مدرسه خان
مدرسه هان از آثار دورده صفويهٔ شهر شيراز است. ساختمان اين مدرسه توسط اللهوردىخان والى فارس آغاز شد و در دوره والىگرى فرزندش امامقلى خان (۱۰۲۲تا۱۰۴۱هـ.ق) پايان يافت. اين پدر و پسر آثار بىشمارى در شهرستان مرودشت ساختند که امروزه تنها اين مدرسه و پل خان بر روى رودخانه کُر از آنها باقىمانده است.
مدرسه خان داراى ويژگىهايى است که در کمتر آثار دوره صفوى مشاهده مىشود. از جمله بکارگيرى اعداد مقدس که در ساخت اين مدرسه اهميت ويژهاى دارد:
- تعداد حجرهها ۱۰۰ عدد و به حروف جمل نام مبارک حضرت محمد (ص) است.
- مدرسه داراى پنج مدرَس به نيّت عدد مقدّس پنج تن (ع) بود. يکى از اين مدرسهها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس ديگر براى سايرين بود.
- مانند هر مدرسه، داراى يک مسجد است. اين مسجد داراى ۱۲ راهرو به نيت ۱۲ امام است.
- مجموع دو اتاق موجود در اين مدرسه در کنار اتاقهاى درس خارج، در جمع عدد ۱۴ را به نيت چهارده معصوم (ع) تشکيل مىدهد. با جمع عناصر ديگر، به عدد ۱۱۰ که به حروف ابجد (جمل) اسم حضرت على (ع) را تشکيل مىدهد، به دست مىآيد. با افزودن چهار اتاق شامل اتاق گاهشناسي، اتاق خادم، اتاق چراغدار و اتاق مؤذّن، مجموعاً عدد ۱۱۴ به دست مىآيد که برابر با تعداد سورهاى قرآن مجيد است.
اندازه حجرههاى اين مدرسه حدود ۶۲/۳٭۳۰/۳ متر است و به همين دليل در زمستان به سادگى گرم مىشد. در تابستان نيز به دليل وجود باغى که در آن دوره در اطراف مدرسه وجود داشت، فضاى اين مدرسه کاملاً خنک مىشد. حجرهها داراى ايوانى کوچک براى يک نفر و پستويى شامل انبار، کتابخانه و کمرپوش است.
مدرسه سعيديه
از ديگر مدارس قديمى شيراز مىتوان به مدرسهٔ منصوريه در محله لب آب، مدرسه آقاباباخان واقع در پشت مسجد جامع وکيل، حسينيه قوام در محلهٔ درب شيخ، مدرسه مقيميه در پشت مسجد جامع عتيق و مدرسه حکيم در پشت بقعه سيد مير محمد اشاره نمود.