سيستم انتخابات در هلند، يک سيستم نسبى است و درنتيجه کرسى‌هاى پارلمان به‌ نسبت آراء کسب‌شده اختصاص مى‌يابد. براى عملى بودن اين سيستم، برخلاف سيستم قبلى (سيستم حوزه‌هاى انتخابيه که تا سال ۱۹۱۷ متداول بود)، در انتخابات پارلمان تمام کشور و در انتخابات شوراهاى شهر و ايالت، تمام شهر يا ايالت به‌عنوان حوزه انتخابيه واحد درنظر گرفته مى‌شوند.


به‌هنگام انتخابات مجلس دوم، کشور به هجده حوزه انتخابيه تقسيم مى‌شود و احزاب سياسى بايد ليست نامزدهاى خود را طبق قانون اعلام نمايند. رأى‌گيرى چهل و سه روز پس از آن صورت مى‌گيرد، البته در مواقعى که به‌سبب انحلال مجلس، انجام انتخابات ضرورى گردد، پادشاه يا ملکه، روز اعلام کانديداها را تعيين مى‌کنند که به‌ طور معمول، چهل روز پس از تاريخ انحلال مجلس خواهد بود. در روز اعلام نامزدهاى انتخاباتي، احزاب سياسى ليستى از کانديداهاى خود را که حداکثر مى‌تواند سى نفر باشد، تنظيم و به‌امضاء بيست و پنج نفر از انتخاب کنندگان حزب مى‌رسانند و به همراه اعلاميه آمادگى نامزدها، به واحد مرکزى هر منطقه انتخاباتى تسليم مى‌کنند. در پايان ليست، نام شخصى را که از محبوبيت و مقبوليت اجتماعى برخوردار است، به‌منظور جلب آراء مردم اضافه مى‌کنند که البته اين فرد جزء انتخاب‌شوندگان نخواهد بود.


چون تمام کشور به‌عنوان يک حوزه انتخابى قلمداد مى‌شود، تمام آراى داده شده به کانديداهاى يک حزب، در ۱۸ منطقه با هم جمع شده و درنتيجه شانس دستيابى به کرسى‌هاى مجلس، به‌ويژه براى احزاب کوچک، افزايش مى‌يابد. از لحاظ قانوني، ليست کانديداها، نخست در مرکز اصلى رأى‌گيرى هر منطقه انتخابات کنترل‌شده و سپس به شوراى انتخابات (Electral Council) به‌منظور انتشار ارسال مى‌گردد. شوراى انتخابات از ۵ نفر عضو اصلى و ۵ نفر معاون تشکيل مى‌گردد و عاليترين مرجع رسيدگى به شکايات انتخاباتى است.


کرسى‌هاى پارلمان به احزابى که حدنصاب انتخاباتى را به‌دست آورده باشند اختصاص مى‌يابد. تعداد آراء داده شده براى هر ليست نامزدها به‌نصاب تقسيم مى‌شود و شوراى انتخابات، کرسى‌ها را بدون توجه به باقيمانده و کسري، به احزاب تخصيص مى‌دهد. عموماً در اين مرحله، تمام کرسى‌ها اشغال نمى‌شود و براى تخصيص باقيماندهٔ کرسى‌ها، آراى مکتسبه احزاب را به عدد کرسى‌هايى که در مرحله اول به‌دست آورده باضافه يک، تقسيم و نتايج حاصله را به‌طور نزولى قيدکرده و از بالا به پائين به هريک از احزاب يک کرسى اختصاص مى‌دهند تا تمام کرسى‌ها پرشود.

شرايط انتخاب‌شوندگان

مجلس اول ۷۵ عضو دارد که به‌طور غيرمستقيم و از سوى اعضاء شوراى استان‌ها با ايالات انتخاب مى‌شوند. هر فردى که داراى حق رأى باشد مى‌تواند نامزد انتخاباتى نيز بشود مشروط بر آنکه حداقل سن وى براى شوراهاى شهر ۲۳ سال تمام و براى پارلمان و شوراى ايالات، ۲۵ سال باشد. از لحاظ اقامت شرايط خاصى پيش‌بينى نشده است. اما افرادى که به‌عضويت شوراى شهر يا ايالت انتخاب مى‌گردند بايد در همان شهر يا ايالت اقامت گزينند.


انتخابات اعضاء شوراى استان و شوراى شهر، با آراء مستقيم شهروندان هلندى ساکن در حوزه همان استان يا شهر صورت مى‌گيرد.


شرايط موردنياز براى انتخاب، همان شرايطى است که براى مجلس دوم وجود دارد و براى انتخاب‌شوندگان نيز همان شرايط اعمال مى‌گردد. حق انتخاب اعضاء شوراى شهر و همچنين حق عضويت در شوراى شهر را مى‌توان بنا‌بر مصوبه پارلمان به آن دسته از مقيمان که داراى مليت هلندى نبوده و از حداقل شرايط معمول براى شهروندان هلندى برخوردار باشند، نيز داد.

شرايط انتخاب کنندگان

تمامى افرادى که بيش از ۱۸ سال داشته باشند، داراى حق رأى بوده و مى‌توانند نمايندگان خود را براى مجلس دوم و شوراهاى شهر و ايالت (استان)، انتخاب کنند. انتخاب کنندگان بايد در هلند اقامت داشته باشند. کارمندان و مأموران دولت که در خارج از کشور به‌سر مى‌برند، مى‌توانند در انتخابات مجلس دوم (شوراى ملي) شرکت نمايند.