بازی هایی که چاق می کنند

به گزارش خبرنگار حوزه سلامت ایرنا، اضافه وزن و چاقی در دوره کودکی بسیار مهم است زیرا یکی از عوامل افزایش ابتلا به بیماری های مزمن در بزرگسالی است. از بازی های رایانه ای به عنوان یکی از این عوامل که محیط مناسبی را برای ایجاد این بیماری ها فراهم کرده است نام برده می شود. کودکان و نوجوانان بدون تحرک و جنب و جوش فیزیکی، ساعت ها مشغول بازی با این تکنولوژی می شوند که عوارض جبران ناپذیری دارد.
فعالیت بدنی کم و نامناسب، تغییر در عادات غذایی و تاثیر عوامل اجتماعی- اقتصادی و زیست محیطی با بروز چاقی و اضافه وزن در کودکان و نوجوانان ارتباط دارد.
نوع مواد غذایی و نوع فعالیت بدنی در سنین کودکی و خردسالی، عادات غذایی و الگوی دریافت خوراک در سنین پایین به خصوص سن دبستان و نیز در بزرگسالی را شکل می دهد.
کارشناسان حوزه سلامت بر این باورند که چاقی بر جنبه های مختلف سلامت فرد در تمام دوره های زندگی تاثیر نامطلوبی می گذارد که از جمله می توان به کاهش مهارت های زندگی، مشکلات مالی و شغلی اشاره کرد و در این میان، نقش فناوری را نمی توان نادیده گرفت. فناوری باعث شده است تا مردم از سوی انواع محصولات کارخانه ها و شرکت ها احاطه شوند. وقتی مردم تصویری از یک غذای آماده ببینند، آن گاه وسوسه می شوند که آن را بخورند. یاد گرفته و عادت کرده اند هنگام استفاده از وسایل الکترونیکی به خصوص رایانه، تنقلاتی کنار دستشان باشد و همزمان از آن مصرف کنند، بدون توجه به مقداری که می خورند.
نتایج مطالعات مختلف در دنیا نشان داده است با هر بازی جدید رایانه ای یا هر پیشرفت تازه در دستگاه های تکنولوژیکی سرگرم کننده، تعداد افراد چاق افزایش می یابد.
خوردن تنقلات و خوراکی همزمان با مشاهده تلویزیون، هم فعالیت بدنی کودک را کاهش می دهد و هم با دریافت مواد غذایی پرکالری هنگام تماشای تلویزیون یا بازی رایانه ای، کودک را در معرض چاقی قرار می دهد زیرا فرد بدون توجه به مقدار خوراکی که مصرف می کند، فقط آن ها را می خورد و در بسیاری موارد از غذاهای آماده ای استفاده می کند که به راحتی خورده می شوند و نیازی به جویده شدن ندارند.

*افزایش مصرف میان وعده های شور و چرب
زهره شهابی متخصص داخلی در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: در زمان بازی با رایانه و یا تماشای تلویزیون به مدت دو ساعت یا بیشتر، مصرف میان وعده های شور و چرب به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این مواد غذایی عوارض مختلف کوتاه مدت و بلند مدت بر سلامت جسمی دارند که از جمله آنها می توان به ابتلاء به آسم، افزایش چربی خون و یا افزایش فشارخون اشاره کرد.
وی ادامه می دهد: این عوارض، علاوه بر اینکه تاثیر زیادی در افزایش کالری دریافتی و بروز اضافه وزن و چاقی دارد؛ موجب ابتلا به بیماری های مزمن در دوره کودکی می شود و زمینه ابتلا به سایر بیماری های مزمن در بزرگسالی را فراهم می کند. همچنین هزینه های زیادی را به سیستم بهداشت و درمان تحمیل می کند و از کارایی و توانایی فرد در سال های جوانی می کاهد.

*درگیرشدن در بازیهای رایانه ای
شهابی می افزاید: ورود به اینترنت یا درگیر شدن در بازی­های رایانه­ای، اگر بدون برنامه باشد، چنان فرد را از دنیای خارج جدا می­سازد که فرد نمی­تواند از رایانه جدا شود و این امر ممکن است باعث شود فرد به موقع وعده های غذایی خود را مصرف نکند و یا به خوردن میان وعده­هایی که ارزش غذایی ندارند، جذب شود.
وی تصریح می کند: از آنجا که حذف وعده غذایی، یک تهدید برای عادات تغذیه ای است و باید به عنوان دلیلی برای اضافه وزن مورد بررسی قرار گیرد؛ کودکانی که از بازی های رایانه ای به مدت طولانی استفاده می کنند، یک یا چند وعده غذایی خود را حدف می کنند و این بیشترین آسیب را به عادات و رفتارهای تغدیه ای کودکان می زند.
وی اضافه می کند: تکرار مصرف وعده ها و میان وعده های غذایی به صورت دسته جمعی و با حضور حداقل 2 نفر از اعضای خانواده، باعث می شود میزان دریافت مواد غذایی سالم و مغذی توسط کودک و نوجوان افزایش یابد که از جمله آنها می توان به افزایش دریافت میوه و سبزیجات، غلات کامل و غذاهای غنی از کلسیم به خصوص ماست و شیر اشاره کرد.
شهابی می گوید: مصرف این مواد غذایی سبب بهبود وضعیت تغذیه ای کودک می شود و عادات و رفتارهای تغذیه ای مناسب و درست را در آنها نهادینه می کند.

*کودکان ایرانی بیش از دو ساعت در روز صرف بازیهای رایانه ای می کنند
احمد نورزاده متخصص تغذیه نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: کودکان و نوجوانان ایرانی مانند سایر کشورها، بیش از دو ساعت در روز را ‌صرف کار با رایانه می کنند و اگر این کار را ادامه دهند، در بزرگسالی انواع بیماری های مزمن را با هم خواهند داشت.
وی تصریح می کند: البته این مساله، نه تنها در کودکان و نوجوانان مساله ساز است بلکه در بزرگسالان نیز مشکل ساز خواهد بود، با توجه به انجام کارهای اداری و سازمانی به شکل اتوماسیون و کم شدن تحرک و نشستن پشت میز رایانه برای استفاده از نرم افزارها، برنامه­های رایانه­ای، جستجو در اینترنت و استفاده از ایمیل؛ خطر چاقی، بد خوردن و حذف وعده های غذایی کاربران را تهدید می­کند.
این متخصص تغذیه می افزاید: برای ایجاد رفتارهای صحیح تغذیه­ای و پیشگیری از ابتلا به اضافه وزن و چاقی در دوره کودکی و به خصوص همزمان با افزایش استفاده از رسانه­های دیجیتال و بازی های رایانه ای، آگاه کردن کودکان و دانش آموزان و حتی بزرگسالان بسیار مهم است. وقتی کودکی بداند که استفاده بیش از نیم ساعت از رایانه و یا بازی مداوم با آن، سلامت او را برای تمام عمر به خطر می اندازد،‌ نسبت به این مساله آگاه و حساس می شود. این آگاه سازی می­تواند با شیوه­های مختلف انجام شود.
وی می گوید: در مدرسه و خانواده، این مساله باید برای کودکان و نوجوانان شرح داده و خطرات احتمالی ناشی از اختلالات تغذیه ای به او آموزش داده شود.
نورزاده می افزاید: علاوه بر مساله آگاه سازی می­توان از مداخلات رفتاری نیز در سیستم­های رایانه ای برای کودکان استفاده کرد و باید پس از اتمام یک مرحله از بازی در بازی های رایانه ای، سیستم به شکل خودکار پیامی را به کاربر می دهد که باید استراحت کند و تدابیر مختلف می­تواند در تنظیم رفتار تغذیه ای موثر باشد.

*ضرورت توانمندسازی
وی تصریح می کند: تنها راه کاهش اثر سوء استفاده روزافزون از رایانه و وسایل دیجیتال، توانمندسازی و آموزش کودکان و والدین آنهاست، به نحوی که این آموزش باعث تغییر رفتار آنها شود و بتوانند بین عادات و رفتارهای تغذیه ای خود و استفاده از تکنولوژی، ارتباط منطقی و معقولی برقرار کرده و آن را مدیریت کنند.
نورزاده خاطرنشان می کند: استفاده از رایانه یا تلویزیون باعث کاهش فعالیت بدنی و افزایش مصرف مواد غذایی پرکالری می شود و تداوم استفاده از این وسایل سبب می شود وابستگی روانی به آنها ایجاد شده و در همین حین، تمایل به مصرف خوراکی های آماده، چرب و شور که کالری بالایی دارند، در فرد افزایش می یابد.
وی در پایان می گوید: مداخلات و راهکارهای پیشگیری از عادات پرخطر از طریق استفاده و بازی با رایانه باید مبتنی بر سبک زندگی ایرانی و اسلامی باشد و لازم است اقدامات یکپارچه و همگانی در این زمینه انجام داد.
اجتمام*9022*1485