دوره مذاکرات

در سال ۱۹۷۵ هم‌زمان با آغاز مذاکرات دو جامعهٔ قبرس شوراى امنيت سازمان ملل‌ قطعنامه‌اى را در خصوص قبرس به تصويب رساند. از ۲۸ آوريل ۱۹۷۵ تا ۲۱ فوريه ۱۹۷۶ پنج دور مذاکره بين دو جامعهٔ قبرس در وين انجام گرفت. در دور پنجم گفتگوها خاوير پرز دوکوئيار (Mr. Javier perez de de Cuellar) نمايندهٔ ويژهٔ دبير کل سازمان ملل‌متحد نيز حضور داشت و در اين زمان در خصوص مسائل اساسى و سرزمينى بحث و گفتگو به‌عمل آمد.


در ژانويه و فوريهٔ ۱۹۷۷ دنکتاش و ماکاريوس در نيکوزيا با يکديگر ملاقات نمودند که در دور دوم اين مذاکرات دبير کل سازمان ملل‌متحد (Un Secretary General) نيز حضور داشت و مطالب زير در دستور مذاکرات قرار گرفت.


- طرفين در جستجوى استقلال، عدم تعهد و يک کشور دو جامعه‌اى فدرالى هستند.


- سرزمين‌هاى هر يک از دو جامعه بايد براساس شرايط اقتصادى و حاصلخيزى مورد مذاکره قرار گيرد.


- آزادى تحرک و جابه‌جائى و آزادى اسکان و مالکيت از خصوصيات بارز جمهورى فدرال و دوجامعه‌اى خواهد بود.


- قدرت و نحوهٔ کار حکومت مرکزى بايد در جهت حفظ تماميت کشور با توجه به خصوصيات دوجامعه‌اى مورد توجه قرار گيرد.


شش دور از اين مذاکرات بدون حصول به يک موقعيت قابل توجه در وين ادامه يافت و مذاکرات دور هفتم با مرگ ناگهانى ماکاريوس در سوم اوت ۱۹۷۷ ناتمام ماند. مرگ مارکاريوس باعث ايجاد خلاء در قبرس شد و کيپريانو رئيس مجلس نمايندگان، طبق قانون‌اساسى عهده‌دار امور رياست جمهورى شد و در پنجم فوريهٔ ۱۹۷۸ نيز به سمت رياست‌جمهورى انتخاب گرديد. البته ترک‌هاى قبرس و دولت ترکيه رياست جمهورى وى را مورد قبول قرار ندادند.


در ژانويهٔ ۱۹۷۸ دبير کل سازمان ملل‌متحد از قبرس بازديد نمود و قرار شد تا کيپريانو و دنکتاش در دور جديدى از مذاکرات شرکت نمايند و مقرر شد تا قبل از اين ملاقات، طرفين پيشنهادات خود را تسليم دبير کل نمايند. طرف ترک در تاريخ ۱۳ آوريل ۱۹۷۸ طرح خود را تسليم دبير کل نمود، ولى طرف يونانى پيشنهادهاى طرف ترک را به‌طور اصولى غير قابل قبول براى شروع مذاکرات اعلام نمود.


در تاريخ ۱۸ و ۱۹ ماه مه ۱۹۷۹ تحت نظارت سازمان ملل‌متحد طرفين در يک ملاقات سطح بالا به يک توافق ۱۰ ماده‌اى به‌منظور از سرگيرى مذاکرات دست يافتند که در طول مذاکرات بين دو جامعه موفقيت قابل ملاحظه بود و بعداً به‌صورت چارچوبى براى مذاکرات طرفين مورد استفاده قرار گرفت.


موافقت‌نامه‌ٔ مزبرور به‌شرح ذيل مى‌باشد:


- طرفين توافق کردند که مذاکرات بين دو جامعه در تاريخ ۱۵ ژوئن ۱۹۷۹ از سر گرفته شود.


- مبناى مذاکرات طرفين توافقنامه‌اى است که در ۱۲ فوريه ۱۹۷۷ بين ماکاريوس و دنکتاش به‌عمل آمد و همچنين قطعنامه‌هاى سازمان ملل‌متحد در خصوص قبرس.


- احترام به حقوق بشر و آزادى‌هاى اساسى براى کليهٔ شهروندان جمهورى قبرس.


- مذاکرات همه‌جانبه‌هاى سرزمين و قانون‌اساسى را در بر خواهد گرفت.


- حصول توافق در مورد اسکان مجدد مردم در واروشا تحت نظارت سازمان ملل‌متحد اولويت داده خواهد شد و بعد از رسيدن به توافق همه‌جانبه در اين مورد به ساير مسائل قبرس رسيدگى خواهد شد.


- طرفين توافق به‌عمل آوردند که از هر عمل که باعث شکست مذاکرات و در نتيجه باعث از دست رفتن دستاوردهاى قبلى شود اجتناب نمايند و با يک روح تفاهم و اطمينان متقابل به شرايط عادى بازگردند.


- مسئلهٔ غير نظامى کردن جمهورى قبرس مدنظر قرار گرفته و مطالب مربوطه مورد بحث قرار گيرد.


- استقلال، حاکميت و تماميت ارضى و غير متعهد بودن جمهورى مى‌بايست تضمين شود و همچنين از هر عملى که باعث الحاق قسمتى يا تمام خاک قبرس به کشورهاى ديگر شود و همچنين تقسيم و يا ضميمه شدن آن اجتناب شود.


- مذاکرات بين دو جامعه به وجهى مستمر و بدون تأخير دنبال شود.


- مذاکرات بين دو جامعه در نيکوزيا انجام شود.


همان‌طور که در موافقت‌نامهٔ مه ۱۹۷۹ ذکر شده بود، مذاکرات بين دو جامعه در ۱۵ ژوئن ۱۹۷۹ در نيکوزيا با شرکت معاون دبير کل سازمان ملل در نيکوزيا آغاز شد ولى طرفين بر سر دستور مذاکرات به توافق نرسيدند و بدين ترتيب مذاکرات تا نهم اوت ۱۹۸۰ که از سر گرفته شد به تعويق افتاد.


در فاصلهٔ سال‌هاى ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۳ نيز دور جديدى از مذاکرات بين دو جامعه با حضور نمايندگان دو طرف و هيئتى از سازمان ملل‌متحد در نيکوزيا به‌عمل آمد و دستور تمام جلسات اين دور از مذاکرات جامهٔ عمل پوشانيدن به توافقنامهٔ ده ماده‌اى ۱۹ مه ۱۹۷۹ بود.