عوارض طبيعى

بنگلادش به‌طور کلى به‌عنوان سرزمين دلتائى يا يک جلگه پهن رسوبى شناخته مى‌شود. هرچند از نظر فيزيوگرافى شامل مناطق مختلفى است؛ از نظر زمين‌شناسى اين سرزمين به سه منطقه طبيعى تقسيم مى‌شود:

۱. تپه‌ها

۲. سرزمين‌ها مرتفع (Pleistocene)

۳. جلگه‌ها

اين تقسيم براساس ارتفاع مى‌باشد. جلگه‌ها به جلگه‌هاى کوهپايه‌اى (Pied mont)، جلگه‌هاى سيلابي، جلگه‌هاى دلتائي، جلگه‌هاى آبگير و جلگه‌هاى ساحلى تقسيم مى‌شوند.

منطقه تپه‌اى در بخش چيتاگنگ در جنوب شرقى قرار دارد و عمدتاً از سنگ‌هاى رُسى تشکيل شده است. متوسط ارتفاع تپه‌ها ۱۰۰۰َ پاست. بلندترين قله مودوک موال (Mowduk Mual) با ارتفاع ۳۲۹۲ پا، در مرز بنگلادش با برمه مى‌باشد.

سرزمين‌هاى مرتفع شامل ناحيه مدهوپور (Madhupur) در شمال شهر داکا و باريند (Barind) در شمال غربى کشور مى‌باشد. ارتفاع ناحيه مدهوپور که وسعتى حدود ۱۵۰۰ مايل مربع دارد بين ۳۰ و ۶۰ پا است.

جلگه کوهپايه‌اى در شمال غربى از شمال به جنوب با يک شيب متوسط سه مايلى امتداد دارد. جلگه‌هاى سيلابى از رسوبات قاره‌اى ساخته شده است. جلگه‌هاى دلتائى از رسوبات دريائى و قاره‌اى تشکيل شده و جلگه‌هاى آبگير از رسوبات دريائى ساخته شده است. اين جلگه‌ها ۹۰ درصد مناطق بنگلادش را تشکيل مى‌دهند. يک قطعه باريک در طول ساحل چيتاگنگ جلگه ساحلى را مشخص مى‌کند. رودهاى گنگ، براهماپوترا، مگنا و پادما که مهم‌ترين رودهاى اين کشور هستند، قبل از ورود به دريا به رودهاى کوچکترى تقسيم مى‌شوند و دلتاى بزرگ ?سندربن - Sunderbans? را در ساحل خليج بنگال به‌وجود مى‌آورند.

مرداب‌ها در بنگلادش وسعت بسيار دارند و تقريباً همه مناطق را پوشانده‌اند. اما سه منطقهٔ عمده از مرداب‌ها را مى‌توان مناطقى در جنوب غربي، شمال شرقى و شمال غربى کشور ذکر کرد.