جغرافياى طبيعى

موقعيت جغرافيايى

کشور پادشاهى نروژ در نيم‌کرهٔ شرقي، نيم‌کرهٔ شمالى جزء ممالک اروپاى شمالى و جزء ممالک اسکانديناوى محسوب مى‌شود. اين کشور، ميان ۵۸ و ۷۵ درجهٔ عرض شمالى و ۴ درجهٔ طول شرقى واقع شده است.

مساحت آن ۵۹۸/۳۸۶ کيلومتر مربع و در حدود ۱۲۵۰۵۳ مايل مربع مى‌باشد.

نروژ با کشور سوئد ۱۶۱۹ کيلومتر و با کشور فنلاند ۷۲۷ کيلومتر و با کشور اتحاد شوروى سابق ۱۹۶ کيلومتر مرز مشترک دارد و طول کل مرزهاى اين کشور ۲۵۴۲ کيلومتر مى‌باشد.

کشور نروژ يکى از دو کشور اصلى شبه جزيرهٔ اسکانديناوى است، زيرا قسمت شرقى اين شبه جزيره را کشور سوئد و قسمت غربى را نروژ تشکيل داده است. نروژ يک کشور کوهستانى است و خط‌الرأس جبال آلپ پوشيده از يخ‌هاى دائمى است که تا کنار دريا امتداد دارد و امروز تا ساحل اقيانوس، همه جا آثار يخچال‌هاى قديمى ديده مى‌شود.

نروژ به سبب قرارداشتن در غرب اسکانديناوى غرب اسکانديناويا نيز ناميده مى‌شود و به علت داشتن خليج‌هاى فراوان به کشور، هزار خليج ملقب ساخته‌اند.

جدول توزيع جغرافيائى مساحت

آب‌هاى داخلى

هيچ کشورى به اندازهٔ نروژ در سواحل خود، بريدگى‌هاى کوچک و بزرگ ندارد، اين بريدگى‌ها را که متعلق به دوران يخچالى است، فيورد مى‌گويند. نروژ از مهمترين کشورهائى است که سواحل دندانه‌دار دارد. اين فرورفتگى‌ها و پيشرفت‌هاى صخره‌ها در آب را بايد دنبالهٔ سرزمين اصلى نروژ محسوب نمود. طول خطوط مبدأ نروژ حدود ۴۴ مايل مى‌باشد.

در شمال و شمال شرقى نروژ، جزاير متعددى وجود دارد که مهم‌ترين آنها عبارتند از: لوپهاوت (Lopphavet)، رنگ واسوى (Ring Vassoy)، سنجا (Senja)، در شمال غربي، مجمع‌الجزاير لوفتون (Loffon) يا لوفون شامل ۱۲ جزيرهٔ بزرگ و ۳۵ جزيرهٔ کوچک، جزيرهٔ ويکنا (Vikna)، جزيرهٔ هيترا (Hitra) و فوريا (Forya) که همگى در مغرب نروژ واقع شده‌اند.

کشور نروژ خليج‌ها و حوزه‌هاى فراوانى دارد که از مهم‌ترين آنها مى‌توان به تانا، لاکسه (Lakse)، پورسانگر (Porsanger)، وستافيورد (Vestfjord) در نواحى شمال و شمال غربي، فيوردين (Fjordin)، بوکن (Boken)، اوسلو و هاردانگر (Hardanger) در نواحى غربى و جنوبى اشاره نمود.

در مورد بنادر نروژ آنچه بايد گفت، اين است که قسمت عمدهٔ اين بنادر در سواحل اقيانوس اطلس، درياى شمال و تنگهٔ اسکاژراک قرار دارند و بعضى از آنها، مراکز ايالات نروژ نيز هستند، مهم‌ترين اين بنادر عبارتند از: بودو، نامسوس، تروندهايم (که همه در ساحل اقيانوس اطلس واقع شده‌اند)، هرمانس ورک، برگن (مرکز کشتى‌سازى و صادرات با ۱۲۵ هزار نفر جمعيت)، اگرسوند، آردا، گولن (که همه در ساحل درياى شمال واقع شده‌اند) اوسلو، درامن، هورتن، فردريک اشتاد، توسن‌برگ، لارويک، آرندال، کريستين سوند، ريزور، لانگه سوند، موس، کراگرو (که همه در ساحل تنگهٔ اسکاژراک واقع شده‌اند).

عوارض طبيعى

نروژ، کشورى کوهستانى است، قسمت عمده‌اى از اراضى نروژ حتى در منطقه کوهستان‌ها پوشيده از جنگل است. چوب اين جنگل‌ها منبع درآمد خوبى براى کشور نروژ به شمار مى‌آيد. ۷۰ درصد کل مساحت غيرقابل استفاده است، زيرا ۵۰۰۰ مايل مربع را درياچه‌ها و رودها و ۳۰۰۰۰ مايل مربع نيز از جنگل‌ها پوشيده شده‌اند. و در حدود ۵۶۰۰۰ مايل را نيز کوه‌ها فراگرفته است. مدار قطب شمال، از نواحى شمالى اين کشور عبور مى‌کند، قسمتى از مرزهاى نروژ و فنلاند را رود تانا تشکيل داده است.

رشته کوه‌هاى آلپ در اسکانديناوى از شمال تا جنوب آن کشيده شده است، دامنه‌هاى شمالي، غربي، و جنوبى اين رشته کوه‌ها، در کشور نروژ قرار دارد ولى دامنهٔ شرقى آن ضميمهٔ کشور سوئد است. آلپ‌هاى اسکانديناوى سهميهٔ نروژ، در شمال به نام کوه‌هاى کيولن (Kiolen) معروف است و قسمت جنوبى را فيلد (Fild) مى‌گويند. اين سلسله کوه‌ها مربوط به دوران اول زمين‌شناسى و معاصر با کوه‌هاى اسکاتلند است. از مهم‌ترين کوه‌هاى نروژ، غير از کوه‌هاى اسکانديناوي، مى‌توان جانکرن، گلى‌ترتيند و هاردانجيل را نام برد. از ميان قلل نروژ، قلهٔ گليترتيند (Glittertind) با ۲۵۰۳ متر ارتفاع از مهم‌ترين قله‌هاى اين کشور محسوب مى‌شود.

در نروژ، رودها اکثراً کوتاه و سيل‌آسا هستند و به اين جهت قابل کشتيرانى نمى‌باشند. مهم‌ترين رودهاى اين کشور عبارتند از: گلوما (Glomma اين رود به تنگهٔ اسکاژراک مى‌ريزد) با ۵۸۹ کيلومتر، رائوما (Rauma اين رود به اقيانوس اطلس مى‌ريزد)، اترا و کونيا.

کشور نروژ از سه طرف به دريا راه دارد و بسيارى از رودهائى که از درياى شمالى و درياى بالتيک منشعب مى‌شوند به اين کشور مى‌ريزند.

در اين کشور درياچه‌هاى متعددى نيز وجود دارند که مربوط به دوران يخچالى هستند. مهم‌ترين اين درياچه‌ها، عبارتند از: روس (Ros)، توناژو (Tunnajo)، ساناسا که در نواحى مرکزى واقع شده‌اند و بزرگترين درياچه نروژ با مساحت ۳۶۸ کيلومتر مربع جدستدالس برن نام دارد.

همان‌طور که قبلاً اشاره شد، در نروژ، به علت کمى طول و جريان تند کوهستاني، رودها زياد نيستند ولى تنگه اسکاژراک (و به وسيلهٔ آن درياى بالتيک و خليج بوتني) درياى شمال، اقيانوس اطلس، درياى بارنتس و اقيانوس منجمد شمالى از مهم‌ترين راه‌هاى ارتباطى نروژ با ساير ممالک جهان به حساب مى‌آيند.

آب و هوا

اين کشور، به سبب نزديکى با قطب شمال انتظار مى‌رود، تحت تأثير سرماى قطب آب و هواى سرد و منجمد‌کننده داشته باشد ولى تحت‌تأثير جريان آب‌گرم گلف استريم از يک سو و بادهاى مرطوب غربى که از اقيانوس اطلس به داخل کشور مى‌وزند از سوى ديگر، آب و هواى قابل تحملى دارد. قسمت‌هاى شمالى داراى سرماى فوق‌العاده و قسمت‌هاى مرکزى و جنوبى داراى آب و هواى نسبتاً معتدل است. درجه حرارت متوسط آن از (۲۸ درجهٔ فارنهايت) ۲ درجهٔ سانتى‌گراد تا (۴۶ درجهٔ فارنهايت) ۸ درجهٔ سانتى‌گراد در نوسان مى‌باشد.

از نيمهٔ ماه مِى تا پايان ماه ژوئيه، به علت نزديکى با قطب شمال، خورشيد در قسمت‌هاى غرب نروژ، غروب نمى‌کند. و نيز از ۲۰ نوامبر تا ۲۴ ماه ژوئن، خورشيد طلوع نمى‌کند.