محرمی متفاوت در راه است

شیوع ویروس کرونا از ماه‌ها پیش بسیاری از شئونات زندگی انسان‌ها در سراسر دنیا را با تغییراتی ناخواسته مواجه کرده است. ساحت‌های مختلف حیات فردی و اجتماعی جوامع به طور ناگزیر برای انطباق با شرایط حاکم و پرهیز از تبعات شیوع بیشتر بیماری، دستخوش تغییراتی شد که الگویی متفاوت و بدیع از زیست را در برابر چشم مردم قرار داد.

ایران هم از همان ابتدای ورود مهمان ناخواسته، اقداماتی را به منظور کنترل شیوع بیماری در دستور کار قرار داد که تا حدی مشابه با الگوهای جهانی پیشگیری بود؛ تعطیلی مدارس، افزایش دورکاری، کاهش ساعات کاری ادارات، ممنوعیت تجمع و برگزاری مراسم جمعی، تعطیلی مراکز تجمع چون سینماها، کنسرت‌ها، الزام استفاده از ماسک و ...

ایران به عنوان کشوری اسلامی، در برگزاری مراسم و شعائر مذهبی نیز شرایطی تازه را تجربه کرد. در این راستا برگزاری مراسم شب‌های قدر، نماز جمعه، نماز عید فطر و ... با تغییراتی مواجه شد. بسیاری از اماکن متبرک و مساجد و حسینیه‌ها هم برای پرهیز از تجمع، دوره‌ای از تعطیلی را تجربه کردند. با حمایت‌ها و تاکیدات رهبری، دولت در تغییر شکلی یا تعطیلی موقت مراسم و آیین‌های مذهبی موفق عمل کرد.

به رغم این تجربه موفق، شواهد نشان می‌داد مدیریت برگزاری مراسم عزاداری سیدالشهدا در محرم امسال به چالشی جدی برای دولت بدل شود. صداهای مخالف با تغییر شکل و سبک عزاداری و تحدید فعالیت هیات‌های مذهبی و حسینیه‌ها در چارچوب پروتکل‌های بهداشتی بلند بود. بیانات رهبری در خصوص لزوم رعایت ضوابط ستاد ملی کرونا در خصوص عزاداری محرم، حجت را بر همه دغدغه‌مندان و دل‌نگرانان مراسم محرم تمام کرد.

 رهبری در سخنرانی تلویزیونی خود در عید قربان تصریح کردند: «در عزاداری‌ها معیار آن چیزی است که ستاد ملی کرونا اعلام می‌کند. بنده هرچه آنها لازم بدانند مراعات خواهم کرد. توصیه و تأکید من به همه‌ عزاداران، هیئات، منبری‌ها و مداحان نیز این است که ضوابط ستاد ملی کرونا باید رعایت شود، چراکه اگر همین مقدار مراقبت و کنترل هم سست شود، فاجعه‌ای بزرگ پدید خواهد آمد.»

بر این مبنا پیروی از نظر ستاد ملی کرونا بر همه تکلیف است. شخص رئیس‌جمهوری، وزیر بهداشت و ستاد ملی کرونا هم نشان داده‌اند که در این زمینه دغدغه جدی دارند. روحانی پیش از این به دوستداران حسینی اطمینان‌خاطر داده بود که عزاداری تعطیل‌بردار نیست. او در عین حال با تاکید بر اینکه «به آنهایی که می‌خواهند بگویند این عزاداری‌ها موجب گسترش موج دیگری از بیماری شد به آنها هم اجازه نمی‌دهیم» از اتخاذ راه میانه‌ و متناسبی برای برگزاری مراسم خبر داده بود.

«سعید نمکی» وزیر بهداشت هم در دیدار با مداحان با تاکید بر اینکه ما نخواهیم گذاشت که عشاق حسین (ع) تب کنند و بیمار شوند، گفته بود: می‌خواهیم به دنیا بگوییم که ما داریم الگویی را ارائه می‌دهیم و شیعیان کشورهای دیگر ببینید که ایران اسلامی از خود چه نبوغی بر جای گذاشت و چه زیبا نام حسین (ع) را زنده کرد. ما در تاریخ ثبت خواهیم کرد که هم یاد حسین و عاشورا و مظلومیت شهدای کربلا را پاس داشتیم، هم از عشاق حضرت اباعبدالله صیانت کردیم و هم به جهان الگویی را ارائه کردیم که الگویی ماندگار و نمونه است.

بر این اساس ستاد ملی کرونا تاکنون ضوابطی را برای برگزاری مراسم عزاداری تصویب کرده است که کاهش زمان مراسم، تراکم حداقلی، رعایت فاصله یک و نیم متری، آلودگی‌زدایی منظم و استفاده همگانی از ماسک را الزامی کرده است. بنا بر نظر قطعی ستاد، مسئول برگزاری مراسم باید نسبت به رعایت کامل ضوابط بهداشتی، تعداد شرکت‌کنندگان، زمان برگزاری و نحوه پذیرایی متعهد شود.

عزاداری محرم هم مانند بسیاری دیگر از جنبه‌های زندگی جمعی و آیینی ما مطابق با حکم عقل و شرع، باید با تغییراتی متناسب با شرایط مواجه شود. بهره‌گیری از امکانات فضای مجازی و رسانه‌های جمعی (چنانکه در فرایند آموزش و پرورش مورد استفاده قرار گرفت) در این خصوص هم باید در دستور کار قرار گیرد. شاید همین تغییر سبک و شیوه برگزاری عزاداری محرم، فرصتی برای تعمق بیشتر  مفهوم و فلسفه عاشورا میان مردم باشد.

در این میان شکل‌گیری پویش‌هایی برای هدایت و تخصیص منابع نذری در جامعه به امور خیرخواهانه‌ای چون کمک به فقیران، تامین لوازم بهداشتی برای مردم و کادر درمان و ... نزد مردم امیدآفرین خواهد بود. سال‌ها است فعالان اجتماعی در خصوص لزوم هدایت منابع مالی عظیم نذورات به سمت جوامع هدف مشخص و نیازمند سخن می‌گویند. امسال و در سایه توصیه‌های رهبری شاید این فرصت بیش از پیش فراهم شده باشد.

رهبر انقلاب در سخنرانی تلویزیونی خود به مناسبت عید قربان با اشاره به آسیب دیدن اقتصادی اغلب مردم در دوران کرونا تصریح کردند: عده‌ای دچار آسیب‌ها و مشکلات جدی شده‌اند که باید با گسترش نهضت کمک مؤمنانه‌ مردمی، به کمک این قشرها شتافت.

رهبری با استناد به آیات قرآنی، مردم را به حضور پرنشاط و فعال‌تر در این مسابقه‌ی معنوی دعوت کردند و افزودند: سبقت در کار خیر از دستورات مؤکد و مکرر الهی در قرآن مجید است و موجب شوق و انگیزه‌ی دیگران به کارهای خیر نیز می‌شود.

رهبر انقلاب، این‌گونه کارها را معنای واقعی انقلابی‌گری خوانده و بیان داشتند: اطعام ماه محرم نیز می‌تواند با رعایت کامل دستورالعمل‌های بهداشتی به شکل کمک مؤمنانه به دست خانواده‌ها برسد.

ایرنا