جغرافياى انسانى

جمعيت، ترکيب و پراکندگى آن

براساس آخرين آمار و سرشمارى که در سپتامبر ۱۹۸۹ در اين کشور به‌عمل آمده، جمعيت برمه در حدود ۴۰ ميليون نفر برآورد گرديده است.

درصد رشد جمعيت بين سال‌هاى ۱۹۷۳ تا ۱۹۸۳ و به‌خصوص در دو سالهٔ آخر، ۰۲/۲ درصد بوده که اين ميزان در سال‌هاى ۱۹۸۸ و ۱۹۸۹ به ۸۸/۱ درص کاهش يافته است.

تراکم جمعيت از ۴۲ نفر در هر کيلومترمربع در ۱۹۷۳ به ۵۲ نفر در ۱۹۸۳ افزايش يافت. اما اين ميزان پراکندگى در همهٔ نقاط کشور يکسان نمى‌باشد، به‌طورى که در رانگون - Rangoon پايتخت برمه در هر کيلومترمربع ۳۹۱ نفر ساکن مى‌باشند، نيز در ايالات و شهرهاى دور افتاده، اين ميزان به‌طور چشمگير کاهش مى‌يابد مانند ايالت کاچين - Kachin که تراکم جمعيت در آن ۱۰ نفر در هر کيلومترمربع مى‌باشد. اين ميزان تراکم در مقايسه با کشورهاى هندوستان و جمهورى خلق چين در همان سال‌ها بسيار اندک بوده و نسبت به ديگر کشورهاى جنوب شرقى آسيا، تفاوت فراوان داشته است و تراکم جمعيت به ۹۱ نفر در هر کيلومترمربع مى‌رسد. از کل جمعيت برمه در ۱۹۶۰ تنها ۱۹ درصد در شهرها زندگى مى‌کردند در حالى‌که اين رقم در ۱۹۸۸ به ۲۴ درصد از نظر طبقه‌بندى شهرنشينى افزايش يافته است. ماندالاى - Mandalay تنها شهرى است، که بعد از رانگون جمعيتى در حدود پانصد هزار نفر را در خود جاى داده است.

جمعيت برمه را نسبتاً طبقهٔ جوان تشکيل مى‌دهد که طبق برآورد اداره آمار ۳۸ درصد آن بين سنين يک تا ۱۴ ساله و ۵۸ درصد آن بين سنين ۱۵ تا ۵۹ ساله و ۴ درصد بقيه را سنين ۶۰ به بالا تشکيل مى‌دهند.

همچنين براساس آخرين آمار جمعيت اين کشور برابر ۴۱،۴۶۹،۸۰۰ نفر مى‌باشد.

شمار مردان از سنين ۱۳ تا ۱۷ ۲،۲۶۱،۶۰۰ نفر سنين ۱۸ تا ۲۲، ۲،۱۰۸،۲۰۰، نفر بين سنين ۲۳ تا ۳۲، ۳،۴۷۶،۳۰۰ نفر و نيز تعداد زنان، به همان ترتيب برابر ۲،۲۲۰،۸۰۰ نفر،۲،۰۷۶،۵۰۰نفر و ۳،۴۴۵،۳۰۰ نفر و بقيه جمعيت اين کشور را کودکان و نوزادان زير ۱۳ سال و بزرگسالان بالاى ۳۲ سال تشکيل مى‌دهند.

اقوام و نژادها

اکثر مردم اين کشور از نژاد برمه‌اي، مى‌باشند که در جلگه‌هاى ساحلى و مناطق مرکزى برمه ساکن هستند، لکن اقوام و نژادهاى مختلف ديگرى نيز در اين کشور زندگى مى‌کنند، علاوه بر آنها مردمانى از نژادهاي، تبتي، هندى و تايلندى نيز به آن سرزمين مهاجرت نموده و در آن کشور زندگى مى‌نمايند.

نژاد برمه شاخه‌اى از خانوادهٔ تبت و چينى يا تبت-برمه‌اي (Tibeto-Burmans) مى‌باشند.

اولين قومى که آثار تمدن از آنها در برمه به‌جاى مانده، اقوام پيو (Pyu)، مى‌باشند و سپس اقوام مون - Mon را بايد نام برد. اقوام مختلف ديگرى که هنوز مناطقى از برمه به اسم آنها ناميده مى‌شود؛ عبارتند از: اقوام شان - Shan، کارن - Karen، چين - Chin، کاچين -Kachin، که از نواحى جنوبى کشور چين به برمه مهاجرت نموده، در اين کشور ساکن شده‌اند. همچنين قوم تاى - Thai که از اقوام قديمى و مهاجر برمه مى‌باشند.

اکثر جمعيت برمه که ۶۵ تا ۷۰ درصد جمعيت اين کشور را تشکيل مى‌دهند، و تقريباً به ۲۸ ميليون نفر بالغ مى‌گردند. قوم کارن در حدود ۵/۲ ميليون نفر بوده، در سراسر مناطق جنوبى و شرقى برمه پراکنده هستند. قوم شان که نزديک به ۳ ميليون نفر جمعيت دارد، با قوم تاي، قرابت داشته و در مناطق مرزى برمه و تايلند زندگى مى‌کنند. قوم چين در منطقه شمال غربى و (کاچين)ها در مناطق شمالى زندگى مى‌کنند که در مجموع ۸/۱ ميليون نفر مى‌باشند. اين اقوام و نژادها خصوصيات قومى و اجدادى خود را همچنان حفظ نموده و از فرهنگ و سنت‌هاى قديمى خود پيروى مى‌نمايند.

قبل از استقلال کشورهاى شبه قاره هند، تعداد فراوانى از اتباع هندى و بنگالى به برمه مهاجرت نمودند که با استقلال اين کشورها مهاجرت‌هاى مزبور متوقف شد، و در اثر سخت‌گيرى‌هاى دولت برمه هزاران نفر از اين مهاجرين به کشور خود مراجعت کردند.

تعدادى ايرانى نيز از يک قرن و نيم پيش در برمه زندگى مى‌کردند که اکنون تنها اندکى از اعقاب آنان در برمه باقى مانده‌اند.

زبان و خط

مردم برمه با بيش از يک‌صد نوع گويش مختلف که از نظر زبان‌شناسى به سه گروه تقسيم مى‌شوند، تکلّم مى‌نمايند. اين سه گروه عبارتند از: برمه‌اى - تبتى - Tibeto - Burman، مون - خمر - Mon - Khmer و گروه تاى - چينى Thai - chinese. بيش از ۸۰ درصد اهالى برمه به زبان تبتى - برمه‌اي، صحبت مى‌کنند، در سوابق فرهنگى گروه‌هاى مختلف قومى تنوع بسيارى در زبان‌هاى مردم اين مرز و بوم را مى‌توان شاهد بود.

تصور مى‌رود که زبان برمه‌اى در اصل توسط اجداد برهمن - Brahma، از آسياى مرکزى نشأت يافته باشد. اين زبان به سرعت در ميان اقوام تاي، مون، در طى قرن نوزدهم، گسترش يافت، اين در حالى بود که آخرين امپراطور مون، سقوط کرد و بيشتر اهالى از تپه‌هاى کارنز - Karens براى کشت و بهره‌بردارى محصول برنج از دلتاى ايراوادى به اين منطقه سرازير گرديدند.

رسم‌الخط زبان برمه‌اى يک سابقه کاملاً متفاوت دارد، با زبان کتابت به‌طور کلى مجزا است. رسم‌الخط اين زبان، از زبان پالى - Pali، در جنوب هندوستان گرفته شده و شباهت‌هاى بسيارى با کتابت تلوگو - Telugo دارد. مونها طى مراودات خود با علماء بودائى اهل جنوب هندوستان اين رسم‌الخط را به‌کار مى‌بردند. برهمنها پس از شاه آناوراهاتا - Anawrahta فاتح تاتُن - Thaton، پايتخت مون در قرن يازدهم، اين سبک نگارش را پذيرفتند.

الفباى برمه‌اى شامل ۴۴ حرف است که شامل ۳۲ حرف بى‌صدا و ۸ حرف صدادار و ۴ حرف دو صوتى مرکب از چپ به راست و بالا به پائين خوانده و نوشته مى‌شود.

اگرچه سيستم اعداد با علائم برمه‌اى نگارش مى‌گردند، ولى براساس همان اعداد غربى و نظام‌هاى ده‌دهى مورد استفادهٔ معمول غرب است، تفاوت ندارند.

حرف U، به‌صورت OO، تلفظ مى‌شود که براى تلفظ uncle (عمو)، لغت Maung که در مورد جوانان مذکر، لغت Ma براى تمام مؤنثها تا سنين ميانى و لغت Daw، براى خانم‌هاى مسن به‌کار برده مى‌شود که به‌طور کامل جنبه احترام و ارزش قائل شدن براى آنها را دارد.

زبان انگليسى همچنين به‌طور گسترده‌اى در اين کشور به‌کار برده مى‌شود و اکثراً تحصيلکرده‌ها و شهرنشينان قديمى که دوران امپراطورى راج - Rajها را به ياد دارند، از اين زبان بهره مى‌گيرند، اين زبان به‌هنگام سلطه انگليسيها بر کشور برمه رايج گرديد.