ناحيه خودمختار مغولستان داخلى

مغولستان داخلى منطقه وسيعى مى‌باشد که با جمهورى خلق مغولستان هم‌مرز مى‌باشد و مساحت آن ۰۰۰، ۲۰۰، ۱ کيلومتر مربع است. حدود ۲۵ درصد جمعيت آن در مناطق شهرى و ۷۵ درصد بقيد در روستاها زندگى مى‌کنند. در اين ناحيه قوميت‌هاى متفاوتى نظر مغولي، خان، منچو، خويي، کره‌‌اي، تبتى و ... زندگى مى‌کنند.


آب و هواى آن سرد و قاره‌اى مى‌باشد. فقط ۵ درصد از زمين‌هاى آن قابل کشت هست که عملاً ۳ درصد آن مورد بهره‌بردارى واقع مى‌شود. در سال‌هاى اخير کشاورزى در اين ناحيه بسرعت رشد يافته و امروزه مغولستان داخلى صادر کننده غلات مى‌باشد. از محصولات آن غير از گندم مى‌توان از سويا، تنباکو، گياهان دارويى و ... نام برد. منابع معدنى آن نيز قابل توجه است ولى عمدتاً معادن آن تا دهه ۱۹۵۰ کشف نشده بودند. در سال ۱۹۵۷ به استخراج زغال سنگ پرداخته شد. توسعه کشاورزى وصنايع معدنى به واسطهٔ راه‌آهن هست.


مرکز اين ناحيه خوخه خوت مى‌باش که در ساحل شمالى رودخانه زرد واقع گرديده است. اين شهر قديمى بوده و در سال ۱۵۸۱ در عهد سلسله مينگ نوسازى شده است. از انجا که براى بناى ديوار شهر از آجر خاکسترى استفاده شده نام آن خوخه خوت که در زبان مغولى به معنى شهر خاکسترى است، گذاشته شد. در اعصار مختلف نام آن تغيير کرد؛ ولى بالاخره در سال ۱۹۵۴ دوباره نام اصلى آن تثبيت شد.

ناحيه خودمختار گوانشى چوانگ

اين استان در دره بالاى رودخانه شي واقع شده و از جنوب غربى با ويتنام هم‌مرز است. تا سال ۱۹۵۸ به صورت استان بود و در آن سال ناحيه خودمختار براى قوم جوانگ که (بنا به آمار حکومت چين) بزرگترين اقليت نژادى در چين بوده، اعلام شد. مساحت آن حدود ۰۰۰، ۳۳۰ کيلومتر مربع است که ۷۰ درصد آن کوهستانى و ۲۰ درصد را رودخانه‌ها تشکيل مى‌دهند. آب و هواى آن در جنوب استوايى و در شمال نيمه استوايى است. ميزان بارندگى فراوان و براى کشاورزى به خصوص برنچ و نيشکر مناسب است.


از نظر منابع معدنى نيز غنى است اما با مشکلات حمل و نقل روبرو مى‌باشد. شهر ليوجو در مرکز گوانشى مرکز مهم صنعتى منطقه مى‌باشد، که در آنجا ترکتور، ماشين‌آلات کشاورزي، تجهيزات راه‌آهن و تجهيزات الکترونيک و همچنين سيمان و کود شيميايى مى‌باشد. مرکز اين ناحيه شهر نان‌نينگ مى‌باشد که داراى سابقهٔ تاريخى دوهزار ساله مى‌باشد.

ناحيه خودمختار تبت

منطقه خودمختار تبت وسيع، مرتفع و کوهستان بوده و بلندترين فلات دنيا مى‌باشد که در ارتفاع چهارهزار متر از سطح دريا قرار دارد. اين ناحيه دومين استان بزرگ چين با جمعيتى بسيار کم مى‌باشد. که بطور متوسط تراکم جمعيت در آن يک نفر در هر کيلومتر مربع مى‌باشد.


استان در جنوب سين‌کيانگ واقع شده و با هند، بوتان و ميانمار هم‌مرز مى‌باشد. بزرگترين قله مرتفعه جهان در اين منطقه واقع شده است.


سرزمين تبت از نظر منابع معدنى غنى مى‌باشد و همچنين مناطق جنگلى و مراتع سرسبز زيادى دارد که براى دامدارى مناسب است. اطراف اين منطقه را کوه‌هاى بلند پوشيده از برف احاطه کرده است. تبت سرچشمه رودهاى بزرگى نظير يانگ تسه، مکونگ و ... مى‌باشد.


در حوالى سال‌هاى ۶۲۰ بعد از ميلاد تبت يک قدرت نظامى بزرگ بود و ارتش آن به طرف آسياى مرکزى به حرکت درآمد. در فاصله سال‌هاى ۹۷-۷۵۵ امپراطورى تبت به اوج قدرت رسيد و ارتش آن به چين و کشورهاى آسياى مرکزى تجاوز کرد و در سال ۷۶۳ تبتى‌ها پايتخت چين يعنى چانگ‌آن (شى‌ ان امروزي) را اشغال کردند. به دنبال اين واقعه امپراطور چين فرار کرد و تبتى‌ها امپراطور جديدى معرفى کردند. در زمان امپراطور منچو به نام يونگ چنگ براى اولين بار چين به تبت حمله کرد. اشغال تبت توسط نيروهاى منچو در سال ۱۷۲۷ باعث شد که در ادارهٔ حکومت مچو تغييراتى ايجاد شود. چين دوباره در سال‌هاى ۱۷۴۹ و ۱۷۸۶ به تبت حمله کرد. در سال ۱۹۵۱ حاکميت سياسى چين بر تبت برقرار شد که بخشى با توسل به نيروى نظامى و بخشى از طريق مذاکره بود. و در سال ۱۹۶۵ اين ناحيه بعنوان ناحيه خودمختار اعلام گرديد. مرکز آن لهاسا مى‌باشد که بزرگترين شهر آن نيز هست.

ناحيه خودمختار نينگ شياخويى

اين استان در شمال شرقى چين واقع شده و مساحت آن ۰۰۰، ۶۰ کيلومتر مربع مى‌باشد. اقليت‌هاى مختلفى در ان سکونت دارند که اکثريت آنها را نژاد خويى تشکيل مى‌دهند. در سال ۱۹۵۸ بعنوان منطقه خودمختار اعلام گرديد.


رودخانه زرد از مرکز نينگ‌شيا مى‌گذرد و بدين خاطر بيشتر منطقه کشاورزى مى‌باشد. محصولات عمدهٔ آن سويا، پنبه، تنباکو و شاهدانه مى‌باشد. در نزديکى مرز شرقى ان منابع زغال سنگ فراوان وجود دارد و سالانه هفت ميليون متر مکعب زغال سنگ استخراج مى‌شود.


همچنين داراى معادن نمک فراوان مى‌باشد. اينچوان در جنوب رودخانه زرد مرکز آن هست.

ناحيه خودمختار اويغور سى‌کيانگ

اين ناحيه بزرگترين استان چين مى‌باشد که در شمال تبت قرار گرفته و با مغولستان، قزاقستان، قرقيزستان، تاجيکستان، افغانستان و پاکستان مرز مشترک دارد. اويغورها بزرگترين اقليت نژادى منطقه مى‌باشد. کشاورزى در سين‌کيانگ وابسته به آبيارى مى‌باشد. عمدهٔ محصولات کشاورزى آن گندم بهاره، ذرت، مقدارى برنج و ارزن، پنبه و ميوه‌هايى نظير انگور، سيب و گلابى مى‌باشد. منابع و معادن غنى سين‌کيانگ از دهه ۱۹۵۰ مورد بهره‌بردارى قرار گرفته است. زغال سنگ، طلا، سرب، روي، مس، موليبدن، تنگستن و اورانيوم از مواد معدنى مهم منطقه هست.


مرکز آن ارومچى مى‌باشد که يکى از شهرهاى مهم مرزى شمال غربى هست. در اين منطقه اقليت‌هايى نظر اويغور، قزاق، خان، خويي، مغول، قرقيز، تاتار، تاجيک، ازبک، منچو، زندگى مى‌کنند که عمدتاً مردم از نژادها اويغور بزرگترين اقليت نژادى منطقه مى‌باشند حدود دو‌هزار سال قبل اقليت‌هاى نژادى در اين منطقه به پرورش گوسفند و ديگر چهارپايان اهلى مشغول بودند و نام ارومچى در زبان مغولى به معنى مرتع خوب مى‌باشد.