اتحاديه‌هاى تجارى در لهستان از لحاظ گرايشات سياسى و اقتصادى به دو گروه راستگرا و چپگرا تقسيم مى‌شوند. اتحاديه تجارى راستگرا حول محور اتحاديهٔ تجارى همبستگى (Solidarnos) که نقش مهمّى در تغيير نظام کمونيستى اين کشور ايفاء کرده است. در مقابل آنها اتحاديه‌هاى تجارى چپگرا حول محور ائتلاف اتحاديه‌هاى تجارى OPZZ وجود دارد که در نظام کمونيستى از نفوذ زيادى در بين اقشار مختلف کارگرى برخوردار بوده‌اند.

اتحاديهٔ تجارى همبستگى STU

اتحاديهٔ همبستگى به‌عنوان نخستين تشکيلات سازمان يافته مبارزاتى عليه کمونيسم در منطقه اروپاى شرقى عملاً الگويى براى حرکت‌هاى اصلاح‌گرايانه در دههٔ ۱۹۸۰ ميلادى در کشورهاى منطقه قلمداد مى‌گردد. اين اتحاديه از سال‌هاى آخر دههٔ ۱۹۷۰ ميلادى رهبرى مبارزات خود عليهٔ حاکميت کمونيستى را تحت عنوان اتحاديه تجارى همبستگي و به پيشتازى لخوالسا در شهر بندرى گدانسک آغاز نمود و توانست دامنه و تحرکات مبارزاتى خويش را به شهرهاى ديگر توسعه دهد. اين اتحاديه ضمن تشديد مبارزات عليه دولت‌هاى کمونيستى وقت، طى دههٔ ۱۹۸۰ ميلادى زمينه‌ساز ايجاد نخستين رژيم ضدکمونيستى مبتنى بر انتخابات آزاد و دمکراسى مدل غربى در منطقه گرديد. لذا در طول دههٔ ۱۹۸۰ ميلادى عوامل داخلى و خارجى زيادى در پيروزى و تقويت جنبش ضد کمونيستى نقش داشته‌اند.


در بخش داخلى نقش اول را مى‌توان به کاتوليک بودن و حضور روحانيون مذهبى در مبارزه عليه کمونيسم و حمايت‌هاى معنوى پاپ‌ژان پل دوم از اتحاديهٔ همبستگى و سفرهاى متعدد وى به لهستان در سال‌هاى آخر دههٔ ۱۹۷۰ و سال‌هاى آغازين دههٔ ۱۹۸۰ دانست. سفر وى به لهستان از آن جهت در آن دوران با اهميّت تلقى مى‌گردد که وى طى اين سفرها ضمن حمايت از جنبش همبستگى در مبارزه عليه کمونيسم و شخص والسا، پيروان کاتوليک را به اتحاد جهت پيروزى بر کفر و الحاد دعوت مى‌نمود. اما از نظر بين‌المللى کمک‌ جمهورى‌خواهان آمريکا و احزاب دست‌راستى و محافظه‌کار اروپا از يک‌سو و انجام اصلاحات سياسى و اقتصادى توسط گورباچف در شوروى زمينه‌هاى مساعدى را براى جنبش‌هاى ضدکمونيستى در لهستان و کشورهاى منطقه اروپاى شرقى فراهم نمود.


با توجه به آئين حمايت‌ها دولت يازولسکى پذيرفت که اتحاديه همبستگى در مذاکرات موسوم به ميزگرد براى بررسى وضعيت آيندهٔ حکومت شرکت نمايد. پس از موفقيت اتحاديهٔ همبستگى در مذاکرات ميزگرد و موافقت دولت نظامى لهستان با برپايى انتخابات پارلمانى در ژوئن ۱۹۸۹، اين اتحاديه توانست تمامى کرسى‌هايى را که توسط دولت براى مخالفين تعيين گرديده بود تصاحب نمايد. لخ‌والسا رهبر اين اتحاديه توانست در نخستين انتخابات آزاد رياست جمهورى در اواخر سال ۱۹۹۰ ميلادى طى رقابت‌هاى فشرده به‌عنوان رئيس‌جمهورى لهستان برگزيده شود. سال‌هاى آغازين حاکميت راستگرايان مصادف با اصلاحات شديد اقتصادى بود.


انتخابات پروفسور بالسرويچ به‌عنوان معمار اصلاحات اقتصادى در اروپاى شرقى و اجراء برنامه‌هاى اصلاحات برگرفته از سياست‌هاى بانک توسعه و بازسازى اروپا، صندوق بين‌المللى پول، بانک جهانى و کلوپ لندن به يک‌باره کشور را که مدت‌ها توسط اقتصاد دولتى اداره مى‌شد با دگرگونى روبرو نمود. اجراء اين سياست که در کوتاه‌مدت با افزايش بيکارى و فاصله شديد طبقاتى همراه بود ناامنى سختى را در کشور طى سال‌هاى ۱۹۹۲-۱۹۹۰ ميلادى ايجاد که کشور با بحران‌هاى شديدى مواجه گرديد. در هفتمين کنگره سراسرى اتحاديهٔ همبستگى در ماه ژوئن ۱۹۹۶ ائتلاف سياسى حول اقدام انتخاباتى همبستگى ايجاد شد. صاحبنظران مسائل سياسى معتقدند با توجه به کاهش محبوبيت اتحاديه همبستگى (شکست در انتخابات پارلمانى سال ۱۹۹۳ و رياست‌جمهورى سال ۱۹۹۵) اعضاء بازمانده اتحاديه در تلاشى ديگر حزب جديدى تحت عنوان اقدام انتخاباتى همبستگى را تأسيس کردند تا بتوانند خود را براى انتخابات پارلمانى سال ۱۹۹۷ آماده کنند که توانستند در اين انتخابات پيروز شوند.