مسجد ايزدخواست
شهر ايزدخواست در ۶۶ کيلومترى شمال شهر آباده بر سر راه آسفالته آباده به اصفهان قرار دارد.در قلعه باستانى اين شهر مسجدى وجود دارد کهن در اثر زلزله سال ۱۳۱۵ شمسى از بين رفت و فقط درگاه ورودى آن باقى مانده است. پيش از ويرانى اين مسجد، ماکسيم سيرو باستان‌شناسى و استاد دانشگاه تهران، مطالعاتى در اين زمينه انجام داد و اعلام کرد که اين مسجد بر روى آتشکده ساسانى ساخته شده است. از اين رو سبک بناى اين مسجد نيز مانند آتشکده ساساني، چهار اطاقى بود.
مسجد جامع عتيق شيراز
يکى از کهن‌ترين آثار شهر شيراز، مسجد جامع اين شهر است که در ضلع شرقى بارگاه شاهچراغ(ع) واقع شده است.عمرو ليث صفارى پس از پيروزى بر لشکر خليفه در سال ۲۸۱ هـ.ق به پايان رسيد.
مسجد جامع عتيق داراى شش در است؛ در شرق دو در، در غرب دو در، در سمت شمال درى به نام دوازده امام و آخرين درکه سمت جنوب واقع شده است.
در وسط ضلع شمالى اين مسجد طاق‌نماى بلندى قرار دارد که آن را طاق مرواريد مى‌نامند. در حاشيه داخلى بالاى اين طاق، سوره مبارکه هل آتي با خط نسخ روى کاشى نوشته شده است. در پيشانى طاق نيز آياتى چند نسخ و ثلث آمده است.
در مشرق اين طاق‌نما، شبستانى به اندازه ۳۰٭۱۷ متر وجود دارد که در سال ۱۳۴۷ ساختمان آن پايان پذيرفت.
در ضلع شرقي، غربى و جنوبي، طاق‌نما وجود دارد و در ضلع جنوبى کتيبه‌اى از دوره شاه تهماسب صفوى براى ساخت و تعمير آن آمده است. در ضلع جنوبى شبستانى وجود دارد که داراى محرابى است و آياتى از قرآن مجيد به خط نسخ بر آن نوشته شده است. در کتيبه ديگرى از تعمير آن توسط امام ورودى بيگ خلف‌بيگي سخن رفته است.
در کنار اين شبستان، شبستان قديمى مسجد واقع شده که ۴۰ ستون دارد و به همين دليل به شبستان چهل ستون، مشهور است و اندازه آن ۴۵٭۳۲ متر است. در کنار اين شبستان، شبستان تازه‌سازى در اندازه ۴۵٭۳۶ وجود دارد که دارى ۱۲ ستون و محراب است. در اين محراب ۱۳ کتيبه از آيات قرآنى و حديث نبوى به چشم مى‌خورد.
خدايخانه
ساختمان سنگى خدايخانه، اتاق مکعب شکلى است که در ميان مسجد جامع عتيق شيراز جاى دارد. دور تا دور اين بنا، ايوانى به پهناى دو متر قرار دارد. اندازه بنا ايوان‌ها ۱۲٭۱۰ متر است. داخل اين بنا از اتاقى به ابعاد ۸٭۶ متر تشکيل شده است.
اين بنا درسال ۷۵۲ هـ.ق توسط شاه شيخ ابواسحق اينجو، پادشاه فارس، به جاى ساختمان عمروليث ساخته شد. مى‌گويند در خدايخانه قرآ‌ن‌هاى تاريخى مانند قرآن‌هايى به خط حضرت على (ع)، عثمان و ... نگه‌دارى مى‌شد و از اين رو آن را دارالمصحف مى‌ناميدند.دور تا دور خدايخانه کتيبه طولانى به خط برجسته به صورت ثلث و عالى وجود دارد که نام شيخ ابواسحق هم در آن آمده است.
مسجد جامع کبير نى‌ريز
قديمى‌ترين تاريخى که در اين محراب به چشم مى‌خورد مربوط به سال ۳۶۳ هـ.ق است که تعميراتى در دوره عضدالدوله ديلمى در مسجد انجام شد. تاريخ ۴۶۰ هـ.ق هم به تعميرات اين مسجد در دوره سلجوقيان و سلطنت آلب‌ارسلان سلجوقى و تاريخ ۵۶۰ هـ.ق به تعميرات مسجد در دوره خوارزمشاهيان و سلطنت ايل ارسلان خوارزمشاهى مربوط است.
مسجد جامع داراب
مسجد جامع داراب از نظر معمارى بسيار قابل توجه است. شبستان مسجد مستطيل شکل و در دو سوى آن ايوان سراسرى ساخته شده است. چهار مناره تنومند و نسبتاً کوتاه آجرى در چهار گوشهٔ مجموعهٔ بنا، استوار است.
بدنهٔ ستون‌ها به وسيلهٔ خانه‌بندى‌‌هاى مربع و مستطيل شکل روسازى شده و داخل خانه‌بندى‌ها آجرکارى خفته و راسته مزين به خطوط کوفى بنايى از آيات کريمه مشاهده مى‌شود.
محراب در داخل شبستان پشت ديوار قسمت وسط ايوان با تقسيم‌بندى‌هاى متناسب و گچ‌برى‌هاى ساده و زيبا نمايان است.سقف ايوان‌هاى سراسرى از سقف شبستان کوتاه‌تر است و پوشش دو دهليز دو طرف شبستان و اتاق‌هاى مجاور آنها، گنبدي، ضربى و کوتاه‌تر از شبستان اصلى است.