گيلان، با جلگه‌هاى سرسبز و کوه‌هاى سر به فلک کشيده‌اش، فرزندانى را در دل خود بارور نمود که آوازه شهرتشان گاهى از مرزهاى کشور نيز فراتر رفته است. در اين مجموعه با برخى از اين بزرگان آشنا مى‌شويم.
حسن ديلمى فقيه و مجتهد و شاعر سده هشتم، ابوالفتح گيلانى حکيم و اديب دربار جلال‌الدين اکبر‌شاه تيمورى، عبدالقادر گيلانى عارف، حکيم و فيلسوف قرن ششم.، بابا نصيبى گيلانى شاعر، محمد حسن گيلانى فيلسوف و عارف، محمد قاسم لاهيجى حايرى از خوشنويسان سده دهم.
در قرن دوازده محمود پاينده خزين‌لاهيجى شاعر بزرگ و ميرزا ابوالقاسم رشتى مجتهد و اديب و شاعر. در سده ۱۱ حکيم حاذق از پزشکان به‌نام در هندوستان و نورالدين محمد لاهيجى متخلص به قرارى از کاتبان و خوشنويسان. در قرن سيزده؛ حسن حسام‌الاسلام دانش واعظ و شاعر بزرگ. سيد محمد باقر شفتى از نام‌آوران جهانى شيعه، حاج ملامحمد رفيع مجتهد و صاحب فضل، بهايى لاهيجانى از فضلا و علماى طراز اول و داراى کتابخانه‌اى بزرگ، شيون فومنى صبورى رشتى داير کننده اولين داروخانه مجهز در رشت. همچنين سعيدا لاهيجى نقاش و طراح بى‌نظير زرينه‌ها و سيمينه‌ها که تخت طاووس را به دستور جهانگير خان بابرى ساخت. شرفشاه دولايى شاعر و عارف بزرگ. محمدبن‌على شريف لاهيجى مجتهد و محقق و معاصر ميرداماد. شمس‌الدين محمد لاهيجى از اعاظم و بزرگان دارالعلم لاهيجان در دوران حکومت کياييان. ضياء لاهيجى، شاعر و کنده‌کار چيره‌دست. طالب گيلانى پزشک دستگاه کياييان ملاطى. عبدالفتاح فومنى هم عصر شاه عباس صاحب کتاب تاريخ گيلان. قطب‌الدين لاهيجى از علماى شيعه و شاگردان ميرداماد. کيکاووس زيارى از پادشاهان دانشمند آل زيار و صاحب کتاب قابوس‌نامه، گوشيار گيلانى، رياضيدان و اخترشناس برجسته، مالک ديلمى از معروف‌ترين خوشنويسان ايران. مهيار ديلمى کاتب و شاعر آل بويه.
و از معاصران شعرايى چون هوشنگ ابتهاج (هـ.ا.سايه)، حسين سميعى اديب‌السلطنه، اسماعيل دهقان، محمد باقر طاهرى، گلچين گيلانى، نصرت رحمانى، مهکامه محصص، سيد حسن معصومى اشکورى، پروفسورها و پزشکان متخصصى چون فرحناک اسدى، ابوالحسن اعتمادى، حسن اکبرزاده، آذر اندامى، فضل‌الله رضا، على زرگرى، ابراهيم سميعى، فريدون سميعى، مجيد سميعى، على نوبخت حقيقى.
علمايى چون بهاءالدين املشى، محمدتقى بهجت فومنى، سيد محمد تائب، شيخ محمد زاهد رشتى، محمدتقى فخردايى، صادق احسان‌بخش، محمد محمدى گيلانى.
محققان و دانشمندان، نويسندگان و مترجمانى چون محمود بهزاد، ابراهيم پورداوود، مهدى تجلّى‌پور، حسن تقى‌زاده ميلانى، محمد جعفر جعفرى گيلانى، على حاکمى، جعفر خمامى‌زاده، عنايت‌الله رضا، فضل‌الله رضا، شاپور رواسانى، محمد روشن، جلال ستارى، سيروس سهامى، احمد سميعى، عبدالعلى طاعتى، ابراهيم فخرايى، کريم کشاورز، باقر قديرى اصلى، عبدالکريم گلشنى، محمد على مجتهدى، رضا مدنى، محمد معين، احمد مهراد، احمد مرعشى و هنرمندانى چون اسحق شهنازى، جليل ضياپور، اکبر رادى و ...