آذربايجان شرقى از نظر تپه‌هاى باستانى داراى غناى ويژه‌اى است. آب و هواى مناسب و رودخانه‌هاى پرآب، از جمله عوامل مناسب براى سکونت گروه‌هاى انسانى در اين بخش از کشور بوده است. تا کنون بيش از ۷۰۰ تپه باستانى شناسايى شده که با انجام حفارى علمى مى‌توانند بازگو کنندهٔ بخش‌هايى از تاريخ اين سرزمين باشند. يکى از اين تپه‌ها که سابقه حفارى علمى دارد، معرفى مى‌شود:
يانيق‌تپه
يانيق‌تپه که قره‌تپه نيز ناميده مى‌شود در ۳۱ کيلومترى جنوب باخترى تبريز و در ۶ کيلومترى شمال خسروشهر(خسروشاه سابق) در جنوب شرقى روستاى تازه کند واقع شده است. در اين تپه يک هيأت انگليسى به رياست چارلز بورني در مرداد ماه سال ۱۳۳۹ کاوش‌هاى علمى به عمل آورد. به نظر بورني قدمت اين تپه به اواخر هزاره سوم پيش از ميلاد مى‌رسد که با اواخر عصر سنگ و مس و اوايل عصر مفرغ در آذربايجان مقارن است. آثار به دست آمده نيز اين نظريه را تأييد مى‌کند.
چارلز بورنى مى‌گويد چون ساکنان تپه چادرنشين بوده‌اند و چادرهاى دايره‌اى شکل داشتند، وقتى به يک جانشينى روى آوردند، خانه‌هاى دايره‌اى شکل بنا کردند.
در اين تپه آثارى چون آسياب دستي، داس سنگى و سفال به دست آمده است. ظروف يافته شده در اين تپه حاکى از تأثير سنت‌هاى مفرغ مقدم آناتولى شرقى است که تا قفقاز گسترده بود. وجود طوايف آسيايى غالباً قفقازى تبار در آذربايجان پيش از آمدن آريايى‌ها نيز مى‌تواند مؤيد نظر چارلز بورنى باشد. غير از وسايل ياد شده، آلات و ادوات و ظروف ديگرى چون هاون، تيشه و تيغهٔ سنگي، يک تيغهٔ خنجر مسي، دو مهر از گل نپخته، چهار چراغ گلي، سيوها، باديه‌ها، خم‌هاى دهان گشادِ بزرگ و کوچک و بى‌دسته و دسته‌دار و نيز سفال زيادى در جريان کاوش‌هاى يانيق‌تپه کشف گرديد.
سفال‌هاى يافته شده به طور کلى دست ساخت و معمولاً سياه رنگ و صيقلى و به ابعاد، اشکال، تزيينات مختلف و متفاوت هستند. نقش‌هاى هندسى بر بدنهٔ ظروف عموميت دارند، اما نمونه‌هايى از نقش‌هاى پرندگان و حيوانات شاخدار نيز ديده مى‌شود.
چارلز بورنى ضمن قبول پيوستگى سفال‌هاى يانيق‌تپه با سفال‌هاى آناتولى شرقى و قفقاز از نظر شکل ساخت، وجود تصاوير پرندگان و حيوانات بر روى بعضى از کوزه‌ها و کاسه‌ها را حاکى از تأثير نقش‌هاى سفال‌هاى ساخته شده در جاهاى ديگر ايران مى‌داند.
بورنى کشف آثار بارويى را که با تخته‌سنگ‌هاى بزرگ و ملات ريخته شده در فواصل آنها، ساخته شده و مساکن روى تپه را در ميان گرفته بوده، نشانهٔ اين مى‌داند که مجتمع روى تپه بيشتر نقش و حالت يک شهر باستانى را دارد تا يک روستا و ضمناً وجود اين بارو و وضع بناها و علايم به جا مانده از آتش‌سوزى‌ها، حاکى از وجود خطر حملاتى است که امنيت آبادى را به طور مداوم تهديد مى‌کرد. از همين رو اسم ترکى يانيق‌تپه که به معنى تپهٔ سوخته است، را بى‌مسمى و بى‌مورد نمى‌داند. (رئيس نيا، رحيم. آذربايجان در سير تاريخ)