستگى و ناهموارى‌هائى در آن مشاهده مى‌شود. حدّ شمالى آن رود اترک و حدّ جنوبى آن بخش ميانى استان و رودخانهٔ گرگان‌رود است. طول اين دشت حدود ۱۵۰ کيلومتر و عرض آن ۶۰ تا ۸۰ کيلومتر متغيّر است و از ته‌نشست درياى خزر تشکيل يافته است.