روابط و معاشرات

با حفظ ضوابط اخلاقى و رعايت جنبه‌هاى پوشش مانعى ندارد که پسران و دختران در دوران پيش ازدبستان با هم معاشرت و بازى و حتى در دنياى کودکانه‌شان دست در دست هم داشته باشند. ولى براى ايجاد عادات مناسب جهت روابط بعدى ضرورى است از سنين پايانى اين دوره، مخصوصاً از سن تميز، اين روابط نسبتاً محدود و طى ضوابطى باشد.


زخم‌ و جراحت‌

زخم و جراحت با همه درد و آسيبى که براى آدمى فراهم مى‌سازند، هنگام پيوندخوردن در شرايطى هستند که آدم از خاراندن اطراف آنها احساس لذت مى‌کنند و اين مسأله‌اى است که عموميت دارد، اگرچه پزشکان ما را از آن نهى مى‌کنند.


مهم اين است که مراقب زخم‌ها و جراحات در اطراف مجارى دفع و ادرار باشيم. خارش اطراف زخم در اين مجارى موجد لدتى ويژه است که اگر کشف و شناخته شود به سادگى قابل ترک و فراموشى نيست. کودک از مرض و بيمارى رهائى مى‌يابد و زخم از بين مى‌رود، ولى کشف محل التذاذ آن باقى مى‌ماند و اين امر باعث انحراف‌هاى بعدى است.


بهمين خاطر ضرورى است از بروز و توسعه بيمارى‌هاى جلدى پيشگيرى شود و درصورت بروز درمان سريع بعمل آيد. هرگز نگذاريم دملى چرکين در اطراف دستگاه تناسلى کودک پديد آيد و پاگيرد. به کودک نيز اين آموزش را بدهيم که زخم‌ها را نخاراند.

انگل‌هاى معدى

انگل‌هاى معدى علاوه بر آسيب‌ها و عوارضى که از نظر سلامت براى کودک بوجود مى‌آورند، عاملى هستند براى کشف و التذاذ غريزي. کرمک‌ها در اطراف محل دفع خارش ايجاد مى‌کنند و طفل را وا مى‌دارند که آن محل را بخاراند. بدين‌خاطر در فصل‌هاى سرد و يا در اواخر پائيز سعى براين است اين حالت در کودکان بصورتى جدى‌تر درمان شود. مادران بيدار در تعويض کهنه کودکان حتى در دوران شيرخوارى ( که براى تغذيه کامل غذا هم به طفل مى‌دهند) مراقبت دارند تا کرمک در آنها ملاحظه و درمان شود.

سايش‌ها

گاهى کودکان براى بازي، زمانى بر اثر بدآموزى‌ها و تماشاها از رفتار ديگران بر روى شکم مى‌خوابند و خود را بر تشک يا زمين يا جسم زبرى چون ديوار، نرده، ستون مى‌سايند. اين سايش‌ها که در آغاز ناخودآگاه يا داراى صورتى تقليدي، يا نشأت گرفته از بدآموزى‌هاست بتدريج عامل کشف منشاء و منبع لذت و احساس سرور و التذاد از آن مى‌شود.


اين‌امر در بسيارى از کودکان پيش‌دبستانى ديده مى‌شود و حتى در مواردى اين کار و برنامه را با هيجان و با سرعت انجام مى‌دهند، بطورى که صورت‌شان گل مى‌اندازد و پس از دقايقى به حالتى چون نشئه‌ شدن دست پيدا کرده و خسته و سست برروى زمين مى‌افتند.


اين همان حالت خودارضائى است که بعدها در سنين بلوغ به صورتى آموخته‌تر در آنها پديد مى‌آيد و موجب عادت بيمارگونه‌اى مى‌شود. والدين و مربيان با ملاحظه اين حالت در دوران کودکى بايد به صورتى آرام و بدون اعمال خشونت جلوگير باشند. هرگاه که طفل به صورت دمر و روى تشک قرار گرفت با مهر و ملاطفت او را به پشت بخوابانند. حتى ضرورى است که از همان خردسالى عادت درست خوابيدن را در آنها بوجود آوريم و بکوشيم آنها به پشت بخوابند. هم‌چنين بايد مراقبت داشت کودکان خود را به نرده يا جسمى زبر نسايند.

نوازش‌ها

محبٌت والدين به فرزندان امرى است مهم و مورد تأکيد اسلام و علماى تربيت. اين نوازش به سه صورت انجام مى‌شود:


۱. نوازش کلامى به صورت آفرين و مرحبا گفتن که مراقبت کنيم کلماتى بيدارکننده و رکيک بر زبان جارى نسازيم.


۲. نوازش بدنى بصورت دست‌کشيدن برسر و صورت، پشت و شکم کودک، که هم موجب احساس لذت و سرافرازى براى کودک است و هم عامل پيشگيرى از برخى عوارض مثل آلرژى پوستي. بايد از نوازش برخى از قسمت‌هاى بدن مثل کشاله‌ران، اطراف دستگاه‌تناسلى خوددارى کنيم.


۳. بوسيدن کودک، که بسيار مورد سفارش اسلام است. رسول خدا (ص) فرمودند فرزندان خود را ببوسيد... آنها را زياد ببوسيد که خدا به تعداد بوسه‌هاى شما بر فرزندان درجه و اجر مى‌دهد.

پاسخ به سؤالات

کنجکاوى کودک شديد است و در سه سالى به اوج شکوفائى مى‌رسد و چنان است که گوئى در پيش شکار اطلاعات است. لذا دائماً از نام اشياء و اعضاى وجود خود سؤال مى‌کند و مى‌خواهد آنها را بشناسد.


پاسخ‌گوئى به سؤالات کودکان نياز به آگاهى و هنرمندى و رعايت دقٌت‌ها و ظرافت‌ها دارد. او از ما درباره پيدايش خود سؤال مى‌کند. ولى مادر نبايد خود را در برابر اين سؤال ببازد، و نبايد فکر کند فرزند او بچه‌اى گستاخ و بى‌حياست.


فکرنکنيد که در سؤالات کودکان خردسال اسرار زناشوئى نهفته است، ترس از اين نداشته باشيد که سؤالات او زياد معنى‌دار است. نگران پررو بودن او نباشيد، سؤالات او سطحى است و با اندک پاسخى قانع مى‌شود.