تئاتر در تمرین شکل می‌گیرد نه در هوا / بازبینی بدون تمرین!؟

شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش اداره‌ کل هنرهای نمایشی روز چهارشنبه ۱۵ تیر اطلاعیه‌ای را منتشر کرد. در این اطلاعیه که توسط روابط عمومی اداره‌کل هنرهای نمایشی در اختیار رسانه‌ها قرار گرفته، چنین آمده است: «بدین‌وسیله به اطلاع می‌رساند شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش اداره کل هنرهای نمایشی، مسئولیتی در قبال هر اقدامی که توسط عوامل نمایش منجر به تعهد مادی و معنوی شود (شامل تمرین یا صرف هزینه و مشابه آن به‌ویژه پیش از تعیین تکلیف ارزیابی متن و سایر مراحل قانونی صدور پروانه اجرای نمایش) ندارد. متقاضیان با در نظر گرفتن زمان و مراحل قانونی این روند؛ نسبت به ثبت درخواست خود در سامانه مربوطه، اقدام کرده و به‌این‌ترتیب از پیامدهای احتمالی ممانعت به عمل‌آورند.»

خواندن اطلاعیه این ذهنیت متبادر می‌شود که تمامی گروه‌های تئاتری بدون هیچ اقدام قانونی برای دریافت مجوز متن و گذراندن مرحله بازبینی، صرفاً به صورت سرخود به تمرین اثر نمایشی مدنظرشان می‌پردازند و پس از صرف زمان و هزینه، به سراغ اداره‌کل هنرهای نمایشی برای گرفتن نوبت اجرا می‌روند و در آن هنگام وقتی شورای ارزشیابی و نظارت بر نمایش در بازبینی کار را نمی‌پذیرد، مدعی دریافت بودجه برای تأمین هزینه‌های صرف شده می‌شوند.

سال‌های سال است که اکثریت هنرمندان و فعالان تئاتر می‌دانند که اولین مرحله برای شروع کار و اقدام برای تولید اثری نمایشی، ارائه متن برای دریافت تأیید و مجوز شورای ارزشیابی و نظارت است و بعد از طی این مرحله تمرین‌های اثر نمایشی شروع می‌شود.

یک اثر نمایشی برای رسیدن به مرحله بازبینی نیازمند تمرین گروه است و یک اثر تئاتری در تمرین شکل می‌گیرد که مدت زمان تمرین برای گروه‌ها متفاوت است.

بعد از طی مراحل تمرین کار برای بازبینی ارائه می‌شود تا در آن مرحله نیز پذیرفته شدن یا نشدن اثر توسط شورای ارزشیابی و نظارت مشخص شود.

در تئاتر ایران گروه‌هایی نیز هستند که از ابتدا متنی نمایشی در اختیار ندارند و کار بر اساس یک ایده و طرح و در روند تمرین‌ها شکل می‌گیرد تا به مرحله بازبینی برسد. البته اکثر این گروه‌ها نیز هماهنگی‌های لازم برای گرفتن تأیید در خصوص ایده و طرح خود را انجام می‌دهند.

مگر می‌شود یک اثر نمایشی بعد از دریافت مجوز متن و طرح و ایده خود، بدون تمرین وارد مرحله بازبینی شود؟ تمرین جزو لاینفک تولید یک تئاتر است و اگر اداره‌کل هنرهای نمایشی قصد دارد بار مسئولیتی نسبت به گروه‌هایی که متن‌شان مجوز گرفته اما اثر در بازبینی پذیرفته نشده نداشته باشد، دیگر نیاز به انتشار اطلاعیه‌ای که نه تنها مبهم است و هیچ اطلاعات خاصی ارائه نمی‌دهد بلکه با نگاهی غیر اصولی و غیر کارشناسانه با تئاتر مواجه می‌شود، نیست.

بهتر است قبل از هر واکنش سریع و انتشار اطلاعیه‌های مختلف، اداره‌کل هنرهای نمایشی در جایگاه متولی تئاتر سعی در حفظ نگاهی تخصصی و کارشناسانه به تئاتر و فعالیت در این حوزه داشته باشد.