جغرافیای انسانی

سابقهٔ تاريخى تشکيل جمعيت^۱

قزاق‌ها از نسل قبايل ترک و مغول هستند که تقريباً در پايان قرن اول قبل از ميلاد (و حتى شايد قبل از آن) در منطقه قزاقستان فعلى استقرار يافتند. در قرن ششم بعد از ميلاد اين منطقه بخشى از خان‌نشين ترک به‌شمار مى‌آمد. اين خان‌نشين که براساس اتحاد آزاد قبايل چادرنشين به‌وجود آمده بود تا قرن هشتم دوام يافت. قزاق‌ها که در حال حاضر نزديک به ۴۴ درصد از جمعيت کشور قزاقستان را تشکيل مى‌دهند از اختلاط ترکانى که در حدود قرن هشتم به ماوراءالنهر آمده بودند و مغولانى که در حوالى قرن سيزدهم به اين نواحى رسيدند ناشى مى‌شوند. قزاق‌ها زندگى چوپانى و بيابانگردى داشتند و تا سال ۱۹۲۰ همچنان به زندگى چادرنشينى و قبيله‌اى خود ادامه دادند. در اواخر قرن نوزدهم حدود ۴۰۰،۰۰۰ نفر روس به اين نواحى مهاجرت کردند و در پى آن مهاجرين ديگرى به‌ويژه از بخش اروپائى روسيه رهسپار قزاقستان شدند. آلمانى‌ها و تاتارها در خلال جنگ جهانى دوم اجباراً به اين نواحى کوچانده شدند. علاوه بر اين، اقوام ديگرى از جمله ازبک‌ها، تاتارها، ايغورها، روس‌هاى سفيد، کره‌اى‌ها، ترک‌ها و لهستانى‌ها نيز در اين کشور بافت جمعيتى تشکيل مى‌دهند.

۱.دفتر مطالعات سياسى و بين‌المللى وزارت امور خارجه، کتاب سبز، جمهورى قزاقستان، ص ۱۹.

تعداد جمعيت، ترکيب و پراکندگى آن

قزاقستان چهارمين جمهورى در بين جمهورى‌هاى مستقل مشترک‌المنافع از لحاظ تعداد جمعيت مى‌باشد. اين جمهورى از ۱۰۰ مليت را در خود جاى داد که بعضى از آنها از چندصد نفر هم تجاوز نمى‌کند. طبق سرشمارى سال ۱۹۹۲، جمعيت اين کشور ۱۷،۰۰۸،۰۰۰ نفر بوده است.

جدول خانه‌هاى موجود (کل اراضى خانه‌ها، ميليون متر مربع)

گروه‌هاى عمدهٔ قومى

قزاقستان در ميان کشورهاى مستقل مشترک‌المنافع تنها جمهورى است که نژاد اصلى آن که قزاق‌ها هستند در اقليت قرار دارند (۴۴ درصد کل جمعيت). روس‌ها بزرگترين اقليت قومى در اين کشور مى‌باشند. نسبت روس‌ها در اين کشور از تمامى جمهورى‌هاى شوروى سابق (به‌غير از روسيه) بيشتر است. قزاق‌ها بيشتر در نواحى خشک و نيمه‌خشک جنوب و جنوب غربى سکونت دارند و اغلب در امور کشاورزى و دامپرورى فعاليت مى‌کنند. روس‌هاى قزاقستان و ساير اقوام اقليت، عمدتاً در نواحى شمال و شمال شرقى ساکن هستند و ضمن اينکه در اين نواحى اکثريت جمعيت را تشکيل مى‌دهند، بيشتر به کارهاى فنى و تخصص اشتغال دارند.

اين آمار در سال ۱۹۹۶ ارائه گرديده است و ممکن است تعادل بر هم خورده باشد.