امنیت پایدار غذایی در گروه پژوهش علمی است

به گزارش ایرنا، موفقیت در تمام فعالیت های مربوط به توسعه از جمله صنایع، خدمات، کشاورزی و شیلات به نحوه گسترش فعالیت های پژوهشی بستگی دارد، با توجه به محدودیت های بخش زمین کشاورزی و آب، استفاده از فناوری‌ های نو و افزایش بهره ‌وری باید در حوزه تامین و امنیت مواد غذایی روی پای خود بایستیم.
دستاوردهای علمی و پژوهشی محققان دانشگاهی و علمی ما در حوزه های کشاورزی و دریایی چهل سال اخیر ثابت شده است که می توان در این مهم از ظرفیت های و توانمندی های داخلی استفاده و بهره برداری کرد.
امروز با اطمینان می توانیم بگوییم که چقدر از آنچه که روزانه به عنوان غذا و میوه در سبد زندگی ما قرار دارد اطلاعات کافی درباره سلامت و کیفیت آن در اختیار داریم و با چه اطمینان خاطری آنها را مصرف می کنیم.
روزانه ما برای حفظ سلامت بدن چه نوع غذا، میوه و سبزی مصرف می کنیم که نمی دانیم این محصولات از کشت تا برداشت و نگهداری تا عرصه چه چرخه ای را طی کرده تا به دست ما مصرف کنندگان برسد و یا چه کسانی در این فرآیند دخالت و نقش دارند تا این محصول به صورت سالم راهی دست مصرف کننده شود و سلامت و امنیت آن را تضمین کرده و بدون دغدغه آن را استفاده کنیم.
علاوه بر کشاورز و صیادان و عمل آوردگان، نقش کارشناسان و محققان علمی برای همه محصولات اعم از دریایی مانند ماهی، میگو و جلبک و همچنین محصولات کشاورزی و باغی بی بدیل است.
خبرگزاری جمهوری اسلامی هرمزگان در این راستا میزگردی با عنوان «امنیت غذایی در هرمزگان با 4 تن از مدیران و معاونان پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان و مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان برگزار کرد.

** 36 سال کار تحقیقاتی بر روی آبزیان
در سال 61 مرکز تحقیقات شیلاتی دریای عمان در بندرعباس با هدف تحقیق بر روی گونه های آبزیان دریایی شروع به کار کرد و با توسعه فعالیت ها و امکانات در سال 81 با مجوز علوم، تحقیقات و فناوری به پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان ارتقا یافت.
پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در سال 88 موفق به دریافت گواهینامه بین المللی سیستم مدیریت کیفیت آزمایشگاه براساس استاندارد iso/iec/17025 از موسسه اعتباردهی دکس(DAKKS) آلمان شد، پژوهشکده همچنین دارای ایستگاه تحقیقاتی نرمتنان خلیج فارس در بندرلنگه با ماموریت تحقیق در زمینه نرمتنان و ماهیان زینتی است.
درحال حاضر پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس دارای 2 گروه تخصصی تکثیر و پرورش آبزیان و تغذیه و فیزیولوی آبزیان که بخش تکثیر و پرورش این پژوهشکده با 900مترمربع مساحت دارای یک سالن سرپوشیده است وانواع حوضچه های فایبر گلاس و پلی اتیلن برای نگهداری و پرورش آبزیان دریایی در آن قرار دارد.
گروه های تخصصی تکثیر و پرورش، بیولوژی، غواصی و خدمات دریایی نیز توانمندی های خود را در بیوتکنیک ماهیان زینتی و صدف های مروارید ساز و خوراکی و میزان قابل برداشت نرمتنان را تعیین می کنند.
امروز تحقیقات علمی پژوهشگران حوزه دریا نیز با جدیت بیشتری دنبال می شود و دستاوردهای آن به خصوص در حوزه های ساردین ماهیان و یال اسبی ها به تولید انبوده رسیده است.
پژوهشگران حوزه دریایی امروز فعالیت های تحقیقاتی خود را بر روی منابع دریایی به سمت صدف های دریایی و خوراکی و جلبک ها برده؛ منابعی که می توان آن را گامی موثر در راستای خود کفایی، کاهش واردات و افزایش درآمدهای غیرنفتی دانست.
دستیابی به تکنولوژی تکثیر و پرورش انواع نرمتنان اقتصادی از جمله صدف های مرواریدساز لب سیاه و محار، خیاردریایی و ماهیان زینتی، ارزیابی ذخایر نرمتنان مرواریدساز و خوراکی خلیج فارس و شناسایی مکان های مناسب و بازسازی ذخایر بی مهرگان دریایی در راستای پرورش صدف های مرواریدساز نیز بخشی از هدف گذاری های تعیین شده در این ایستگاه تحقیقاتی است.

** موسسه تحقیقاتی علوم شیلات 100ساله می شود
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در این میزگرد اظهار داشت: این پژوهشکده یکی از پژوهشکده های وابسته به موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی کشور و زیرمجموعه جهاد کشاورزی است که امسال همزمان با 40سالگی انقلاب، موسسه تحقیقاتی علوم شیلاتی نیز 100ساله می شود.
محمد صدیق مرتضوی افزود: پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از سال 61 فعالیت آن آغاز شده و تاکنون 12 ایستگاه در بندرجاسک و بندرلنگه زیر نظر این پژوهشکده فعالیت می کنند.
به گفته وی، اکنون فعالیت های تحقیقاتی پژوهشکده در قالب بخش های بوم شناسی(اکولوژی دریا)، زیست شناسی و ارزیابی ذخایر آبزیان، تکثیر و پرروش آبزیان، تکنولوژی فرآوری آبزیان، ژنتیک آبزیان و بهداشت و بیماری های آبزیان انجام می شود.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان بیان داشت: هدف گذاری های تعیین شده در بخش آبزی پروری این پژوهشکده شامل شناخت و معرفی گونه های مهم اقتصادی آبزیان دریایی قابل تکثیر و پرورش، تعیین بیوتکنیک تکثیر و پرورش آبزیان دریایی و تعیین نیازهای غذایی آبزیان پرورشی است.
مرتضوی عنوان کرد: این بخش دارای توانمندی های مختلفی از جمله خالص سازی و کشت انواع جلبک های میکروسکوپی، کشت و تهیه عصاره و پودر جلبک های ماکروسکوپی، کنترل پدیده کشند قرمز و پایش جلبک های مربوط به کشند در سایت های پرروش میگو و همچنین طرح های مربوط به پرورش ماهی در قفس و آبزیان دریایی در استخرهای خاکی است.

**اثربخشی طرح های پژوهشی بر ساردین ماهیان
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: فعالیت های تحقیقاتی پژوهشکده در چندمحور مهم ذخایر آبزیان، آبزی پروی، بازسازی ذخایر آبزیان، مخاطرات زیستی در حوزه دریا ارزیابی می شود و نتایج آنها به بهره برداران منتقل می شود.
مرتضوی در این رابطه به دستاوردهای پژوهشی شاخص پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بحث امنیت غذایی دریایی اشاره کرد و افزود: با تعریف طرح های تحقیقاتی و تجزیه و تحلیل داده های آماری چندیدن ساله در پژوهشکده این اطمینان را به شیلات داده ایم که می تواند صید را در مدت پنج سال به 70هزارتن برساند.
وی در این رابطه به میزان صید ذخایر ساردین و موتو ماهیان اشاره کرد و بیان داشت: در سال 90 حدود صید ساردین و موتو ماهیان 30 هزار تن بود که بر اساس طرح پژوهشی، افزایش میزان قابل برداشت از ذخایر ساردین و موتو ماهیان با هدف گذاری 60 هزار تن در سال و توسعه تدریجی در یک دوره پنج ساله به مدیریت شیلات هرمزگان اعلام شد که در سال 94 میزان برآورد شده، محقق شد.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان گفت: در ادامه تحقیقات و ارزیابی های انجام شده در سال 95 میزان قابل برداشت مجاز برای این گروه آبزی 75 هزار تن مشخص شده است.
وی با بیان این که در حال حاضر 30 درصد کل صید هرمزگان را ذخایر 'ساردین' و ' موتو ' تشکیل می دهد، تصریح کرد: براساس اطلاعات زیستی بدست آمده این گونه ها در مدیریت صید این آبزیان توسط شیلات استان مورد استفاده قرار می گیرد، زیرا تعیین زمان ممنوعیت صید بر اساس زمان تخم ریزی و تعیین چشمه تور مناسب بر اساس اندازه طول بلوغ ماهی انجام می شود.
مرتضوی در خصوص اثربخشی طرح های پژوهشی بر روی ساردین ماهیان گفت: براساس برآوردهای انجام شده میزان درآمد سالانه صیادان (سود ناخالص) از نتیجه اجرای طرح پژوهشی در سال 94 دو برابر شد و به رقم 300 میلیارد ریال رسید.
وی پیش بینی کرد: با تحقق هدف گذاری ها، میزان قابل برداشت 75 هزار تن از این ذخایر، سود ناخالص 450 میلیارد ریال در سال عاید صیادان هرمزگان گردد.
به گفته رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، منطقه آبهای محدوده شهرستان پارسیان و آبهای ساحلی ناحیه شرقی جاسک به عنوان نواحی با تمرکز و تراکم بالای ماهی تشخیص داده شدند و به عنوان صیدگاه های جدید معرفی شدند.

**طرح سنجش سموم جلبکی درحال انجام است
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در بحث امنیت غذایی دریایی، یکی از طرح هایی به اتمام رسیده اخیر پژوهشکده به طرح ریسک مصرف ناشی از آلاینده های آلی در 18 گونه تجاری اشاره کرد و هدف از انجام آن را بررسی ریسک مصرف انسانی عنوان کرد.
سیده لیلی محبی گفت: داده هایی که به دست می آید علاوه بر اینکه در حوزه امنیت و سلامت غذایی بسیار مهم است می تواند مورد توجه مسوولان جهادکشاورزی و علوم پزشکی و محیط زیست نیز باشد.
وی گفت: طرح سنجش سموم جلبکی با حمایت از سوی صندوق توسعه حمایت از پژوهشگران در پژوهشکده درحال انجام است.
محبی افزود: در مصرف آبزیان در استان با کمبود اطلاعات در حوزه نرخ مصرف، میانگین مصرف و قشر مصرف کننده روبرو هستیم درحالی که این ارزیابی ها برای نتیجه گیری نهایی که آیا در مرحله ریسک هستیم یا خیر، بسیار مهم است؟

**طرح توسعه صید فانوس ماهیان از سوی شیلات ایران
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در ادامه مبحث بیولوژی و ارزیابی ذخایر آبزیان به تعیین ذخایر فانوس ماهیان در استان هرمزگان اشاره کرد.
مرتضوی بیان داشت: ذخایر فانوس ماهیان در دهه 1960 میلادی مورد شناسایی قرار گرفته بودند، ولی به دلایل عمق زیاد صیدگاه و رفتار مهاجرتی روزانه فانوس ماهی، به دلایل فنی و علمی امکان برداشت از آنها وجود نداشت.
وی میزان ذخایر فانوس ماهیان را 3/2 میلیون تن برآورد کرد که می توان سالانه 400 هزار تن از این ذخایر برداشت نمود.
وی گفت: تلاش های تحقیقاتی در سال 87 به ثمر نشست و با دستیابی به فن آوری صید این ماهیان، بهره برداری تجاری از این ذخایر ارزشمند آغاز شد و در حال حاضر شیلات ایران برنامه توسعه صید فانوس ماهیان را در دست اجرا دارد.

**چشم انداز روشن فانوس ماهیان در خود کفایی آرد ماهی
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص اثربخشی آن نیز گفت: معرفی ذخایر فانوس ماهیان در دریای عمان، ظرفیت دست نخورده ای از منابع پروتئین دریایی در اختیار کشورمان قرار گرفته که با برداشت سالانه 400 هزارتن از این ماهیان، میزان برداشت از ذخایر ماهیان دریایی جنوب به دو برابر افزایش می یابد.
مرتضوی ابراز داشت: این ظرفیت از ماهیان زمینه مناسبی برای اشتغال زایی از طریق توسعه صنایع وابسته به صید و صنایع تبدیلی فرآورده های دریایی را فراهم می آورد بطوری که چشم انداز روشنی برای خودکفایی در زمینه آرد ماهی خواهد بود.
وی در حوزه آبزی پروری دریایی به ضرورت تکثیر گونه های بومی با هدف پرورش اشاره کرد و ادامه داد: در پژوهشکده برای نخستین بار موفق شدیم گونه ماهی صافی را تکثیر و در شرایط کارگاهی کار تحقیقاتی را بر روی این گونه انجام دهیم لذا این آمادگی را داریم که بیوتکنیک این گونه را به بخش خصوصی واگذار کنیم.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان با بیان این که زیستگاه ماهی صافی بومی در غرب استان هرمزگان است، گفت: تولید این گونه بیشتر برای پرورش ماهی در قفس مناسب است و در کشورهای عربی نیز بازارفروش خوبی دارد.
مرتضوی همچنین با اشاره به آغاز طرح تکثیر ماهی سوکلا در ایستگاه بندرلنگه، بومی بودن، ضریب رشد مناسب در قفس و تولید جهانی بسیار خوب را از مزیت های اقتصادی پرورش این ماهی عنوان کرد.
وی با اشاره به اهمیت و ضرورت تجاری سازی فعالیت های تحقیقاتی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان خاطرنشان کرد: در این راستا درحال تاسیس شرکت دانش بنیان زیرنظر پژوهشکده هستیم.

**احیای ذخیره های جدید آبزی
معاون پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز به فعالیت های تحقیقاتی بر روی پرورش صدف های مرواریدساز و هم خوراکی اشاره کرد واظهار داشت: اخیرا با اجرای طرحی بر روی صدف ها توانسته ایم بیوتکنیک صدف های مروارید ساز را به دست بیاوریم و تکثیر کنیم.
محبی هدف از تکثیر صدف های مرواریدساز را ترویج یافته ها به بهره برداران بخش شیلات عنوان کرد و در خصوص ارتباط آبزی پروری دریایی با بازسازی ذخایر با هدف احیا ذخیره های جدید نیز بیان داشت: ماهی که تکثیر می شود قابلیت رهاسازی در دریا دارد.
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از دیگر فعالیت های بخش آبزی پروری دریایی به ایجاد زیستگاه های مصنوعی برای تخم ریزی ماهیان نام برد.

**ارتقای فرآورده های بازارپسند با ایجاد طرح های ترویجی
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان نیز در خصوص ایجاد ارزش افزوده در طرح های ترویجی گفت: ساردین ماهیان در استان هرمزگان جزو آبزیانی هستند که از آنها بیشتر برای تهیه پودرماهی در کارخانه ها استفاده می شود.
به گفته محبی، براساس طرح های ترویجی پژوهشکده خلیج فارس و دریای عمان، با ایجاد عمل آوری فرآورده های بازارپسند می توان مصرف ساردین ماهیان را ارتقا داد.
وی در این رابطه به شناسایی و استخراج ترکیبات فعال طبیعی از منابع دریایی، از اسفنج و خیار دریایی به عنوان منابع باارزشی شناخته شده در دنیا نام برد که در اکوسیستم خلیج فارس دارای منابع دریایی زیادی هستند.
محبی ادامه داد: در پژوهشکده عصاره های مختلفی از این منابع دریایی استخراج شده است و نشان داده شده که این منابع می توانند عصاره هایی داشته باشند که رفتارهای زیستی دارند.
این مسوول در حوزه تحقیقات دریایی عنوان کرد: این منابع دریای خلیج فارس دارای عصاره هایی با خواص زیستی ضدسرطان و ضدمیکروبی هستند.
به گفته وی، با توجه به ظرفیت های موجود در کشور و امکان کشت و پرورش اسفنج ها، عصاره های تهیه شده دارای خواص زیستی و ضد میکروبی هستند که با جداسازی مواد موثره می توانند به عنوان آنتی بیوتیک به بازار معرفی شوند.
معاون پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، وجود این منابع دریایی را گامی موثر در راستای خود کفایی و کاهش واردات و افزایش درآمدهای غیرنفتی دانست.
محبی ابزار داشت: با وجود انواع مختلف خیار دریایی در آب های جنوبی کشور و با توجه به دانش فنی تکثیر آنها در پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان، می توان در زمینه تولید داروهای ضد سرطان نیز قدم های مثبتی برداشت.
محبی ادامه داد: همچنین از پودرهای خیار دریایی و عصاره های دارای خواص آنتی اکسیدان می توان به عنوان داروی افزایش ایمنی در برابر سرطان و مکمل های غذایی که ظرفیت مناسبی در بازار داخلی و خارجی دارند، استفاده کرد.
وی تجاری سازی گامی در راستای خودکفایی و جلوگیری از واردات و معرفی محصول جدید به بازار است و رسالت پژوهشکده اکولوژی نیز در همین راستا است اما هدف بعدی این است که این ترکیبات به شرکت های دانش بنیان واگذار شود.

**ضرورت حفاظت از زیستگاه های مصنوعی دریایی
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در خصوص اهمیت بازسازی ذخایر و حفاظت از زیستگاه های مصنوعی دریایی ابراز کرد: استان هرمزگان یکی از استان های پایلوت در توسعه زیستگاه های مصنوعی دریایی معرفی کرد که در این حوزه فعالیت های تحقیقاتی مناسبی در راستای بازسازی ذخایر انجام شده است.
مرتضوی گفت: آنچه در این زیستگاه ها حائز اهمیت بوده بحث حفاظت زیستگاه هاست و پیشنهاد پژوهشکده این است که در راستای بهره برداری و نظارت بهتر، زیستگاه های مصنوعی به تعاونی های صیادی واگذار شود.
وی بیان داشت: همچنین در حوزه بازسازی ذخایر طرح های متعددی با اداره کل شیلات در جزیره قشم و روستای سلخ این جزیره انجام شده که به بحث بازسازی ذخایر کمک خواهد شد.
به گفته این مسوول در حوزه اکولوژی دریا، حفظ روابط متقابل و تعادل در میزان برداشت و نوع گونه ها از این زیستگاه ها بسیار مهم است و برداشت یک گونه نباید به شکلی صورت گیرد که گونه کناری آسیب ببیند.

**معیارهای بومی و توان اکوسیستم در توسعه ساحل رعایت شود
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بخش مخاطرات دریایی اظهار داشت: یکی از ماموریت های وزارت بهداشت در حوزه شیلات و پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان مدیریت مخاطرات زیستی است که مدیریت جامع پدیده کشند قرمز یکی از این مدیریت ها به شمار می رود.
مرتضوی انجام مرتب پایش های دریایی و بررسی میزان سلامت اکوسیستم دریا را وظیفه اصلی پژوهشکده برشمرد و افزود: صیدگاه های اصلی در استان هرمزگان به دور از کانون های آلودگی هستند.
به گفته وی، بررسی هایی که بر روی آبهای ساحلی انجام شده نشان می دهد به جز شهر بندرعباس که آلودگی بالایی دارد بقیه مناطق وضعیت کیفی آب و بستر مناسب است و مشکل خاصی وجود ندارد اما در خلیج فارس مثل عسلویه و ابوموسی واقعا آلوده است اما از صیدگاه های ما خوشبختانه دور هستند.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان اظهار داشت: صیدگاه های ما در شرق استان مثل بندرلنگه، جاسک، سیریک، میناب و طولا شرایط فعلی مطلوب است اما در این که آلودگی بر روی صیدگاه ها اثر بگذارد نگران هستیم.
به گفته مرتضوی، درحال حاضر برداشت های غیراصولی، استفاده از ابزارهای نامناسب صیادی، رعایت نکردن زمانبندی ها، صید و معیشت ساحل نشینان استان هرمزگان را تهدید می کند.
وی از علت های اصلی تخریب و تهدید زیستگاه های مصنوعی به وجود آلودگی ها، قاچاق سوخت، فاضلاب های صنعتی، ورود گازوئیل به ساحل و دریا و بهره برداری غیراصولی از ساحل اشاره کرد.
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان پیشنهاد کرد: در توسعه شهری، ساخت و سازها و بهره برداری از ساحل ضمن رعایت معیارهای بومی، توان اکوسیستم ساحل نیز محاسبه شود؛ قرار نیست با ایجاد یک صنعت در ساحل، صید و صیادی تعطیل شود.
مرتضوی عنوان کرد: حفاظت از زیستگاه ها شامل خورها و مناطق ساحلی است که به عنوان بانک های زیستی محسوب می شوند درحالی که اگر این خورها(بانک های زیستی) تهدید شوند تولید آبزیان با مشکل مواجه خواهد شد.

**حس توانستن برکت اصلی انقلاب اسلامی است
رییس پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان در بخش پایانی این میزگرد گفت: در سالهای اخیر همکاری و قراردهای متعددی با بخش های خصوصی فعال در حوزه شیلاتی داریم که از نتایج و خدمات پژوهشی استفاده می کنند.
مرتضوی در خصوص جایگاه این پژوهشکده یادآور شد: فعالیت پژوهشکده از سال 61 با حدود 3 نفر نیروی انسانی شروع شد اما امروز این ظرفیت به 45 محقق رسیده است.
وی افزود: دانش آموختگی 7 دانشجوی دکترای پژوهش محور از طریق کنکور سراسری یکی از دیگر خدمات های مهم پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس ودریای عمان بوده است.
این مسوول ادامه داد: همچنین در بخش تولید دانش و ارتقا سطح علمی کشور پژوهشکده نزدیک به 100طرح تحقیقاتی اجرا کرده ایم و در راستای ایجاد و تولید دانش فنی نیز تعداد زیادی مقاله به زبان انگلیسی و فارسی چاپ شده است.
مرتضوی ادامه داد: در جهاد کشاورزی تحقیقات از دل بخش تولید بیرون آمده بنابراین کارهای پژوهشی پژوهشکده اکولوژی و مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی یک کاربردی برای مردم و بهره برداران و ذی ینفعان این حوزه است.
وی وجود امکانات و ظرفیت های پژوهشی پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان از نگاه پژوهشگران و پرفسوران خارجی را بسیار مثبت ارزیابی کرد.
این مسوول در حوزه اکولوژی دریا یادآور شد: فعالیت های تحقیقاتی ما در این سالها منجر به بهره برداری پایدار از منابع شده و همه این ظرفیت ها به برکت انقلاب اسلامی این در کشور ایجاد شده است.
مرتضوی با اشاره به نقش تحقیقات در مدیریت بحران و تهدیدها مانند تحقیقات علمی بر روی پدیده کشند قرمز، ارائه دانش فنی و یافته های تحقیقاتی پژوهشکده به محققان کشورهای همسایه دستاورد دیگری از پژوهشکده اکولوژی خلیج فارس و دریای عمان یاد کرد.
وی با بیان این مطلب که حس توانستن برکت اصلی انقلاب اسلامی است، گفت: این حس خودباوری در مردم و بین محققان گره گشای مشکلات جامعه بوده و نمود آن موضوع در فرمایشات رهبری است، زیرا ایشان همیشه از علم و پژوهش به عنوان یک ظرفیت موثر برای کشور یاد می کنند.

**فعالیت تحقیقات از باغ کشاورزی شیخ آباد میناب در سال 41
فعالیت های تحقیقاتی استان هرمزگان که به صورت مقدماتی از سال 41 با تاسیس باغ کشاورزی شیخ آباد در شهرستان میناب آغاز شده بود، در حال حاضر مجموعه فعالیت های تحقیقاتی بخش های کشاورزی، منابع طبیعی و امور دام استان هرمزگان در قالب 53 فقره طرح تحقیقاتی در بخش های تحقیقاتی اصلاح و تهیه نهال و بذر، گیاه پزشکی، خاک و آب، منابع طبیعی، آبخیزداری، اموردام و همچنین واحدهای فنی و مهندسی و ثبت و گواهی بذر و نهال، جهت اجرا و پیاده نمودن طرح های تحقیقاتی در مزارع و عرصه های طبیعی در پنج ایستگاه تحقیقاتی در دست اجرا قرار دارد.
در اهمیت فعالیت های تحقیقاتی حوزه کشاروزی و استفاده بهینه از منابع طبیعی موضوع 'اتمسفر اصلاح شده و انبارداری' از دغدغه اصلی و مهم محققان مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان در سال 96 بوده است.
با وجود این دغدغه ها در بین محققان این حوزه، در سال جاری نیز اولویت های پژوهشی دیگری از جمله 'تبدیل و فراوری محصولات سالم و ارگانیک، معرفی فناوری های مناسب به منظور استفاده بهینه از ضایعات و زائدات محصولات کشاورزی برای تولید محصولات با ارزش افزوده بیشتر، کاشت گیاهان مقاوم در مقابل شوری و تولید فرآورده های جلبکی و جذب سرمایه گذاران' به آنها اضافه شده است.

**عمده تحقیقات روی زراعت و باغبانی، نخل ومیوه های گرمسیری
در ادامه این میزگرد رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان به تشریح فعالیت های این مرکز پرداخت و بیان داشت: این مرکز در سال 67 تاسیس شد و هم اکنون دارای 2 ایستگاه تحقیقاتی فعال در شهرستان های حاجی آباد و میناب است.
عبدالحمید حاجبی افزود: طرح های تحقیقاتی در زمینه های زراعت و باغبانی، خرما و میوه های گرمسیری، گیاه پزشکی، خاک و آب، علوم دامی، منابع طبیعی و آبخیزداری است.
وی بیان داشت: زمان اجرای طرح های تحقیقاتی این مرکز یک تا 5 سال است که با همکاری محققان و اعضای هیات علمی جهاد کشاورزی اجرا می شود.
به گفته حاجبی، پژوهشگران مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان هرمزگان در مجموع تاکنون 125 مقاله داخلی ارائه کرده اند.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان تصریح کرد: از 37 مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی کشور، رتبه هفتم به مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی و منابع طبیعی این استان تعلق دارد.
وی عنوان کرد: محققان این مرکز در سال گذشته(96) در مجموع 7 مقاله شامل 3 مقاله در کنفرانس های داخلی و مقاله در ژورنال های داخلی و 4 مقاله بین المللی (ISI) ارائه نموده اند.

**شناسایی 300 گونه گیاه دارویی در هرمزگان
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان با تشریح وضعیت گیاهان دارویی در هرمزگان گفت: حدود یکهزار گونه گیاهی درهرمزگان وجود دارد که نزدیک به 300 گونه آن دارویی است.
حاجبی از شهرستان حاجی آباد به دلیل شرایط ویژه آب و هوایی آن بعنوان یکی از مناطق مستعد کشت گیاهان دارویی در استان هرمزگان نام برد و ادامه داد: درحال حاضر بر روی یکی از گیاهان نادر در این شهرستان کارتحقیقاتی درحال انجام است.
وی گفت: به دلیل تنوع گونه‌ های مختلف گیاهان دارویی در این استان فرصت‌ های فراوانی برای سرمایه ‌گذاری روی تولیدات این محصولات وجود دارد.

**کشت جلبک های صنعتی و دارویی
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در ادامه بحث به فروش و فرآوری محصولات کشاورزی در زمینه های داروسازی اشاره کرد.
حاجبی پیشنهاد کرد: برای استفاده بهتر از محصولات گیاهان دارویی واحدهای صنایع داروسازی، جهاد کشاورزی و دانشگاه علوم پزشکی پای کار بیایند و موارد مصرف را آنها مشخص کنند.
وی با بیان این که عرصه های طبیعی به دلیل خشکسالی درحال کاهش و انقراض هستند، گفت: بهره برداری غیراصولی باعث تهدید رویشگاه ها و انقراض عرصه های طبیعی می شود.
این مسوول در هرمزگان گفت: همچنین 326 جلبک در این استان شناسایی شده که 50 گونه آن جنبه صنعتی و دارویی دارد و برای این تعداد نیز کشت پایلوت انجام شده است.
حاجبی ابراز داشت: در بحث مبارزه با بیماری جادوی جادوگر برای شناسایی ناقل این بیماری در 2 مرحله در بخش آفات و بیماری ها کارهای تحقیقاتی انجام شد.

**نتیجه تحقیقات علمی باید به دست کشاورز برسد
عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان در ادامه این میزگرد گفت: زمانی تحقیقات ما اثربخش خواهد بود که نتیجه تحقیقات علمی در حوزه های جهاد کشاورزی باید به دست کشاورز برسد.
حسینی چارچوب اصلی فعالیت های مرکز تحقیقات را اقتصاد مقاومتی عنوان کرد که براساس 11 برنامه ابلاغی از سوی وزارت کشور«تامین غذا و امنیت غذایی به محصولات تولیدی و راهبردی»، مربوط به وزارت جهادکشاورزی است که بخش پشتیبانی دانش و علمی آن برعهده سازمان تحقیقات جهادکشاورزی قرار دارد.
وی گفت: در این قسمت وزارت جهادکشاورزی برنامه های مختلفی دارد که برای هرکدام از این ها نگاه استانی تعریف کرده ایم.
حسینی گفت: درچند ساله اخیر مرکز تحقیقات جهادکشاورزی یک طرح «نظام نوین ترویج» با این هدف که داده های تحقیقاتی به دست کشاورزان و ذینفعان این حوزه برسد، فعالیت های خوبی را آغاز کرده که بخش مدیریت دانش آن برعهده مرکز تحقیقات جهاد کشاورزی در استان ها است.
وی در خصوص اهمیت طرح های ترویجی بیان داشت: هرماه حداقل یکبار یکی از محققان در مرکزهای جهاد کشاورزی در دهستان با کارشناس جهاد و کشاورزان به صورت حضوری از زمین کشاورزی سرکشی و مشکلات آنها در حوزه های مختلف از جمله آفات و بیماری ها بررسی می کنند.

**معرفی سامانه خرید کودهای سالم
معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان از دیگر نتایج طرح های ترویجی به موفقیت در برطرف کردن آفت عسلک بادمجان (شیره ای از بدمجان بیرون می آید و باعث خشک شدن آن می شود) در رضوان و فین اشاره کرد.
حسینی در خصوص نگرانی پس از برداشت محصولات کشاورزی، به طراحی انبارهای سنتی در راستای حفظ و سالم نگه داشتن محصولات کشاورزی از فعالیت های پژوهشی انجام شده در مرکز تحقیقات هرمزگان اشاره کرد.
وی همچنین سامانه پیامکی 3000646424 را سامانه پایش کودهای سالم از تقلبی برای اعلام کرد که کشاورزی با ارسال شماره ثبت کود به این سامانه از تقلبی یا غیرتقلبی بودن کود خریداری کرده خود مطلع می شوند.

**تولید کود با عصاره جلبک
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان نیز در خصوص اهمیت کشت و تولید جلبک در سواحل خلیج فارس بیان داشت: در حال آزمایش بر روی عصاره جلبکی برای تولید کود هستیم.
حاجبی صرفه جویی اقتصادی و ارزآوری و اشتغالزایی را سه مولفه مهم در حوزه کشت و پرورش و فرآوری جلبکی عنوان کرد و افزود: در حوزه طرح های تولیدی در بخش جلبک دانش فنی و بستر لازم در استان وجود دارد اما درحال حاضر سرمایه گذارکار نداریم.
وی آموزش و بومی سازی، اشتغال زایی و درآمدزایی را گامی مهم در کشت جلبک های دریایی ماگرو به عنوان یک ظرفیت مهم علمی در استان هرمزگان دانست.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان گفت: درحالی که بیماری جاروک جادوگر از سال 1970 در عمان مشاهده شده بود اما هیچ کار تحقیقاتی بر روی این بیماری تاکنون صورت نگرفته بود.
حاجبی عنوان کرد: این درحالی است که درچندساله اخیر در استان هرمزگان نخستین کار شناسایی ناقل آن بود و این که این آفت در چه مرحله ای می تواند بیشترین آسیب به گیاه برساند نیز شناسایی شد.
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان گفت: دی ماه امسال نیز یک رقم کلزای بهاره با همکاری مرکز تحقیقات زابل و موسسه نهاد اصلاح بذر استان بعد از شش سال کارهای تحقیقاتی به نام رقم صفار که سازگار با جنوب کشور است، ثبت شد.
وی فعالیت های تحقیقاتی بر روی کلزا و گسترش کاشت آن در سالهای اخیر در زمین های کشاورزی استان به عنوان گیاهی که بخشی زیادی از مشکل وابستگی ما در بخش روغن برطرف می کند، از دیگر دستاوردهای مرکز تحقیقات به شمار می رود.

**بیش از50 درصد زمین کشاورزی هرمزگان شور هستند
عضو هیات علمی بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات هرمزگان نیز در بحث مخاطرات خاک گفت: در حوزه از زمین و خاک های کشاورزی متاسفانه خبرخوبی نداریم زیرا بسیاری از خاک های کشاورزی ما شور یا درحال شورشدن هستند.
حسینی با بیان این که شوری خاک ها واقعا یک زنگ خطر است که باید جدی گرفته شود، گفت: براساس مطالعات انجام شده در خوشبینانه ترین حالت، بیش از 50 درصد از زمین زراعی استان هرمزگان شور و یا در معرض شور شدن هستند.
وی ادامه داد: استمرار کشاورزی و کشت و کار در شرایط فعلی نیازمند مدیریتی تخصصی و آگاهانه است براین اساس کاهش اثرات شوری با بهبود شرایط محیطی گیاه، ریزجانداران و تیمار کردن گیاه سه راهکار در حوزه مدیریت شوری خاک محسوب می شود.
به گفته این محقق در حوزه آب و خاک، با کشت دو نمونه رقم افق و سیستان در بخش گندم که یکی مقاوم به شوری و یکی مقاوم به خشکی و کم آبی است، خوشبختانه با کشت این دو رقم عملکرد خوبی را در سطح زمین های کشاورزی شاهد هستیم.
حسینی در بحث کشت های جدید با شیرین سازی آب دریا نیز ابراز داشت: برای تولید کشت های جدید با توجه به شوری خاک و آب، اگر واقعا الزام های زیست محیطی را بتوان رعایت کرد، در سطح های کوچکتر مثل گلخانه ها استفاده از آبشیرین کن مشکل چندانی ایجاد نمی کند.

**کشت رقم های مقاوم خرما در هرمزگان
رییس مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی هرمزگان بر ضرورت کشت گیاهان مقاوم در مقابل شوری خاک تاکید کرد و ادامه داد: پیشنهاد ما برای کشاورزان کشت گیاه کینوا است، زیرا شوری زیادی را تحمل می کند و می تواند جایگزین گندم و برنج باشد.
حاجبی گفت: این گیاه یک نوع شبه غلات محسوب می شود که از نظر ترکیب و پروتئین شبیه گندم بوده که دارای ارزش غذایی فراوانی است و از آن به عنوان آرد نیز استفاده می شود.
به گفته وی، کینوا بومی کشور‌های بولیوی، شیلی و پرو در آمریکای جنوبی است، گفت: کشت این نوع گیاه در استان هرمزگان این در دو منطقه شروع شده است.
به گفته این مسوول، دانه کینوا منبعی غنی از پروتئین، آهن، منیزیم، فیبر، فسفر و ویتامین ب محسوب می ‎شود به طوری که در کشور‌های آمریکای جنوبی به خاویار گیاهی معروف است.

**توجه به تحقیقات دستاورد 40ساله انقلاب
حاجبی درجمع بندی میزگرد ابراز داشت: درچهل ساله اخیر پیشرفت های چشمگیری درحوزه جهاد کشاورزی و افزایش عملکرد محصولات کشاورزی حاصل شده است.
وی گفت: افزایش عملکرد محصولات کشاورزی استان هرمزگان نیز در40ساله انقلاب نشان دهنده از توجه به تحقیقات و دستاوردهای پژوهشی است.
مدیر روابط عمومی جهادکشاورزی هرمزگان در بخشی از این میزگرد بر نقش رسانه ها در انتقال یافته های علمی به ذینفعان تاکید کرد.
خلیلی البته ضمن گلایه از کم توجهی برخی رسانه ها، ابراز داشت: این درحالی است که رسانه ها در انتقال یافته های علمی و تحقیقاتی به بهره برداران در قالب های خبری و گزارشی نقش اساسی دارند.
9887 /6048