پاس از ارتفاع
- پاس کوتاه:
پاس کوتاه به پاسى گفته مى‌شود که ارتفاع آن حداکثر ۱ متر باشد. بديهى است اين پاس در نوع خود با اشکال و اندازه‌هاى مختلفى به اجراء گذاشته مى‌شود. به‌عنوان مثال پاس‌هاى ۶۰، ۸۰ و ۱۰۰ سانتى‌متر جزء پاس‌هاى کوتاه محسوب مى‌شوند. حملاتى که بر روى اينگونه پاس انجام مى‌شود به آبشار سرعتي معروف هستند. به‌نظر مى‌رسد از جمله بازيکنانى که براى اولين بار از اين نوع پاس، براى آبشار استفاده کردند، بازيکنان ژاپن باشند. گفتنى است که نوار بالائى تور، ملاک اندازه‌گيرى ارتفاع پاس محسوب مى‌شود (تصوير زير).
- پاس متوسط:
پاسى که ارتفاع آن حداکثر از يک تا دو و نيم متر باشد، به پاس متوسط معروف است. پاس متوسط نيز از لحاظ ارتفاع، انواع مختلفى دارد. همچنين آبشارى که روى اين نوع پاس صورت مى‌گيرد به آبشار متوسط (نرمال) معروف است (تصوير زير).
پاس از عمق
براى اينکه مفهوم پاس از لحاظ عمق براى ما روشن‌تر شود، کافى است دور يا نزديک بودن توپ (پاس) را نسبت به تور مورد بررسى قرار دهيم. مى‌توان اينگونه پاس را نيز به‌صورت علايم از قبل تعيين شده نشان داد. گفتنى است که اين علايم، تنها براى اعضاء تيم معنى‌دار است. به‌عنوان مثال و براساس قرار قبلى مى‌توان نوع پاس را از لحاظ دورى و نزديکى به تور با شماره‌هاى ۱، ۲ و ۳ نمايش داد. اين علامت با انگشتان دست نشان داده مى‌شود. در اينجا عدد ۱ به معنى پاسى است که از لحاظ عمق، قدرى به تور نزديک است و عدد ۲ به پاسى گفته مى‌شود که قدرى دورتر از تور ارسال مى‌گردد و بالأخره علامت ۳ به پاسى گفته مى‌شود که از سويِ پاسور براى بازيکن خطِ عقبي، ارسال مى‌گردد (تصوير زير).
نوع پاس(۱)
در خصوص شکل پاس، بعضى از کشورهاى صاحب نام اين ورزش، براى شناسائى انواع پاس از علايم اختصارى استفاده مى‌کنند. برخى نوع پاس را با حروف الفباى انگليسى مشخص مى‌کنند و عده‌اى نيز نوع پاس را با عدد نامگذارى مى‌نمايند.
(۱) . تصاوير پاس به‌صورت اصلاح شده از کتاب استراتژى و تاکتيک در واليبال ترجمه محسن ثالثي، مؤسسه نشر علم و حرکت، تهران ۱۳۷۲
به‌طور کلى مى‌توان انواع پاس را با استفاده از طول تور مورد ارزشيابى قرار داد و در انجام رقابت‌ها به‌عنوان يک طرح تاکتيکى حمله از آن استفاده کرد. مطمئناً اساس اين کار ايجاد هماهنگى قابل قبول بين مهاجمان و پاس‌دهنده مى‌باشد. براى تحقيق چنين عملى بايد مشخصات پاس را که در طول تور ارسال مى‌شود به‌صورت علايم قراردادى تعيين کرد. به‌عنوان مثال اين علايم مى‌تواند از اعداد ۱ تا ۹ تشکيل شده باشد. براى اين منظور تمام طول تور را از سمت چپ به راست با اعداد مذکور (از ۱ تا ۹) علامت‌گذارى مى‌کنيم. در اين تقسيم‌بندى عدد ۱ وضعيت پاس را در سمت چپ و عدد ۹ همين وضعيت را در سمت راست تور نشان مى‌دهد. همان‌طور که در تصوير زير ملاحظه مى‌شود، محل استقرار پاسور تيم بين شماره‌هاى ۷ و ۸ مى‌باشد. همچنين عدد ۵ وضعيت پاس را در وسط تور به نمايش مى‌گذارد. از وضعيت استقرار پاس‌دهنده تيم که بين اعداد ۷ و ۸ تعيين شده، اين نتيجه حاصل مى‌شود که همواره پاسور در شرايط مختلف بازي، براى ارسال پاس به خط کنارى (سمت راست) زمين نزديک‌تر است و برعکس، با خط کنارى (سمت چپ) فاصله زيادترى دارد. به‌نظر مى‌رسد يکى از دلايل عمدهٔ اتخاذ چنين شيوه‌اي، آن باشد که در اين شرايط پاسور در سمت مقابل (جلو) خود داراى ديد بهترى است و علاوه بر آن مى‌تواند انواع پاس را به سمت جلو با مهارت بيشترى ارسال نمايد. از طرف ديگر چون در يک جمع‌بندى آمارى اکثر مهاجمان راست دست هستند، بنابراين به‌طور طبيعى عادت دارند که حملات خود را بين اعداد ۱ تا ۷ تور به نمايش بگذارند.
- پاس کوتاه سريع:
حداکثر ارتفاع اين پاس ۱ متر است، پاس کوتاه، نزديک به پاسور انجام مى‌شود. اين پاس هم در جلو و هم در قسمت پشت پاسور صورت مى‌گيرد (تصوير زير).
- پاس تيز داخل:
اين پاس داراى ارتفاعى حدود نيم تا يک متر است. فاصلهٔ آن در مقابل پاسور حداقل تا دو متر ادامه پيدا مى‌کند. اين نوع پاس، هم به سمت پشت و هم به سمت جلو قابل اجراء است (تصوير زير).
- پاس تيز خارج:
اين پاس با ارتفاع تقريباً نيم تا يک متر ارسال مى‌شود. فاصلهٔ آن از مقابل پاسور تا خطِ کنارى ادامه پيدا مى‌کند و از آن نيز مى‌گذرد. اين پاس در دو انتهاى تور قابل اجراء است (تصوير زير).
- پاس قوس کوتاه:
اين پاس به‌صورت قوس کوتاه ارسال مى‌شود و حداکثر داراى ۲ متر ارتفاع است. محل فرود توپ تقريباً نزديک به خط کنارى زمين است. اين پاس از سوى پاسور به دو انتهاى تور (پشت و جلو) قابل ارسال است (تصوير زير).
- پاس قوس بلند:
اين پاس، با داشتن قوس زياد و ارتفاع بيشتر از ۳ متر، تا انتهاى هر دو طرف تور، از سوى پاسور ارسال مى‌شود (تصوير زير).
- پاس قوس وسط:
اين پاس نيز با داشتن قوس زياد و ارتفاع بيشتر از ۳ متر، در وسط تور انجام مى‌شود. فاصلهٔ اين پاس با پاسور تقريباً يک تا يک‌و‌نيم متر است. پاسور مى‌تواند اين پاس را به سمتِ پشت و جلو، ارسال نمايد (تصوير زير).
