سپهر عمومی جامعه و اخلاق حرفه ای

به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش های خبری ایرنا، از سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی، ادبیات و اخلاق آراسته و فاخر سیاستمداران از مهمترین شاخص های ارزشگذاری آنان بوده است؛ شاخص هایی که می توان آن را برآمده از ارزش های اسلامی و فرهنگ ملی کشور دانست.
با وجود این، در سال های اخیر نگرانی هایی در مورد افول جایگاه ارزش های اخلاقی و پیراستگی ادبیات برخی سیاستمداران بروز یافته است؛ نگرانی هایی که از پس کاربرد اصطلاح ها و واژگان غیرمتعارف و بداخلاقی های سیاسی برخی سیاست پیشگان، به طور ویژه در یک دهه ی اخیر به اوج رسید.
بر این اساس در تصویرسازی از جامعه ایران، دیدگاه های مختلفی مطرح می شود و هرکسی از دریچه خاصی به آن می نگرد. از این رو زاویه دیدهای متفاوتی برساخته شده است. با این حال به باور صاحبنظران رعایت اخلاق فردی و اجتماعی، امری است که باید در نظر گرفته شود چرا که اخلاق محوری را گمشده جامعه ایران امروز می دانند.
از این رو ضروری‌ترین نیاز جامعه امروز توجه به اخلاق و اخلاق مداری است. در واقع اگر بخواهیم آسیب‌های اجتماعی از جامعه رخت بربندد باید اخلاق را در جامعه رواج بدهیم. هر چند این مساله را باید در نظر داشته باشیم که دایره اخلاق نیز بزرگ و چندوجهی است و در کنار ساحت فردی و اجتماعی، زمینه های گوناگون را شامل می شود.
در این میان توجه به اخلاق حرفه ای و رعایت آن مساله ای مهم و گریزناپذیر است، بر این اساس ابتدا باید اخلاق را شناخت و سپس با توجه به شرایط و فضای هر حرفه، اخلاق حرفه ای ویژه آن را تبیین کرد.
در غیاب اخلاق حرفه ای و با وجود دایره گسترده بروکراسی(دیوان سالاری) که روح اخلاق در آن جاری و ساری نباشد، ، جامعه دچار مشکلات و مصائب بسیاری می شود. از این رو نوعی فردگرایی و تصمیمات ناپخته حاصل از برداشت های فردی در مناسبات اجتماعی جریان پیدا می کند.
در واقع جامعه ای که در آن فردگرایی افراطی در کنار خلاء اخلاق حرفه ای جاری باشد، فضا بر ساحت عمومی و عرصه اجتماعی چنان تنگ می شود که جای نفس کشیدن بر آن نمی گذارد و این مساله به مثابه زنگ خطری برای هر جامعه است. زیرا چنین رویکردی در ادامه به آن می انجامد که مصالح شخصی بر منافع اجتماعی اولویت پیدا کنند.
در واقع زمانی که نگاه ما از حقیقت دور می شود و تنها بر اساس سلیقه های شخصی عمل می کنیم، جامعه دچار بی اخلاقی و بداخلاقی می شود.
از همین رو است که تسری بی توجهی به اخلاق حرفه ای به ویژه در میان کسانی که دارای اثرگذاری و جریان سازی در عرصه اجتماعی هستند، تهدیدی برای هر جامعه است. بر این اساس سخنان و رفتارهای ناصواب سیاستمداران، روشنفکران و هنرمندان، به دلیل گستردگی نشر و بازخوردی که در جامعه دارد می تواند زنگ خطر برای فرهنگ کشور را به صدا درآورد.
این نکته را باید در نظر گرفت که برخی گمان می برند که زاویه دید و نوع پرداختن آنها به مسائل همچون حقیقت است اما این نکته را در نظر نمی گیرند که شاید آن چیزی را که باور دارند تنها بخشی از حقیقت باشد چرا که واقعیت چندوجهی بوده و زوایای مختلفی دارد.
بر این اساس سعه صدر، صداقت، ‌شفافیت و پرهیز از انگ‌زنی باید جزء دغدغه‌ها باشد. به ویژه آن که با رسانه ای شدن امور و جهان رسانه ای شده، اخبار به سرعت منتشر می شوند و پس از انتشار آن، تکذیبه یا عذرخواهی ها چندان اثرگذاری ندارد. از این رو، اخلاق حرفه ای در جهان رسانه ای شده، باید در اولویت قرار گیرد، زیرا کم توجهی به آن جامعه را دچار آسیب های مختلف می سازد و به گسترش بی اعتمادی در جامعه دامن می زند.
پژوهشم**458**1552