رشد بخش معدن پاکستان نسبت به ديگر بخش‌هاى اقتصادى آهسته‌تر است. عواملى نظير فشارهاى مالي، چارچوب نهادى نامناسب، فقدان تکنيک پيشرفته و کمبود متخصص و تجهيزات آزمايشگاهى دلايل پيشرفت کند اين بخش مى‌باشد. اقدامات در اين بخش نيازمند تحقيقات متمرکز و سرمايه قابل توجه مى‌باشد. بسيارى از اقدامات در اين زمينه توسط بخش دولتى انجام شده است. گرچه سرمايه‌گذارى بخش دولتى فقط به طرح‌هائى که خطر زياد و ارزش فراوان دارند، محدود شده است. نقش بخش خصوصى استخراج معادن، توليد و توسعه مى‌باشد. دولت‌هاى ايالتى هر يک شرکت‌هائى را تأسيس نموده‌اند که توانايى توسعه و توليد معادن را دارا مى‌باشند. اين شرکت‌ها عبارت است از: ۱. شرکت توسعه معادن پنجاب؛ ۲. توسعه بلوچستان؛ ۳. شرکت توسعه سرحد؛ ۴. شرکت توسعه ذغال سنگ سند.


سياست معدنى ملى به منظور توسعه اين بخش و استخراج معادن تدوين شده است. در واگذارى امتياز معادن تجديد نظرهائى به عمل آمده است تا سرمايه‌هاى خصوصى محلى و خارجى را جذب نمايد. در حال حاضر امتيازها و محرک‌هاى پر سودى براى سرمايه‌گذاران در اين بخش وجود دارد. درآمد صنايع که بين اول ژوئيه ۱۹۸۱ تا ژوئن ۱۹۹۸ در زمينه اکتشاف و استخراج ذخاير معدنى (به غير از نفت) ايجاد شده از درآمدهاى مالياتى براى يک دوره پنج ساله از آغاز توليد تجارى معاف هستند. تجهيزات معدنى و ماشين آلات هم از حقوق گمرکى اضافه بر ۲۵ درصد قيمت و کل ماليات فروش معاف مى‌باشند.


معادن عمدتاً ذغال سنگ، گاز طبيعي، نفت خام، سنگ مرمر، خاک رس چيني، کروميت، دولوميت، سنگ‌آهک، منگنز، سولفور و غيره توليد مى‌کنند. دولت فدرال شرکت‌هاى بخش دولتى در تأسيس کرده بود تا طرح‌هاى بزرگ در بخش معادن متمرکز نمايد و پس زا آن همان طرح را براى بخش خصوصى بى‌بهره نمايد. در حال حاضر شش شرکت فدرال در بخش معدن در حال کار مى‌باشند: ۱. ارزيابى زمين‌شناسى پاکستان ((Geological Survey of Pakistan (GSP)؛ ۲. شرکت توسعه معدن پاکستان ((Pakistan Mineral Development Corporation (PMDC)؛ ۳. شرکت با مسئوليت محدود فلزات سيندک ((Saindak Metals Limited (SML)؛ ۴. کمپانى توسعه ذغال سنگ لاخرا Lakhra Coal Development Company ((LCDC)؛ ۵. شرکت سنگ جواهر پاکستان ((Gemstone Corporation of Pakistan (GEMCP)؛ ۶. شرکت توسعه فاتا (Fata ((Development Corporation (FDC).


اقدامات انجام شده توسط هر يک از اين شرکت‌ها به قرار زير مى‌باشد:


ارزيابى زمين‌شناسى پاکستان: اين شرکت مطالعه زمين‌هاى کشور و ارزيابى بالقوه معدن از طريق نقشه‌هاى زمين‌شناسى و علم زمين‌شناسى مى‌باشد. اين شرکت منطقه‌اى به وسعت بيش از ۹۰۰/۲۹۳ کيلومتر مربع را تحت پوشش دارد و ۱۴۷ نقشه زمين‌شناسى و ۷۳۲ گزارش و تحقيق منتشر نموده است. يکى از بزرگ‌ترين ذخاير ذغال سنگ که تخمين زده مى‌شود بيش از ۱۰۰ ميليارد تن مى‌باشد به‌وسيله اين شرکت در صحراى تهار (Thar) سند کشف شده است. در سال ۹۸-۱۹۹۷، ۳،۱۴۵،۰۰۰ تن ذغال سنگ در پاکستان استخراج شده است. ذخاير سنگ‌آهن در دشت‌هاى پنجاب در چينوت (Chiniot) کشف شده که ذخيره آن ۱۷ ميليون تن تخمين زده مى‌شود. با کمک‌ بانک توسعه آسيا اين شرکت يک برنامه استخراج معادن ده ساله را برنامه‌ريزى نموده که ۱۴ منطقه بالقوه را در پاکستان بر مى‌گيرد.


شرکت توسعه معدن پاکستان سه معدن ذغال سنگ را در دگارى (Degari) اداره مى‌کند. سوررنج (Sor Range) و شاريگ (Sharigh) در بلوچستان دو معدن در لاخرا و متينگ (Meting) در سند و يک معدن در مکرال (Maker Wal) پنجاب قرار دارد. سه معدن نمک در خورا (Mhwera)، ولارچا (Warcha) و کالاباغ (Kalabagh) در پنجاب و دو معدن نمک در جاتا (Jatta) و بهار دورخل (Bahadurkhel) در ايالت سرحد شمال غربى در حال کار مى‌باشند. همچنين اين شرکت ماسه سيليکار از تانابو لاخان (Thana Bulla Khan) در سند استخراج مى‌کند. استخراج در سال ۹۸-۱۹۷۷ ۹۷۱،۰۰۰ تن نمک استخراج شده است.


شرکت با مسئوليت محدود فلزات سيندک طرح طلا مس سيندک در پخش چاگاى (Chaghai) بلوچستان را اجراء مى‌نمايد. اين اولين طرح معدن فلز در مقياس بزرگ در پاکستان است. اين طرح در نظر دارد سالانه ۸۱۰/۱۵ تن مس (Blister Copper) را توليد کند که شامل ۴۷/۱ تن طلا و ۷۶/۲ تن نقره است. اين طرح به‌وسيله يک شرکت چينىMetallurgical Construction Corporation of China (MCC ) با قرار دادى به ارزش ۸۱۰/۱۹۶ ميليون دلار (آمريکا) انجام شده است. چينى‌ها معدن، کارخانه و تصفيه کننده را ساخته‌اند و بقيه قسمت‌هاى طرح به‌وسيله شرکت فلزات سيندک ساخته شده است. انتظار مى‌رود که توليد تجارى در اوت ۱۹۹۵ شروع شود.


کمپانى توسعه ذغال سنگ لاخرا با همکارى دولت فدرال پاکستان و دولت سند ايجاد شده تا عمليات مکانيزه معدن ذغال سنگ در مقياس وسيع در لاخرا توسعه دهد و تجهيزات نيروگاه ذغال سنگ در خانوت (Khanote) در سند را فراهم نمايد. اين کمپانى همچنين معادن ذغال سنگ کوچک در لاخرا را توسعه مى‌دهد تا تجهيزات ذغال سنگ را براى معدن اصلى به‌خصوص در طى مدت توسعه طرح معدن اصلى فراهم نمايد. کمپانى توليد تجارى ذغال سنگ و سنگ آهک از ژوئيه ۱۹۹۴ آغاز به کار کرده است و ۱۸۰۰۰ تن ذغال سنگ و ۰۰۰/۱۲۰ تن سنگ آهک تا سپتامبر ۱۹۹۴ توليد نموده است.


شرکت سنگ جواهر پاکستان با همکارى مشترک دولت فدرال پاکستان و دولت ايالت سرحد شمال غربى ايجاد شده است و شرکت معادن زمرد و ديگر سنگ‌هاى گرانبهاى اين ايالت را اداره مى‌کند. (Economic Survey 1994-95 op.cit.,P:29-۳۰)