تورق 40 ساله کتابخانه های عمومی

به گزارش ایرنا چهار دهه پیش مطالعه کتاب در خانه های کاهگلی کوچک و تاریک، خالی از چالش نبود و شرایط جوی نیز کتابخوانی برای چند ساعت متوالی در فضای باز را با مشکلات جدی همراه کرده بود.
طی آن دوران بسیاری از مناطق روستایی در استان های مختلف به ویژه مناطق پیرامونی کشور از وجود کتابخانه عمومی محروم بود اما امروزه توسعه را می توان در فضای دلنشین کتابخانه های روستایی استان های مرزی کشور همچون آذربایجان غربی هم قرائت کرد.
آذربایجان غربی بر اساس آمارها پیش از انقلاب از کتابخانه های روستایی محروم بود و تعداد کتابخانه های شهری نیز تنها 9 باب بود؛ اکنون 11 کتابخانه روستایی با برخورداری از 138 هزار و 654 جلد کتاب به سه هزار و 587 نفر در این استان خدمات ارایه می کند و 71 کتابخانه شهری فعال است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی با تاکید بر اینکه اعضای این کتابخانه های روستایی در 9 ماهه نخست سال جاری 34 هزار و 689 جلد کتاب را به امانت برده اند و این نشانگر علاقه به مطالعه در مناطق محروم است، بیان کرد: فضای کتابخانه ای استان قبل از پیروزی انقلاب تنها 6 هزار مترمربع بود اما این میزان به 43 هزار مترمربع رسیده است.
«علی فیروزنیا» با اشاره به اینکه در هر یک از شهرستان های تکاب، شاهین دژ و نقده چهار باب کتابخانه وجود دارد، اضافه کرد: ارومیه با 13 باب کتابخانه، خوی با 9، میاندوآب با هفت، سلماس با 6، بوکان، پیرانشهر، چالدران، ماکو، سردشت و مهاباد هر یک با سه باب کتابخانه، اشنویه و چایپاره با 2 باب و همچنین شهرستان های پلدشت و شوط با یک باب کتابخانه به کتاب دوستان خدمات می کند.
وی با بیان اینکه تعداد کتاب های موجود در کتابخانه های آذربایجان غربی قبل از انقلاب زیر 50 هزار جلد بود، اعلام کرد: یک میلیون و 370 هزار جلد کتاب در حال حاضر در کتابخانه های استان نگهداری می شود.
فیروزنیا با اظهار تاسف از اینکه آمار دقیق اعضای کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی قبل از انقلاب اسلامی به دلیل نبود سامانه در دسترس نیست، افزود: در حال حاضر 61 هزار و 500 نفر در استان از خدمات این کتابخانه ها استفاده می کنند.
مدیرکل کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی اظهار داشت: بخش های کودک، نابینایان و ناشنوایان (مجهز به منابع گویا، بریل و کتاب های ساده سازی شده)، مرجع، نسخ خطی و چاپ سنگی از دستاوردهای انقلاب اسلامی برای کتابخانه های عمومی می باشد.
وی اضافه کرد: بعد از انقلاب اسلامی کتابخانه های آذربایجان غربی همزمان با سایر استان ها به «سامانه» تجهیز شد و فعالیت ها و خدمات از این طریق و به شیوه به روز انجام می شود.
وی با اشاره به اینکه کتابدارها در حال حاضر درباره بانک های اطلاعاتی می توانند مشاور مطمئنی برای مراجعه کننده ها باشند، ادامه داد: عضویت سراسری نیز بعد از انقلاب در همه کتابخانه های کشور شروع شده که قابلیتی برای در اختیار گذاشتن کتاب برای همه ایرانیان عضو در همه کتابخانه های کشور است.
مدیرکل کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی به مشارکت خیران در امر توسعه کتابخانه های عمومی هم اشاره کرد و گفت: خیّران تاکنون 450 میلیون رلاو برای احداث نخستین کتابخانه خیرساز این استان در میاندوآب هزینه کرده اند و این فضا در حال حاضر 50 درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
فیروزنیا افزود: باهنر نخستین کتابخانه آذربایجان غربی به شمار می رود که در سال 1324 در ارومیه تاسیس شد و جزو اولین های کشور محسوب می شود.
وی یادآور شد: در حال حاضر 35 باب کتابخانه مشارکتی در سطح استان فعالیت کرده و با برخوداری از 178 هزار و 400 جلد کتاب به 9 هزار و 380 نفر عضو ارائه خدمات می کند.
وی با اشاره به اینکه کتابخانه مرکزی ارومیه در سال 1396 به عنوان کتابخانه نمونه کشوری انتخاب شد، گفت: 150 کتابدار (77 مرد و 73 زن) با هدف ترویج فرهنگ مطالعه در بین اقشار مختلف مردمی در کتابخانه های عمومی این استان خدمت رسانی می کنند؛ هشت نفر از این کتابداران دارای مدرک فوق دیپلم، 99 نفر کارشناسی و 43 نفر کارشناسی ارشد می باشند.
وی با بیان اینکه احداث 10 کتابخانه جدید در آذربایجان غربی از برنامه های مهم این اداره است، گفت: این کتابخانه ها در مناطق مختلف استان شامل 2 باب در مهاباد، شهرک فرشته و گلشهر ارومیه، شهرک ولیصعر خوی، اشنویه، بوکان، میاندوآب، سلماس و تکاب در مرحله تهیه و تحویل زمین است.
یک کارمند بازنشسته در شهرستان چایپاره که تا 20 سال قبل در روستای تاریخی «چورس» این شهرستان سکونت داشت، به خبرنگار ایرنا گفت: روستای ما در آن دوران مدرسه نداشت و برای تحصیل و مشتاقانه به امید طی درجات علمی به شهر قره‌ضیاءالدین رفت و آمد می کردیم.
رحیم جعفری افزود: فضای روح نواز روستا برای تلطیف روحی و تخلیه انرژی های خردسالی محلی بی نقص بود اما کمبود امکانات آموزشی و نبود برخی زیرساخت های فرهنگی چون سالن مطالعه و کتابخانه ها از دغدغه های اهالی به شمار می رفت.
جعفری اضافه کرد: در عرض چند سال گذشته سرزمین پدری ام از نعمت کتابخانه عمومی برخوردار شده است و حالا آشنایان دور و نزدیکم در این دیار با خیال آسوده می توانند به مطالعه بپردازند.
وی آهی کشید! و خاطرات دوران جوانی اش را مرور کرد و گفت: کاش این توجه به روستاها در آن دوران نیز بود؛ دورانی که هرچند رنج تحمل مسافت به کسب دانش می ارزید اما کمبود منابع درسی و نبود فضای کتابخانه ای از حسرت های آن دوران محسوب می شد.
کارشناس مسائل فرهنگی نیز گفت: از اوایل سال 1355 که دانش آموز دوره راهنمایی بودم از کتابخانه کانون پرورش فکری در ارومیه استفاده کرده ام و در طی این 4 دهه با کتابخانه های عمومی مانوس بوده ام.
حمید واحدی افزود: در طول این چهل سال کیفیت کتابخانه های عمومی بسیار بهتر شده و مراجعه کننده به این فضاهای فرهنگی با آرامش از منابع استفاده می کند.
وی اضافه کرد: تعداد کتاب ها و کتابخانه ها نیز در این سال ها روند صعوی داشته و به صورت چشمگیری افزایش پیدا کرده است.
وی درباره غرفه اهل قلم کتابخانه مرکزی ارومیه نیز بیان کرد: این اقدام در راستای شناساندن مفاخر استان موثر بوده اما شایسته است مشاهیری که از قلم افتاده اند با نویسندگان سطح متوسط در این غرفه جایگزین شوند.
این کارشناس، آرشیو نشریات از چند دهه پیش تا اوایل دهه 1390 را مثبت ارزیابی کرد و گفت: در طول نزدیک به 33 سال پس از انقلاب 90 درصد نشریات کشوری در کتابخانه های عمومی آذربایجان غربی قابل دسترسی بود و محققان از این فرصت برای پژوهش بهره می بردند.
به گزارش ایرنا یکی از دستاوردهای انقلاب اسلامی رعایت عدالت در بین اقشار مختلف جامعه است که دستیابی به آن به افزایش اعتماد عمومی منجر می شود؛ احداث کتابخانه ها در مناطق روستایی و همچنین توسعه فضای کتابخانه ای در شهرها از مصداق های دستیابی به عدالت فرهنگی در کشور به شمار می رود.
3072/7129