ابزار سنجش و اندازهگيرى وسايلى هستند که محقق به کمک آنها مىتواند اطلاعات مورد نياز را براى تجزيهوتحليل و بررسى پديدهٔ مورد مطالعه و نهايتاً کشف حقيقت گردآورى نمايد. اين ابزارها نقش ظرفهايى را بازى مىکنند که مظروف متناسب با خود را مىتوانند جاى دهند؛ بنابراين بايد به گونهاى طراحى و سازمان داده شوند که بتوانند مظروف موردنظر را که همان اطلاعات مربوط به اندازهگيرى و سنجش متغيرهاى مورد مطالعه است، بنحو مطلوب جمعآورى نمايند. در چنين صورتى است که محقق خواهد توانست اولاً اطلاعات مرتبط با مسئله تحقيق را گردآورى کند؛ ثانياً اين اطلاعات را بخوبى استخراج و طبقهبندى نمايد؛ ثالثاً تجزيه و تحليل آنها براى او مقدور باشد. اگر محقق به ساختن يا اختيار نمودن ابزار متناسب با اطلاعات مورد نياز اقدام نکند.
در تعريف ابزار اندازهگيرى مىتوان گفت: ابزار اندازهگيرى و مقياسها وسايلى هستند که محقق به کمک آنها قادر است اطلاعات موردنياز تحقيق خود را گردآوري، ثبت و کمّى نمايد.