نفس های باقیمانده مسگری شیراز؛ از قصر «ابونصر» تا بازار

«محمد توتونچی» که با فروش دست سازهای مسی اش روزگار می گذراند، به خبرنگار ایرنا گفت: 'با همین خوشم و حال خودم را خوب نگه می دارم' می گوید، نمی خواهم به چیزهای دیگر فکر کنم و بشکنم...
«حسن زندگانی» از دیگر فعالان بازار مسگرهای شیراز هم دل نگرانی هایی درباره این هنر دیرین اهالی این شهر دارد.
شیراز که روزگاری کارخانه مس داشته است و به قول زندگانی ' گل سرسبد بازارهای مس ایران بوده است' حالا باید ورقه های مس را از اصفهان و زنجان تهیه کند.
مس فروشی های باقی مانده در ازدحام بزاز ها و روسری فروشی های بازار مسگرها هم غریب نوازی را به حد اعلا رسانده اند و با فروش کارهای اصفهان و یزد، رفته رفته رونق ، اصالت و کیفیت مس شیراز را به وادی فراموشی می برند.
'زندگانی' در این باره حتی گفت: ' روسری فروش روبرویی بخاطر صدای چکش از ما شکایت کرده است'.
حالا زمرمه اش هست که در حجره مسگری اش را ببندند تا کسبه ها در بازار مسگرهای بدون مسگر آرامش داشته باشند.
اما در میان حرف هایش بارقه امیدی در دلم درخشید: 'کارگاه مسگری' در کنار قلعه ابونصر.
قصر ابونصر ، قلعه تاریخی مخروبه در شرق شیراز و در فاصله اندکی از انتهای بلوار ابونصر واقع است. نمونه های سفال و قطعات ظروف از دوران هخامنشیان، ساسانیان و اشکانیان از این محل کشف شده است.
در کنار این اثر تاریخی، کارگاه مسگری 'محمود بارغن' هنوز با بهترین استادان این حرفه سر پا بود و مس سفید می کرد و می ساخت و تنهایی نفس های بریده این هنر اصیل شهر را زنده نگه می داشت.
'حجت تصمیم قطعی' که در هنر سفیدگری در ایران نمونه است نیز با ظرافت و عشق تمام پای قلع و آتش ایستاده بود.
محمود بارغن و منصور زندگانی که با شوق به هنر ساختن مشغول بودند و 'ماشاءالله نماینده' که با لبخند و مهربانی هر ضربه چکش را وارد می کرد و دلش می خواست تمام مهارت و تجربه اش را قبل از رفتن به کسی منتقل کند، اما انگار کسی نبود.
زندگانی می گفت 'چون کارگر نیست کار شیراز کم است'.
او افزود: 'دیگر کسی بلد نیست سندون را - که ابزار مخصوص مسگری است - بسازد و اینها آینده این شغل و هنر را در شیراز با بحران روبرو کرده است.'
به گفته فعالان صنایع دستی، در شیراز تمام مراحل ساخت ظروف و وسایل مسی، از آغاز تا پایان با دست انجام می شود و این باعث ضخامت بیشتر و کیفیت بهتر و وجه تمایز آن با کارهای پرسی شهرهای دیگر است.
'زندگانی' در این باره معتقد است: 'مردم نمی دانند و فقط ظاهر را نگاه می کنند، در حالی که کار شیراز، نه سیاه می شود، نه می چسبد و سال ها می توانند در خانه هاشان از آن استفاده کنند.'
سخن اهالی این هنر دیرین حاکی از آن است که حمایت نشدن مسگرهای اصیل باعث ناشناخته ماندن این هنر و دل آشوبی و دردمندی اساتید این حرفه شده است. اما هنوز هم دیر نیست، با کمی توجه به هنرهای اصیل و اساتیدی که حکم گنج را برای هنر این مرز و بوم دارند می شود کارهای بسیاری انجام داد.
ش ع / 2027