جنگ‌هاى کشور

جنگ در يوگسلاوى سابق که با فروپاشى اين کشور در سال ۱۹۹۱ آغاز گرديد، نخستين جنگى است که کرواسى به‌عنوان يک کشور مستقل در آن شرکت داشته است. با اعلام استقلال کرواسى ارتش خلق فدرال يوگسلاوى وارد اين جمهورى شد و با اين کشور تازه استقلال يافته وارد جنگ گرديد، که مى‌توان آن را اولين جنگ اين کشور با صربستان قلمداد نمود. حمايت کامل سياسى نظامى از دولت خودساخته هرزگ بوسنا عليه مسلمانان را مى‌توان به نوعى شرکت کرواسى در جگ بوسنى و هرزگوين دانست. جنگ با صرب‌هاى کراينا اگرچه يک جنگ داخلى محسوب مى‌گردد، ليکن حضور قدرت‌هاى ديگر نظير صربستان در پشتيبانى از آنها را بايد جنگ تمام عيار کرواسى برعليه صرب‌ها قلمداد نمود که عمليات طوفان اوج اين درگيرى‌ها است. نظر به اينکه درباره درگيرى‌هاى نظامى اين کشور در بخش‌هاى ديگر توضيح کافى داده شده است، از تکرار آن خوددارى مى‌کنيم.

خسارات جنگى و بازسازى

بروز جنگ چهارساله بالکان و شرکت کرواسى در اين جنگ به‌عنوان يک طرف اصلى باعث شد که خرابى‌ها و خسارات جنگى زيادى به اين کشور وارد شود. تجاوز به کرواسى غير از خسارات جانى غيرقابل جبران، خسارات مادى بسيارى به همراه آورد. بسيارى از مجتمع‌هاى پايه‌اى ويران شده‌اند، همچنين به بسيارى از خانه‌ها و ساختمان‌هاى مسکونى مجتمع‌هاى کشاورزي، اقتصادى و فرهنگى تخريب و يا خسارت فراوانى وارد شد. خسارات جنگى مستقيم و غيرمستقيم بسيار فراوان هستند و هنوز به‌طور دقيق از ميزان آنها اطلاعى در دست نيست. براساس ارزيابى‌هاى فعلى ميزان خسارات جنگى تا به حال از مرز ۲۳ ميليارد دلار فراتر رفته است. تنها با برقرارى صلح کامل مى‌توان آمار دقيقى از خسارات و خرابى‌ها را ارائه داد، براى اينکه در حال حاضر اين اطلاعات ناقص و تقريبى است و تعدادى از اين خرابى‌ها در مناطق اشغالى است (منطقه اسلاونياى شرقي). علاوه بر اين فجايع که به‌علت خرابى‌هاى بسيار مجتمع‌هاى اقتصادي، تاريخي، آموزشي، فرهنگي، بهداشتى و مذهبى حادث شده است، هزينه زيادى بابت نگهدارى رانده‌شدگان، جنگ‌زدگان و بازسازى خرابى‌ها در نظر گرفته شده که تمام اينها هزينه‌هاى عمومى را بالا مى‌برد.

در اثر وقايع و رويدادهاى ذکر شده، توليد ناخالص ملى در سال ۱۹۹۱ حدود ۴/۲۳ درصد نسبت به سال قبل تقليل يافته بود که اين روند در سال ۱۹۹۲ نيز ادامه پيدا کرد. در بخش صنعت حدود ۳۰ درصد از ظرفيت کل از بين رفته و يا دچار خسارت شده است. حدود ۲۱۰،۰۰۰ مجتمع مسکونى منهدم و يا دچار خسارت شده که ۱۲ درصد از کل مجتمع‌هاى مسکونى را تشکيل مى‌دهد.

مسئله اصلى در محدوديت بازسازى ويرانى‌هاى جنگي، مشکل مالى آن است. پول براى بازسازى از بودجه دولت تأمين مى‌شود و قانونى در مورد تأمين بودجه وجود دارد که بازسازى برطبق آن شکل مى‌گيرد. براساس قانون فوق‌الذکر اين‌گونه در نظر گرفته شده است که ۵۰ درصد از پول فروش شرکت‌ها و ۲ درصد از حقوق مردم براى بازسازى اختصاص داده شود. جهت هماهنگى و سازماندهى خرابى‌هاى ناشى از جنگ و تأمين مستمر بودجه مالى اين طرح بانک‌هائى در اين رابطه تأسيس و اختصاص داده شد. اين بانک‌ها عبارت از بانک اعتبار و بانک رهنى کرواسي. بانک رهنى کرواسى براى بازسازى از تمام مهاجران کرواسى دعوت به هميارى نموده که همگام با کروات‌هاى داخل کشور در تأمين بودجه بازسازى مناطق جنگى شرکت نمايند. انتظار مى‌رود کراوت‌هاى مهاجر نيز به اين فعاليت‌ها ملحق و هر ماهه مقدارى از درآمد خود را براى بازسازى کرواسى اختصاص دهند. تا به حال از طريق بانک‌ها ۳۵،۰۰۰ مورد وام به ميزان ۶/۱۱۷ ميليون مارک براى بازسازى اعطاء شده است. اين وام‌ها براى بازسازى مجتمع‌هاى مسکونى و اقتصادى که کمتر آسيب ديده‌اند، اختصاص داده شده است.

علاوه بر آن بانک اعتبار کرواسى براى بازسازى در ژوئن ۱۹۹۲ با اين هدف که منابع مالى بازسازى مناطق جنگى را تأمين کند، تأسيس شد. براى بازسازى ساختارهاى بنيادى (براساس گزارش ۳۰ سپتامبر ۹۳) تا به حال ۳۵،۰۴۸،۸۳۴ مارک اختصاص داده شده که از اين مقدار ۲،۴۰۵،۵۷۸ مارک آن هزينه شده است و براى مجتمع‌هاى اقتصادى ۷۲،۳۰۲،۲۴۶ مارک اختصاص داده شد که تاکنون مبلغ ۲۴،۰۵۱،۵۲۵ مارک آن صرف شده است. همچنين براى بازسازى مجمع‌هاى مسکونى تا به حال ۹۰ ميليون مارک هزينه شده است و در حال حاضر براى همين هدف فعاليت‌هائى براى به‌دست آوردن ۱۰۰ ميليون مارک در جريان است. براساس قراردادهاى بين آلمان و کرواسى در مورد تأمين بودجه براى بازگشت آوارگان تا به حال ۱۵،۷۵۵،۰۰۰ مارک به حساب دولت کرواسى واريز شده است و از سوى بانک اعتبار کرواسى براى بازسازى مبلغ ۴۵،۳۹۳،۳۴۱ مارک در نظر گرفته شده است.

بانک اعتبار کرواسى براى بازسازى همگام با برنامه‌هاى اقتصادى جديد دولت، تلاش مى‌کند تا با اخذ وام از بانک‌هاى بازسازى بزرگ جهاني، از جمله بانک آلمانى Kreditanstalt Fur Wiederafbau و بانک‌هاى بازرگانى آلمان و اتريش، برنامه‌هاى اقتصادى را تأمين مالى نمايد.

مهاجرين جنگى

کرواسى تا اکتبر ۱۹۹۳ از ۵۲۶،۳۴۶ آواره و بى‌خانمان نگهدارى مى‌نمود، که از اين تعداد ۲۴۸،۱۲۲ نفر بى‌خانمان (اتباع کرواسى از مناطق اشغالى کرواسي) و بقيه ۲۷۸،۲۲۴ نيز پناهندگان بوسنيائى مى‌باشند. آوارگان و بى‌خانمان‌ها ۵/۱۲ درصد از کل جمعيت کرواسى را تشکيل مى‌دهند.

در حدود ۱۱۰،۰۰۰ رانده شده و جنگ‌زده در مجتمع‌هاى مختلف مانند هتل‌ها، استراحتگاه‌هاى کارگري، پادگان‌ها و مجتمع‌هاى جديد براى جنگ‌زدگان اسکان داده شده‌اند و بيشتر از ۴۱۵،۰۰۰ نفر آنان در خانواده‌ها و در مکان‌هائى که خود شخصاً به نحوى تهيه کرده، مسکن گزيده‌اند. براى جنگ‌زدگان و رانده‌شدگان، کرواسى ماهانه ۶۲ ميليون دلار هزينه مى‌شود. آنها حق مسکن، بهداشت، درمان عمومى و آموزش ابتدائى را دارند که سازماندهى آن به‌عهده اداره آوارگان و بى‌خانمان‌ها است.مسکن‌هائى که در اختيار جنگ‌زدگان و رانده‌شدگان قرار گرفته است از صندوق شاه ازونيمير - Zvonimir تأمين مالى مى‌شود که بيشتر از ۹۵% از پول آن را دولت کرواسى در اختيار اين صندوق قرار مى‌دهد. اداره آوارگان و بى‌خانمان‌ها از سازمان بين‌المللى کمک‌هاى انسان‌دوستانه دريافت کرده و کمک‌هاى آنها را در جهت بالا بردن کيفيت نگهدارى جنگ‌زدگان و رانده‌شدگان به‌کار مى‌گيرد.

اين اداره مناطق مسکونى براى رانده‌شدگان ايجاد، مجتمع‌هاى رها شده را براى اقامت رانده‌شدگان بازسازى و به اين‌صورت کمک زيادى به احياء اقتصاد داخلى نموده است. کارهاى فوق‌الذکر با استفاده از منابع مالى واصله از خارج انجام شده، که کرواسى را نه تنها با ساختن مناطق مسکونى براى رانده‌شدگان بلکه با بازسازى پادگان‌هاى سابق، هتل‌ها، مدارس قديمى و درمانگا‌ه‌ها، غنى‌تر کرده و تمام اينها بعد از خاتمه جنگ براى مصارف ديگر مورد استفاده قرار خواهند گرفت. تعدادى از جنگ‌زدگان کرواسى نيز در کشورهاى آلمان ۳۵،۰۰۰ نفر، مجارستان ۲۰،۰۰۰ نفر و اتريش ۲۵،۰۰۰ نفر به‌سر مى‌برند که براساس آمار موجود کل اين مهاجران در کشورهاى اروپائى به ۷۷،۵۰۰ نفر بالغ مى‌شوند.