پل آجرى پونل

اين پل در چهار کيلومترى جاده رضوان‌شهر به تالش قرار دارد و در دوره صفويه بنا و در دوره قاجاريه بازسازى شده است. مصالح آن آجر و سنگ و در راه شاه‌عباسى واقع شده بود. طول پل ۳۰ متر و دارى يک دهنه بزرگ با طاق جناقى و عرض ۳۰ /۲ متر و جان پناهى به ارتفاع ۴۰ سانتيمتر است.

پل خشتى تجن گوکه

اين پل در دهکده تجن گوکه از توابع لاهيجان قرار دارد و داراى دو چشمه با طاق جناقى است. در پايه‌هاى ميانى و جانبى پل اتاقک‌هاى کوچکى براى بيتوته کاروانيان احداث شده بود. طول پل ۶۰ متر و عرض آن ۲۵/۴ و ارتفاع کلى آن بيش از ۵/۷ متر است. مصالح به کار رفته در اين پل آجر، سنگ و ملات ساروج است. اين پل در زمان قاجاريه ساخته شده است.

خشت پل تميجان

خشت پل تميجان در روستاى ”تميجان“ در غرب رودسر قرار دارد و از پل‌هاى دوره صفوى و قاجار است. اين پل بر روى رودخانه کهنه گوراب که قبلاً محل عبور راه شاه عباسى بود، احداث شده است. مصالح پل آجر قرمز رنگ و ساروج است. پل داراى سه دهنه بزرگ و دو دهنه کوچک با طاق‌هاى جناقى است. طاق ميانى ۶ متر ارتفاع دارد. قسمت ميانى پل مسطح و اطراف آن شيب‌دار است.

پل غازيان

پل غازيان يکى از پل‌هاى معروف دوره معاصر است که غازيان را به بندر انزلى متصل مى‌کند. اين پل از سال ۱۳۱۴ تا ۱۳۱۸ توسط مهندسين خارجى که بيشتر سوئدى و از شرکت سنتاب (آلمان) و شرکت موتلا (سوئد) بودند، ساخته شده است.


طول پل ۴۰/۲۱۰ متر، عرض آن ۱۰ متر و ارتفاع آن از سطح آب ۸۵/۶ متر است. پل داراى ۵ دهانه ثابت و يک دهانه به عنوان پل متحرک به طول ۲۵ متر است که هنگام عبور کشتى‌ها آن را بلند مى‌کردند. در ساخت پل از بتون مسلح و مصالح فلزى استفاده شده است. اين پل در سال‌هاى ۱۳۲۰ و ۱۳۳۳ ش مرمت شده است.

پل گازروبار

اين پل در جاده رشت به صومعه‌سرا بر سر رودخانه گازروبار ساخته شده و شالوده آن به دوره صفوى و قاجار باز مى‌گردد. پل گازروبار داراى يک دهانه اصلى و دو دهانه فرعى کوچک است. مصالح به کار رفته در آن آجر با ملات گچ در طاق‌ها و سنگ ساروج در پايه‌ها است. اين پل به دستور ”حاجى يوسف بگلوري“ در دوره قاجار بازسازى شد.

پل خشتى لاهيجان

پل خشتى لاهيجان در شمال غربى لاهيجان در محله پُرده‌سر قرار دارد و متعلق به دوره کياييان است. در ساخت مجدد اين پل در زمان قاجاريه، ”حاجى جعفر خان“ بنا را تعمير کلى کرد. طول اين پل ۵۰ متر و عرض آن ۴/۵ متر و ارتفاع تقريبى آن ۱۱ متر است. پل داراى دو دهانهٔ بزرگ با طاق جناغى است. در قسمت پايه ميانى پل سيل‌برگردان وجود دارد. پل داراى يک سطح عابرروى مسطح و دو سطح شيب‌دار جانبى است که با سنگ قلوه‌اى سنگ فرش شده است. مصالح بنا آجر قرمز رنگ، آهک و ساروج است. در سال‌هاى اخير اين پل مورد مرمت قرار گرفته است.

پل خشتى لنگرود

براساس اطلاعات کتاب ”تاريخ‌خانى“ تا سال ۹۱۲ هـ.ق در شهر لنگرود فقط پلى چوبى موجود بود. از اين رو ساخت اين پل را مى‌توان به زمان حکام کيايى گيلان منسوب دانست.


پل از يک سطح ميانى و دو بخش جانبى شيب‌دار تشکيل شده و طول قسمت اول آن ۱۰/۱۵ متر و دو قسمت جانبى ۱۰ الى ۱۱ متر است. عرض پل در قسمت ميانى و بين دو جان‌پناه ۳۴۵ تا ۳۵۰ سانتيمتر و عرض قسمت جان‌پناها هر يک ۴۵ و ارتفاع آنها ۳۵ سانتيمتر است. عرض کلى پل ۴۳۰ سانتى‌متر است. محل عبور عابر پياده روى پل را در مرمت‌هاى اخير با قلوه‌سنگ مفروش ساخته‌اند. پل داراى دو دهانه با طاق جناقى نسبتاً کند است.


دو فرورفتگى در پيشانى پل و در فاصله بين دو قوس قرار دارد. هر يک از قوس‌ها در سمت بيرونى داراى يک نوار آجرکارى به عرض ۱۲ سانتيمتر است که حالتى تزيينى و برجسته دارند. علاوه بر آن در کنارهٔ قوس‌ها آجرچينى خاصى نيز انجام شده و حاشيه‌اى به عرض ۶۰ سانتيمتر را به وجود آورده است.


پايه ميانى قطور پل ۴ متر عرض دارد و دو موج شکن يا سيل برگردان در دو طرف پل براى کاستن از فشار آب در ايام افزايش سطح آب تعبيه شده است. يک دهانه کوچک بين پايه ميانى پل و يک طاق‌نماى جناقى بر بالاى آن به عرض ۵۰ سانتيمتر وجود دارد.

پل خشتى لوشان

اين پل در شهرستان لوشان، جنوبى‌ترين شهر استان گيلان و در مسير رشت-قزوين در فاصله ۹۳ کيلومترى مرکز استان، واقع است. پل خشتى لوشان روى رودخانه شاهرود (يکى از شاخه‌هاى سفيدرود)، ساخته شده است.


”رابينو“ درباره اين پل مى‌نويسد: ”پل لوشان بنايى زيبا از آجر است که مرکب از يک طاق کوچک و دو طاق بزرگ است و تاريخ بنايش به دوران خسروخان مى‌رسد. روس‌ها شيب اين پل را که تند بود ملايم نمودند“.


پل لوشان داراى ۴ دهانه به ابعاد مختلف و نيز موج برگردان‌هايى در قسمت پايه‌ها است. کوره پوش‌هايى در ميان پايه‌ها از سنگينى پل مى‌کاهد و در مواقع افزايش سطح آب گذر رود را تسهيل مى‌کند. طول کلى اين پل ۱۰۰ متر و عرض آن هفت متر است. در دو طرف مسير عبور عابر، جان‌پناه وجود دارد و کف پل با قلوه‌سنگ فرش شده است.


پل لوشان پس از زلزله سال ۱۳۶۹ توسط اداره کل ميراث فرهنگى گيلان مورد مرمت اساسى قرار گرفت.

پل خشتى نال‌ کياشهر

اين پل راه قديمى لاهيجان به لنگرود، بين روستاهاى ليالستان و نال‌ کياشهر قرار دارد و به نام سازنده آن ”حاج يحيى پرده‌سر“ نيز ناميده مى‌شود. طول اين پل قاجارى ۲۲ متر و ارتفاع آن از سطح آب بيش از ۵/۶ متر و عرض آن ۳۸۳ سانتيمتر است.


سطح پل خشتى نال ‌‌کياشهر سنگ فرش و پل از دو سيل برگردان در دو طرف پايه‌ها برخوردار است. اضلاع آجرهاى اين پل ۴×۲۰×۲۰ سانتيمتر است.

پل خشتى نياکو

پل خشتى نياکو نزديک روستاى نياکو از توابع لاهيجان قرار دارد. طول پل ۵۰ متر و عرض آن ۸۰/۵ متر است. ارتفاع پل از سطح آب ۶ متر و داراى چهار دهانه است که دو تاى آن بزرگ و دو تاى ديگر کوچک هستند. مصالح به کار رفته در پل آجر و ساروج است. بعضى قدمت اين پل را به دوره صفويان نسبت داده‌اند.