مفصل قرقره‌اى
در اين نوع مفصل سطوح مفصلى شکل قرقره دارد، مانند سطح مفصلى استخوان بازو در محلى که با استخوان زنداسفل مفصل مى‌شود (مفصل آرنج). اين نوع مفصل فقط حول محور فرونتال حرکت کرده و حرکات تا شدن و باز شدن را انجام مى‌دهد. جزء گروه مفاصل يک محوره يا (Uniaxial Joint) مى‌باشد.
مفصل استوانه‌اى
سطح مفصلى قطعاتى از استوانه مى‌باشد که يکى محدب و ديگرى مقعر بوده و داخل يکديگر جاى مى‌گيرند، مانند مفصل فوقانى زنداعلى و زنداسفلى در محلى که با يکديگر نزديک مفصل آرنج مفصل مى‌شوند. اين نوع مفصل نيز به‌مانند مفصل قرقره‌اى فقط حول يک محور حرکت دارد و موجب حرکت چرخشى مى‌شود مانند:
- چرخش داخلى ساعد (Inward Rotation (Pronation
- چرخش خارجى ساعد (Outward Rotatio (Supination
بنابراين اين نوع مفاصل نيز جزء گروه مفاصل (Uniaxial Joint) مى‌باشند.
مفصل مسطح
سطوح مفصلى اين نوع مفاصل مسطح بوده و روى يکديگر منطق مى‌شوند، مانند زوائد مفصلى مهره‌ها با دنده‌ها يا استخوان‌هاى مچ دست با يکديگر (شکل زير). در واقع حرکت اين نوع مفاصل حرکتى خطى مى‌باشد نه زاويه‌اي، بنابراين حول محورى حرکت ندارند و جزء گروه مفاصل (Nonaxial Joint) مى‌باشند. حرکت خطى اين‌گونه مفاصل که معمولاً محدود است به‌علت وجود زوائد استخوانى اطراف مفصل يا ليگامنت‌هاى مفصل مربوطه مى‌باشد. شکل زير مفاصل مسطح موجود بين استخوان‌هاى مچ دست با يکديگر را به همراه مفاصل زيني، استوانه‌اى و لقمه‌اى نشان مى‌دهد.
نتيجه‌اى که از مبحث مربوط به مفاصل مى‌توان گرفت اين است که مفاصل را برحسب ساختار و محور حرکتى به شکل زير تقسيم‌بندى مى‌نمايند:
۱. مفاصل Triaxial يا سه محوره که قادر هستند حول سه محور حرکتى فرونتال، ساجيتال، و ورتيکال حرکت نمايند، و نمونهٔ اين‌گونه مفاصل را مى‌توان در مفاصل شانه، ران و قاب با ناوى ملاحظه نمود.
۲. مفاصل Biaxial يا دو محوره که قادر هستند حول دو محور فرونتال و ساجيتال (مثل مفصل لقمه‌اى مچ دست) و يا فرونتال و ورتيکال (مثل مفصل لقمه‌اى زانو) حرکت نمايند نمونهٔ ديگر مفصل زينى است که در بين استخوان ذوزنقه و اولين استخوان کف دست وجود دارد.
۳. مفاصل Uniaxial که تنها حول يک محور ورتيکال يا فرونتال حرکت دارد و نمونهٔ آن مفصل قرقره‌اى (آرنج) و يا استوانه‌اى (ساعد) ميباشد.
۴. مفاصل Nonaxial که حول هيچ محورى حرکت ندارند و فقط حرکت خطى دارند. شکل زير چندين نمونه از مفاصل مختلف را نشان مى‌دهد.
طبقه‌بندى مفاصل متحرک بدن:
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)