حوضخانه ای که به موزه تبدیل شد

به گزارش خبرنگار مهر، موزه هنرهای ملی در سال ۱۳۰۹ با تلاش مرحوم حسین طاهرزاده بهزاد که از هنرمندان نقاش و طراح نقشه قالی و مینیاتور بود شکل گرفت. ساختمان موزه به نام حوضخانه باغ نگارستان از بناهای متعلق به دوره قاجار است که در عهد فتحعلیشاه در جنوبی ترین قسمت قصر و باغ نگارستان ساخته شد.

بین سالهای ۱۲۳۲ _۱۲۲۲ هجری قمری مجموعه قصر و کاخ باغ نگارستان به دست دو تن از معماران زبده آن زمان استاد عبدالله خان و استاد آقاجانی اصفهانی بنا شد.

ساختمان حوضخانه نیز که اکنون محل محل موزه است بخشی از آن مجموعه محسوب می‌شود. حوضخانه با طرح + ساخته شده و چهار شاه نشین اطراف آن بی هیچ در و پنجره‌ای به درون باغ راه داشته و سقف گنبدی آن ایستاده بر شانه چهارستون سنگی ایستادگی بنا را تداعی می‌کند.

تا نیم قرن پیش حوض دایره شکل بزرگی از سنگ مرمر میان ستون‌ها قرار داشته و از سوراخ‌های روی بدنه ستون‌ها آب به داخل حوض فواره می زده و چشم انداز زیبایی را به وجود می آورده است.

بیش از ۵۰ سال قبل برای اینکه ساختمان حوضخانه به منظور شکل گیری یک موزه متناسب شود قسمت‌هایی در بخش جنوبی و شمالی حوضخانه با همان طرح قبلی به آن اضافه شد که مجموعه شکل کنونی موزه را پدید آورد.

دیواره‌های این دو بخش الحاقی در ابتدا و انتهای موزه شاید به دلیل هزینه آن، گچبری نشده است بر خلاف قسمت‌های اصلی بنا که دارای گچبری است، در سال ۱۳۰۹ حسین طاهرزاده بهزاد موزه هنرهای ملی و اداره هنرهای ملی را تحت عنوان مدرسه صنایع قدیمیه به انگیزه احیا و تجدید حیات هنرهای ملی و سنتی ایرانی بنیاد نهاد.

از اواسط عهد صفوی به برقراری ارتباط سیاسی و نظامی و به تبع آن رابطه تهاجم فرهنگی میان دولت ایران و دولت‌های قدرتمند اروپا آمد و طی یک تهاجم فرهنگی برخی از عناصر هنری مغرب زمین مبانی پر اعتبار و ارزشمند هنرهای اصیل ایرانی را تحت سیطره خود گرفتند و آرام آرام هویت هنری را خدشه دار کردند این تغییر در آثا به جا مانده از آن دوران تا عهد قاجار بسیار چشم گیر است.

به این ترتیب مدرسه صنایع قدیمیه یا موزه هنرهای ملی یاران کانون حفظ و احیای ارزش‌های اصیل هنرهای ملی و سنتی ایران شد.

شادروان استاد هادی تجویدی که معلم آبرنگ در مدرسه کمال الملک بود طی آزمونی که میان چند تن از هنرمندان از جمله استاد حسین بهزاد، استاد نایب، برادر هادی تجویدی در رشته مینیاتور ایران به عمل آمد، به عنوان نخستین معلم مینیاتور مدرسه انتخاب شد و شاگردانی همچون محمدعلی زاویه، علی کریمی، مقیمی تبریزی، علی مطیع، علی اسفرجانی و....

در محضر استاد تجویدی به فراگیری رمز و راز مینیاتور نشستند. شاهکارهای این اساتید اکنون بخشی از میراث فرهنگی شده و در موزه هنرهای ملی نگهداری می‌شود. دستاورهای هنری استاد احمد امامی در هنر منبت و مشبک، استاد حسین کاشی تراش و معمارزاده در سفالگری، در این موزه نگهداری می‌شود.

اکنون موزه هنرهای ملی در حال مرمت است و در آن به روی مردم بسته شده. قرار است عید این موزه بازگشایی شود. برای رفتن به آن باید به ساختمان وزارت ارشاد در میدان بهارستان مراجعه کرد.