جمعيت و ترکيب و پراکندگى آن

جدول متوسط طول عمر مردم هلند برحسب جنس طى سال‌هاى دهه ۸۰

حدود ۴۰ درصد از کل جمعيت در استان‌هاى ساحلى غربي، نوردهلند (Noord-Holland - North Holland) يا هلند شمالى و زوئيد هلند (Zuid - Holland - South Holland) يا هلند جنوبي، زندگى مى‌کنند. در اين استان‌ها سه شهر وجود دارد که جمعيت آنها اندکى بيش از پانصد تا هفتصد هزار نفر است اين شهرها عبارتند از: آمستردام، رتردام و لاهه. ديگر شهرهاى اصلى هلند که شمار آنها به ۱۴ مى‌رسد، جمعيتى بين صد هزار تا پانصد هزار تن دارد.

هلند، از نظر تراکم جمعيت نيز متراکم‌ترين کشور اروپا شناخته شده است. بنابر آخرين آمار بدست آمده، در سال ۱۹۸۵ ميلادي، ميزان تراکم در هر کيلو‌مترمربع، ۴۲۸ نفر بوده که در سال ۱۹۹۰ به ۴۴۲ نفر افزايش داشته است. اين روند روبه رشد همچنان ادامه داشته و در سال ۱۹۹۴ به ۴۵۶ نفر در هر کيلومتر‌مربع رسيده است.

بيشترين تراکم جمعيت را سه استان غربى نورث هلند (هلند شمالي) و ساوت هلند (هلند جنوبي) و اوترخت دارند. يعنى حدود ۷۵ درصد جمعيت در قسمت‌غربى کشور به سر مى‌برند، و به عبارتي، در يک پنجم مساحت اين سرزمين، نيمى از جمعيت کشور ساکن هستند، به طور مثال ميزان تراکم جمعيت در هلند جنوبى هشت برابر تراکم جمعيت در فله ولند است.

فعاليت‌هاى اقتصادي، بيشتر در استان‌هاى غربى ساحلى که به امور تجارت و ماهيگيرى و صنعت اشتغال دارند، جريان دارد. احتمالاً استان‌هاى کشاورزي، بويژه در نيمهٔ دوم قرن نوزدهم، قادر به جذب ساکنان در مشاغل مختلف نبوده و مکانيزه شدن کشاورزى و افزايش جمعيت افراد بسيارى را بيکار کرده است و همين امر اسباب افزايش مهاجرت‌هاى بسيار را فراهم ساخته است. جمعيت شاغل در هلند در سال ۱۹۹۱ اندکى افزايش يافت و به هفت ميليون نفر رسيد. اين افزايش بيشتر در نتيجهٔ ايجاد اشتغال بخش صنعت رخ داده است.

جدول مساحت، جمعيت و تراکم نواحى و استان‌هاى هلند در سال ۱۹۸۸ ميلادى

سابقهٔ تاريخى تشکيل جمعيت

تاريخ واضح هلند، حدود دو هزار سال پيش باز مى‌گردد. در سال ۵۷ قبل از ميلاد مسيح، ژوليوس سزار (Julius Caesar) امپراتور مقتدر روم، قصد تسخير هلند و نواحى اطراف آن را نمود. پس از دو سال رومى‌ها بر بيشتر اين نواحى که به سرزمين‌هاى پست موسوم‌بود تسلط يافتند، در آن‌زمان سرزمين‌هاى پست بلژيک و لوکزامبورک را نيز دربرمى‌گرفت. طولى نکشيد که دروسوس (Drusus) (۱۲ سال قبل از ميلاد)، کليه طوايفى را که در شمال رود راين بسرمى‌بردند تحت انقياد امپراتورى روم درآورد. به‌طورى که از تاريخ برمى‌آيد، اين حمله رومى‌ها آغاز تاريخ هلند را تشکيل مى‌دهد و گويا در آن زمان اقوام سلتى و ژرمنى در هلند ساکن بودند.

به‌طور کلى دربارهٔ اين که قبلاً در اين سرزمين چه روى داده است، هيچ‌گونه اثر مکتوبى بدست نيامده. ولى آثارى به جا مانده است که اهميت آن به هيچ روى کمتر از نوشته‌ها نيست. مردمانى که در دورهٔ ماقبل تاريخ در اين منطقهٔ خطرناک و در معرض دائمى حملهٔ آب دريا و باد و طوفان زندگى مى‌کردند، ندانسته آثارى از خود به يادگار گذاشتند که اينک باستان‌شناسان به وسيلهٔ آن آثار توانسته‌اند کتاب ماقبل تاريخ هلند را بخوانند:

سال‌ها پيش، باستان‌شناسان هلند، در يک باتلاق قديمى که چند قرن پيش خشک شده بود نزديک پِسِه (Pesse) که دهکده‌اى از ايالت درنت (Drenth) است، کشتى بسيار کهنه‌اى را کشف کردند. تجزيه چوب کشتى و خاکى که در آن فرورفته بود (طبق شيوهٔ کاربن) ثابت کرد که اين کشتى به ۸۳۰۰ سال پيش تعلق دارد. واضح است که در آن زمان درنت يک منطقهٔ کرانه‌اى بوده است و هنگامى که يخ‌هاى شمال ذوب شد، سطح آب‌هاى دريا بالا آمد و آب تمام زمينى را که امروزه منطقهٔ دريايى کشورهاى هلند و بلژيک را تشکيل مى‌دهد، فراگرفت، از آن تاريخ به بعد، تنها برخى آثار باستان‌شناختي، حکايت از استمرار و دوام حيات در آن مناطق داشته است.

باري، آنچه مسلم است طى دو هزار سال اخير، هلند و بلژيک، هيچ‌گاه بدون سکنه نبوده است. از آن زمان که اين کشورها جزء مناطق منجمد بوده‌اند تا به امروز، نژاد بعد از نژاد در اين سرزمين‌ها سکونت داشته‌اند، بنابر نگاشته‌هاى باستان‌شناسان و تاريخ نويسان، نام آنها را نمى‌دانيم اما شکل جمجمه سر و ابزار و اسلحه و ظروف و وسايل آرايش و صيد و نيز طرز تدفين مردگانشان را مى‌شناسيم. باستان‌شناسان خود براى آنها نام‌هايى تعيين کرده‌اند و يا بر هر يک از فرهنگ‌هاى مختلف نامى نهاده‌اند. از آن جمله ساکنان اوليه هلند را به فرهنگ هامبورگى منتسب کرده‌اند. گويا چندين هزار سال بعد، کشورگشايانى که از باختر به سرزمين هلند روى آوردند، با خود آداب و رسوم و مراسم تدفين تازه‌اى را به‌همراه آوردند، که آثار و بقاياى آن متعلق به ۱۰۰۰ تا ۲۵۰۰ سال پيش از ميلاد بوده است. گودال‌هاى ژرفى که براى به خاک سپردن دسته جمعى اموات مى‌ساختند، در زمين‌هاى ايالت دِرنتِ، همچنان باقى مانده است.