مرز کرواسى - بوسنى و هرزگوين

کرواسى طولانى‌ترين مرز را با کشور بوسنى و هرزگوين دارد. اين مرزها در نتيجه چندين قرن حکومت امپراتورى عثمانى بر بوسنى به‌وجود آمده است. در اين مرز دو خط اساسى وجود دارد: شمالى و غربى که با رودخانه ساوا (‌Sava) و اونا (‌Una) مشخص مى‌شوند و اساس مرز تاريخى کرواسى و اسلوونى با امپراتورى عثمانى بود. مرز جنوبى هم‌مرز قديمى دالماسى و جمهورى دوبرونيک با همان همسايه به حساب مى‌آمده است. مرز در رودخانه ساوا و قسمت پائين رودخانه اونا به‌واسطه قرارداد کارلووسى (Kardovci) در سال ۱۶۹۹ ميلادى معين شد. طبق قرارداد پوژاروک (‌Pazarevac) در سال ۱۷۱۸ اين مرز در جهت شرق و به نفع کرواسى گسترش يافت که بدين صورت تمام منطقه سرى‌يم به کرواسى واگذار شد. اين مرز بار ديگر در سال ۱۷۹۱ به‌واسطه قرارداد سويشتوو (‌Soistov) (يک قرارداد مهم صلح براى مرز بوسنى - کرواسى در امتداد قسمت بالاى رودخانه اونا) تائيد شد. در سال ۱۶۹۹ بعد از اينکه کرواسى قسمت اصلى ليکا (Lika) را به تصرف خود درآورد، مرزهاى کنونى کرواسى - بوسنى تشکيل شد.


در سال ۱۹۴۵ همان مرزها اساس علامت‌گذارى بين جمهورى‌هاى کرواسى و بوسنى - هرزگوين قرار گرفت ولى تغييراتى در مرز قديمى نزديک بيهاچ صورت گرفت که بر طبق آن محله‌هاى ميجى دوراژى (Mejudrazie)، اسکوچاى (Skotaj) و زاواليه (Zavalie) به بوسنى و هرزگوين واگذار شد. قسمت جنوبى مرز کنونى بوسنى و کرواسى در قرن هيجدهم بعد از دوبار جرح و تعديل مرزهاى عثمانى و نيز در دالماسى به‌وجود آمد. مرز امروزى که اصطلاحاً لينا ماچنيگو (Linnea-Mocenigo) مى‌نامند، در سال ۱۷۱۸ دالماسى و نيز به آن قطعيت بخشيدند. منتهى‌اليه بخش جنوبى اين مرز (مرز امروزى کرواسى که ميراث جمهورى دوبرونيک است) در سال ۱۷۰۰ - ۱۶۹۹ ايجاد شد. دو تکه بودن سرزمين کرواسى در نزديکى نيوم (Neum) (که بوسنى و هرزگوين به‌واسطه آن به دريا دسترسى پيدا مى‌کند) به همان دوره برمى‌گردد. اين وضع در نتيجه ديپلماسى دوبرونيک صورت گرفت و منطقه باريک ساحلى نئوم به امپراتورى عثمانى واگذار شد تا جمهورى دوبرونيک با حکومت ونيز که دالماسى را در اختيار داشت، هم مرز نشود.

مرز کرواسى - مونته‌نگرو

بعد از فروپاشى جمهورى ونيز، دالماتسيا که در اوايل قرن ۱۹ از جمهورى ونيز جدا شده و با جمهورى دوبرونيک متحد شده بود، ضميمه اتريش شد. در آن زمان دالماتسيا شامل مناطق بوکاکوتورسکا (Boka KotorskaZ) (خليج کوتور) و بوچوا (Budva) مى‌شد. ضمناً مرز پادشاهى دالماسى در سال ۱۸۷۸ به طرف جنوب بوچوا تا منطقه اسپيچ گسترش پيدا کرد. در سال ۱۹۴۵ اين قسمت مرز دالماسى در جريان مرزبندى بين جمهورى‌هاى يوگسلاي، با رعايت مرزبوسنى و هرزگوين دست نخورده باقى ماند ولى مرز با مونته‌نگرو تغيير کرد. مرز کوتاه کرواسى - مونته‌نگرو همان مرز سابق جمهورى دوبرونيک با مونته‌نگرو است، ولى با مرز دالماسى اتريش تطابق ندارد براى اينکه کمربند اسپريچ (Spric)، بوچوا، بوکا کورتورسکا به مونته‌نگرو ضميمه شد، در حالى‌که اين منطقه تا قبل از سال ۱۹۴۵ هيچ‌گاه به مونته‌نگرو تعلق نداشت. همچنين مونته‌نگرو با واگذار کردن منطقه سوتورينا در بوکا کورتسکا دسترسى دوباره بوسنى و هرزگوين به دريا را موجب شد.


با فروپاشى يوگسلاوى سابق اگر چه ترتيبات مرزى جمهورى‌ها به همان صورت ادارى حکومت فدرال باقى ماند اما بروز جنگ و اشغال مناطق مرزى توسط صرب‌ها اختلافاتى را بين جمهورى‌ها در پى آورد. جنوبى‌ترين نقطه خاک کرواسى يعنى شبه جزيره مرزى پريولاکا از جمله اين موارد است. کرواسى در اين منطقه با مونته‌نگرو مرز مشترک دارد و به‌دليل موقعيت استراتژيک شبه جزيره فوق براى فدراسيون صربستان و مونته‌نگرو، هم‌اکنون به‌صورت يکى از موارد اختلاف اين جمهورى با کرواسى درآمده است. اهميت اين شبه‌جزيره به‌خاطر عمق قابل توجه درياى اين منطقه در خليج بوکا کورتسکا است که مکان مناسبى براى استقرار واحدهاى نيروى دريائى است. در بخش روابط کرواسى با همسايگان توضيحات بيشترى در اين مورد داده خواهد شد.

مرزهاى کرواسى در قوانين اساسى بعد از جنگ

در تمامى قوانين اساسى جمهورى سوسياليستى فدرال يوگسلاوي، (۱۹۴۶، ۱۹۵۳، ۱۹۶ و ۱۹۷۴) همه جمهورى‌ها به‌عنوان يک کشور تعريف شده‌اند. مرزهاى اين جمهورى‌ها به‌عنوان مرز ادارى شناخته نمى‌شوند و در قانون‌اساسى سال ۱۹۷۴ جمهورى سوسياليستى فدرال يوگسلاوى به‌عنوان جامعه مشترک جمهورى‌ها و کشورى برپايه حکومت مردم تعريف شده است. در مورد مرزها بند ۵ همان قانون‌اساسى اين‌طور مى‌گويد: بدون توافق جمهورى‌ها نمى‌توان مرزهاى آنها را تغيير داد. همچنين اين امر در مورد ايالت‌هاى خودمختار هم صدق مى‌کند... مرزهاى بين جمهورى‌ها فقط با توافق بين آنها تغيير مى‌يابد و در مورد ايالت‌هاى خودمختار هم بر همين اساس مى‌باشد. قانون‌هاى مشابهى هم در قوانين اساسى جمهورى‌ها وجود دارد. به طورى‌که قانون‌اساسى صربستان در بند ۴ مى‌گويد: تماميت ارضى صربستان يکپارچه و خدشه‌ناپذير مى‌باشد و در مورد تغيير مرزها، مردم به‌وسيله رفراندم تصميم مى‌گيرند.


صربستان مرزهاى شناخته شده امروزى خود را در سال ۱۹۴۵ وقتى که قانون تقسيمات ادارى صربستان و قانون تأسيس و ساختار استان خودمختار ويودينا را وضع مى‌کرد، تائيد نمود، در حالى‌که مرز ميان کرواسى و استان خودمختار مذکور تثبيت شده بود. تا ژوئن سال ۱۹۴۷ جمهورى‌هاى ديگر هم قوانين مناسبى در مورد سازماندهى ارضى و ادارى خود وضع کردند که به‌طور طبيعى مرزهاى ۱۹۴۵ دوباره تائيد شد.

مرز دريائى

مرز دريائى کرواسى با توجه به قوانين بين‌الملل تعيين شده است و اختلافاتى با جمهورى اسلوونى در شمال و با جمهورى مونته‌نگرو در جنوب وجود دارد. مرز دريائى کرواسى از دهانه دراگونى (Dragonie) در ايسترا (Istra) تا سوتورين (Sutorine) در کنار بوکاکوتورسکا مى‌باشد. کرواسى طبق قوانين بين‌المللى آب‌هاى ساحلى خود را با عرض ۱۲ مايل دريائى (از نقطه تلاقى خشکى و آب در سرزمين اصلى يا هر جزيره‌اى که متعلق به کرواسى است) مشخص نموده است. کرواسى با توجه به قوانين بين‌المللي، حق حاکميت خود بر آب‌هاى سرزمينى تحت حوزه قضائيش و در بستر دريائى خارج از مرزهاى کشور تا مرزهاى کشورهاى همسايه را اعمال مى‌کند. ۱۷۷۷ کيلومتر بريدگى ساحلى و جزاير دورافتاده در درياى آدرياتيک يک منطقه وسيع آبزى را تشکيل مى‌دهند که متعلق به کرواسى است.


درياى آدرياتيک شامل منطقه‌اى به وسعت ۱۳۹ کيلومتر مربع مابين شبه جزيره‌هاى آپنين و بالکان است، که در واقع ۵% مساحت کل درياى مديترانه مى‌باشد. از کل سواحل شرق آدرياتيک، ۹۵% آن يعنى ۱۷۷۸ کيلومتر متعلق به کرواسى است. حدود مرزى کرواسى با درياى آدرياتيک در شمال غربى ساوودريا، در جنوب شرقى اوشترو (‌‌Ostro) در محل ورود به خليج کوتور است. حدود مرزى دريائى کرواسى قبلاً به صورت بين‌المللى تعيين شده است. در اين مورد بايد مرز دريائى با اسلونى در شمال و مرز دريائى با مونته‌نگرو در جنوب تعيين شود. در هر صورت حدود مرز آبى کرواسى از دهانه رودخانه دراگونيا در ايسترا تا ساتورينا در خليج کوتور (Boko Kotor) ادامه دارد.