خانه ابريشمى
خانهٔ ابريشمى از بناهاى زيباى عصر قاجار و در محله صيقلان رشت واقع است. اين خانه دارى دو تالار به نام‌هاى چينى‌خانه و تالار آيينه است. هر يک از تالارها با تزيينات پر کار آرايش يافته‌اند. در تالار چينى‌خانه ظروفى منقوش به نقش گل و مرغ، در دوايرى که با گچ‌برى‌ها احاطه شده، جاى گرفته‌اند. از ديگر قسمت‌هاى اين بنا تالار آيينه با آينه‌کارى‌هاى دقيق و ظريف است.
تزيينات بى‌شمار سقف، گيلويى‌ها، طاق‌ها، طاقچه‌ها و سردرها به همراه گچبرىهاى ظريف در اطراف پيش‌بخاري، اين بناى مسکونى را در رديف زيباترين منازل دوره قاجاريه قرار داده است. از آنجا که اين بنا در گذشته به حاجى ميرزا ابريشمي تعلق داشت، امروزه نيز به نام صاحب اوليه آن خوانده مى‌شود.
مجموعه خانه‌هاى دريابيگى
اين خانه‌ها در محله راه‌پشته، در غرب رودخانه لنگرود قرار دارند و در اوايل دوره قاجاريه ساخته شده‌اند. اين مجموعه داراى بناهاى اندروني، بيرونى و محل مخصوص خدمت‌کاران است. بناها دو طبقه هستند و هر اشکوب، ايوانى سرتاسرى دارد. از تزيينات اين بناها گچبرىهاى زيبا، طاقچه‌هاى مطبق با طاق جناغي، نقوش روى چوب در دامنه بام و درهاست. اروسى‌هاى اين مجموعه از نفاست زيادى برخوردارند. اين بنا آسيب ديده و نياز به مرمت اساسى دارد.
خانه منجم‌باشى
اين خانه در فشکالى محلهٔ لنگرود، در شرق بازار شهر، رو به روى اداره برق واقع است و در اوايل دوره قاجاريه ساخته شده است. سازندگان آن حاج آقا بزرگ منجم‌باشي و ميرزاعبدالباقي و ميرزامهدى‌خان منجم‌باشي هستند. اين بنا در دوره پهلوى مرمت شد. اين بنا ابتدا به صورت مجموعه ساخته شده بود و امروزه از هم مجزا شده است. بناى اصلى پلانى مربع مستطيل و داراى دو اشکوب است. گچبرىهاى داخلى و بيروني، کاشى‌کارى ازاره بيرونى و کف سرسرا و حوض همراه ايوان چوبى و اروسى‌هاى زيبا از تزيينات بنا هستند.
ساختمان موزيک
اين ساختمان در پارک بولوار انزلى واقع و در سال ۱۳۱۱ ش توسط يک معمار يونانى ساخته شده است. اين بنا شبيه مقبره حافظ و بر روى ۸ ستون مدور بنا شده است.
معمارى ساختمان موزيک کاملاً به سبک يونانى و داراى گنبدى به رنگ نارنجى است. در پايين اين گنبد يک رديف گچ‌برى عمودى ساده ديده مى‌شود که بر زيبايى بنا مى‌افزايد. اين ساختمان جهت اجراى موزيک گروه ارتش براى دانش‌آموزان ساخته شده بود.
مدرسه شاهپور
بناى اين مدرسه که اکنون دبيرستان شهيد بهشتى ناميده مى‌شود، متعلق به اوايل دورهٔ پهلوى اول و اولين مدرسه در نظام جديد آموزشى گيلان است که در آن کلاس‌ها با اصول جديد معمارى شکل گرفته و در آن آمفى‌تئاتر، آزمايشگاه و ساير تأسيسات جنبى پيش‌بينى و احداث شده است. هرچند بنا از قدمت چندانى برخوردار نيست، اما اهميت آن از نظر آموزشى در ايران، موجب ثبت آن در فهرست آثار ملى کشور شده است.
خانه محمد صادقى
اين خانه که در بافت تاريخى لاهيجان قرار دارد، يکى از بناهاى مسکونى دوره قاجار و از نظر تزيينات و گچ‌برى بسيار زيباست. خانه محمد صادقى داراى يک تالار و شاه‌نشين با طاق گنبدى و سقف مقرنس‌کارى شده است و ارسى‌هاى مشبک دارد.
خانه‌هاى قديمى ديگرى نيز وجود دارد که از نظر معماري، نقاشى و گچ‌برى داراى ارزش فراوانى است. برخى از اين خانه‌ها هرچند هنوز در اختيار مالکين آنها قرار دارد و به صورت مسکونى مورد استفاده قرار مى‌گيرد، اما به دليل ارزش‌هاى ويژه در فهرست آثار ملى استان به ثبت رسيده است. مهم‌ترين اين خانه‌ها عبارتند از خانه سسيد اسماعيل ضيابري و ...