اوضاع مالى و شاخص‌هاى اقتصادى

بدهى‌هاى خارجى و وام‌هاى دريافتى و پرداختى

دولت هلند هيچگونه استقراض خارجى ندارد و استقراض دولت مرکزى هم از منابع داخلى تأمين مى‌‌گردد. مهمترين منبع استقراض دولت از طريق فروش اوراق قرضه به بخش خصوصى تأمين مى‌گردد که با توجه به کاهش ميزان کسرى بودجه دولت در سال‌هاى بعد از ۱۹۸۷ و اجراى سياست‌هاى مالى جديد، رو به کاهش داشته است.

در سال‌هاى پس از ۱۹۸۷، دولت براى جبران کسرى بودجه خود، از بانک‌هاى داخلى وام گرفت که در اين ميان بانک مرکزى و بانک‌هاى تجارى به ‌عنوان مهمترين منابع استقراض درنظر گرفته شده‌اند. در سال ۱۹۸۸ ميزان وام دريافتى بالغ بر ۴۳۵ ميليون گيلدر بوده که در سال بعد به ۷۴۵۶ ميليون گيلدر افزايش داشت که رشدى معادل ۱۶۱ درصد را نشان مى‌دهد.

کمک‌هاى خارجى هلند نيز طى سال‌هاى ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ ميلادى رو به فزونى داشته و از ۴۵۹۳ ميليون گيلدر به ۵۰۷۳ ميليون افزايش يافته است.

سرمايه‌گذارى خارجى در هلند و سرمايه‌گذارى‌هاى هلند در خارج

طى دهه ۱۹۸۰ ميلادي، به دليل حجم بالاى سرمايه‌گذارى‌هاى خارجى هلند در کشورهاى خارجى در مقايسه با سرمايه‌گذارى کشورهاى ديگر در هلند، حساب سرمايه تراز پرداخت‌هاى هلند با کسرى مواجه گرديد. به بيان ديگر سرمايه‌گذارى‌هاى خالص مستقيم هلند در کشورهاى خارجى قسمت مهمى از حساب سرمايه اين کشور را تشکيل مى‌دهد. در سال ۱۹۸۷ سرمايه‌گذارى مستقيم در کشورهاى ديگر به ‌شدت افزايش يافت و به ۲/۹ ميليارد گيلدر رسيد. اما با وجود کسرى حساب، سرمايه اين کشور در سال ۱۹۸۸ ميلادى (۲۳۱ ميليون گيلدر) کاهش يافت که دليل عمده آن بازگشت سهم بزرگى از سود سرمايه‌گذارى‌هاى اين کشور در سال‌هاى قبل بوده است. در سال ۱۹۸۹ ميلادى با سرمايه‌گذارى‌هاى خالص مستقيم هلند در خارج به‌شدت افزايش يافت و به ۴۳/۱۰ ميليارد گيلدر رسيد که بيشترين مقدار سرمايه‌گذارى خارجى هلند را تشکيل مى‌داده است (رشد آن نسبت به يکسال گذشته حدود ۴۴۱ درصد بوده است).

بيشترين سهم سرمايه‌گذارى‌هاى خارجى هلند را بخش صنعتى و نفتى و خدمات به‌خود اختصاص داده است که به‌وسيله شرکت‌هاى چندمليتى چون فيليپس، رويال داچ‌شل و شرکت‌هاى ديگر انجام گرفته است.

نرخ تورم

در سال‌هاى پس از جنگ جهانى دوم، تورم هيچگاه براى هلند مسئله‌ساز نبوده و علت آن بيشتر وضعيت مناسب تراز پرداخت‌ها در اين کشور، هم‌سطح نگه‌داشتن ارزش گيلدر در حوزه مارک آلمان و نيز کاهش دادن فشارهاى تورمى خارجي، به‌ميزان قابل ملاحظه‌اى بوده است.

طى سال‌هاى ۱۹۸۵ تا ۱۹۹۰، تغيير عمده‌اى بر قيمت توليدات صورت نگرفته و تقريباً ثابت باقى مانده است. رشد قيمت‌هاى مصرفى نيز روند افزايش چشمگيرى را نشان نمى‌دهد و فقط سالانه اندکى بيش از يک درصد در جهت مثبت تغيير داشته است که علت آن بويژه در سال ۱۹۸۹، بالابودن ارزش دلار و افزايش قيمت‌هاى نفت و ساير کالاهاى وارداتى اين کشور بوده است. (افزايش نرخ تورم در کشورهاى عضو جامعه اقتصادى اروپا به هلند هم سرايت کرد).

در سال ۱۹۹۰ ميلادي، به‌سبب استمرار نرخ تورم کشورهاى عضو جامعه اقتصادى اروپا، نرخ تورم در هلند مجدداً افزايش يافت که با اين وجود يکى از پايين‌ترين نرخ‌ها، درميان کشورهاى اروپايى به‌شمار مى‌آيد.

اشتغال و بيکارى

در هلند، بالاترين سهم را در کل اشتغال کشور، بخش خدمات به خود اختصاص داده است. اين سهم از ۳/۶۹ درصد در سال ۱۹۸۵ به ۵/۷۰ درصد در سال ۱۹۸۹ و ۱/۷۱ درصد در سال ۱۹۹۰ ميلادى افزايش داشته است. اما ميزان اشتغال در بخش صنعت، در مقايسه با ديگر کشورهاى اروپايي، بويژه در نيمه دوم دهه ۱۹۸۰ ميلادى رو به کاهش داشته و از ۳/۲۱ درصد در سال ۱۹۸۵ به ۹/۱۹ درصد در سال ۱۹۹۰ رسيده است.

در سال ۱۹۸۹، درصد شاغلان بخش کشاورزي، ۷/۱ درصد کل شاغلان را تشکيل مى‌داده که اين درصد در سال ۱۹۹۰ به کمتر از ۵/۱ درصد کاهش داشته و اين در حالى است که سهم بخش کشاورزى در توليد ناخالص داخلى بيش از ۴ درصد بوده است. البته اين امر حاکى از بهره‌ورى بالاى نيروى کار در اين بخش است. ميزان اشتغال در بخش ساختمان نيز کاهش داشته و اينگونه امور باعث بيکارى در هلند گرديده است.

تعداد بيکاران از ۴۸۰،۰۰۰ نفر در سال ۱۹۸۱ به ۸۲۲،۰۰۰ نفر در سال ۱۹۸۴ رسيد. در سال‌هاى پس از ۱۹۸۴ ميلادي، با توجه به تعاريف جديد اشتغال در قانون کار هلند، ميزان بيکارى کاهش يافت و به ۶۷۷ هزار نفر در پايان سال ۱۹۸۸ رسيد. براساس تعرفه جديد بيکاري، ميزان واقعى بيکارى در سال ۱۹۸۹، در حد متوسط ۳۹۰۲۵ نفر بوده که اين ميزان ۷/۵ درصد از نيروى کار فعال در هلند را تشکيل مى‌داده است. در سال ۱۹۹۰، نرخ بيکارى به ‌شدت کاهش يافت و در حد ۵ درصد باقى ماند.

واحد پول، اجزا و برابرى آن

بانک هلند که در سال ۱۸۱۴ ميلادى تأسيس گرديد بانک مرکزى اين کشور محسوب مى‌شود و تنها بانکى است که مسؤوليت انتشار اسکناس را برعهده دارد. تا قبل از سال ۱۸۶۳ ميلادى که انحصار انتشار اسکناس به اين بانک محول گرديد، بانک هلند تنها بانک ناشر اسکناس نبود.

طى قرن اخير بتدريج کنترل دولت بر اين بانک افزايش يافت و سرانجام در سال ۱۹۴۸ ميلادي، ملى شد.

مثل پاره‌اى از کشورهاى صنعتى سيستم ارزى هلند نيز بصورت شناور هدايت مى‌گردد. بدين ترتيب که بانک مرکزى هلند نرخ برابرى گيلدر هلند را درمقابل ساير ارزهاى عمده تقريباً آزادگذارده و تنها در شرايط غيرعادى در بازار ارز دخالت مى‌کند. هدف اصلى سياست‌هاى ارزى بانک مرکزى هلند، تقويت و ثبات بخشيدن به ارزش برابرى گيلدر است.

هلند از سال ۱۹۷۹، به عضويت رسمى سيستم پولى اروپا (EMS) درآمد و اکنون بعد از آلمان به‌عنوان فعالترين عضو اين سيستم به‌شمار مى‌آيد. به‌طورى که در حال حاضر گيلدر هلند يکى از قويترين پول‌هاى رايج در سيستم ارزى بانک مشترک اروپا است.

در سال ۱۹۸۷، پس از اصلاحات در مکانيزم نرخ ارز اروپا (ERM)، ارزش برابرى گيلدر هلند درمقابل فرانک فرانسه و واحد پول اروپا (ECU) تغيير يافت که اين تغيير به طور عمده در جهت تقويت گيلدر در مقابل دو پول ياد شده بود. در ضمن در همان سال، نرخ برابرى گيلدر درمقابل مارک آلمان تغييرى نيافت. دليل اساسى تغيير ارزش برابرى گيلدر در مقابل ديگر ارزهاى اروپايى ازجمله فرانک فرانسه، رشد اقتصادى و مازاد تجارى هلند در قياس با اين کشورها بوده است. فزون ‌بر آن، اقتصاد هلند در بسيارى از موارد با اقتصاد آلمان مشابهت داشته و بدان وابسته است، ضمن اين که گسترش روابط هلند و آلمان طى سال‌هاى دهه ۱۹۸۰ موجب گرديد تا نوسان کمترى در نرخ برابرى مارک آلمان و گيلدر هلند به‌ وجود آيد. به بيان ديگر ثبات مارک آلمان، ثبات ارزش برابرى گيلدر هلند را هم فراهم مى‌آورد.

واحد پول هلند، گيلدر (Guilder-Gulden) يا به زبان هلندى خولدِن است که معادل ۱۰۰ فلورن (Florin) يا فلورين قرار دارد. در حال حاضر درهلند اسکناس‌هاى ۵ و ۱۰ و ۲۵ و ۵۰ و ۱۰۰ و ۲۵۰ و ۱۰۰۰ گيلدرى و همچنين سکه‌هاى ۵ و ۱۰ و ۲۵ سنتى (Cents) و سکه‌هاى يک و ۵/۲ و ۵ گيلدرى در جريان است.

در سال ۱۹۹۳، متوسط نرخ برابرى گيلدر درمقابل يک دلار آمريکا، ۹۴۲/۱ و درمقابل يک پوند انگليس ۸۷۴/۲ گيلدر بوده است. همچنين در سال ۱۳۷۱ (۱۹۹۲م) هر فلورن هلند درمقابل ريال ارزشى به شرح زير داشته است:

در سيستم ارز شناور ايران هر فلورن معادل ۸۶۲ ريال و به ارز دولتى هر فلورن هلند معادل ۳۹ ريال ارزش داشته است.

گيلدر يا فلورن مقام پنجم را درميان پول‌هاى اروپا دارا است که به‌همراه پنج واحد پول ديگر در اروپا، در بورس قرار دارد.

جدول متوسط سالانه نرخ برابرى گيلدر هلند و ساير ارزهاى معتبر جهان، طى سال‌هاى ۹۰-۱۹۸۵