ایران، خانه دوم افغان ها

به گزارش خبرنگار ایرنا از کابل، در این مدت علاوه بر میلیون ها مهاجر افغان که در جمهوری اسلامی ایران با خانواده های خود در شهرها و روستاهای ایران ساکن شده و در کنار ایرانی ها به کار، تحصیل، آموزش و زندگی ادامه دادند، میلیون ها نفر دیگر هم به قصد کار و تأمین معیشت خانواده های خود که در افغانستان ساکن بودند برای دریافت تامین معیشت و هزینه زندگی عازم ایران شدند.
این روند تاکنون هم قطع نشده است و شماری زیادی از افغان ها هنوز هم خانواده های آنها در کابل و شهرها و روستاهای افغانستان زندگی می کنند و جوانان خانواده برای تأمین زندگی خود به گونه قانونی و غیر قانونی وارد جمهوری اسلامی ایران شده و با به دست آوردن پول، زندگی خود را تأمین می کنند.
بطور طبیعی وقتی میلیون ها نفر در کشوری با مدارک قانونی و غیر قانونی اقامت داشته باشند، در ادامه زندگی افرادی مرتکب جرم و جنایت های هم خواهند شد که افراد متخلف بدون تفکیک هویت ایرانی و افغانی مجازات می شوند و این روندی طبیعی و قانونی هست که حتی اتباع خود کشورها هم از آن مستثنا نخواهند بود.
اما در کنار آن نباید فراموش کرد که حضور میلیون ها نفر افغان با خانواده ها در جمهوری اسلامی ایران بارسنگینی را بر مردم این کشور تحمیل کرده است که ایران به عنوان کشور دوست و همسایه آنرا با بردباری تحمل کرده و شکایتی نکرده است.
اگر روند مهاجرت افغان ها طی چند سال گذشته به اروپا راه هم دنبال کنیم ، متوجه این بار و مسئولیت سنگین برای ایران خواهیم شد . داد اروپایی ها تنها به خاطر تعداد مهاجرانی که بطور واضح جمعیت شان به یک میلیون نفر هم نمی رسد همواره بلند شده است و حتی با بازنگری قوانین مهاجرت شمار زیادی از افغان ها را هر هفته و یا هر ماه به اجبار اخراج می کنند.
اما جمهوری اسلامی ایران طی 40 سال حضور بیش از سه میلیون افغان ها را با رویی گشاده میزبانی کرده و به آنها مساوی با ایرانی ها خدمات ارائه کرده است.
مقامات دولتی افغانستان، استادان دانشگاه و افرادی که خود سال ها به ایران رفت آمد کرده و هزینه زندگی خانواده های خود را از آن کشور تأمین کرده است به این واقعیت اذعان می کنند.

**توصیف استاد دانشگاه ابن سینا کابل از تاثیر ایران در رشد علمی و فرهنگی مهاجران افغان
جواد سلطانی که رشته جامعه شناسی را تا مقطع کارشناسی ارشد در جمهوری اسلامی ایران به پایان رسانده و اکنون یکی از استادان مطرح دانشگاه خصوصی «ابن سینا» در کابل است در باره نقش مهاجرت افغان و خدمات ایرانی ها به افغان ها طی 40 سال داستان را چنین تعریف کرد.
ما تجلیات مهاجرت و آثار آن را در حوزه های گوناگون می توانیم بیبنیم که بر بخش های مختلف جامعه افغانستان اثر گذاشته و بخش عمده از مهاجران افغان که وارد آن کشور شدند، شاید برای اولین بار زندگی شهری را مطالعه کردند و بنا بر این مهاجرت در ایران صرفا مهاجرت در یک کشور دیگر با حوزه فرهنگی متفاوت نبود بلکه بیشتر در عین حال که با فرهنگ نسبتا متفاوت مواجه شدیم جذب یک فرهنگ شهری نیز شدیم.
وی گفت که بخشی از فرهنگ شهری شدن نیز در جریان مهاجرت اتفاق افتاد و زمان تبعات این موضوع را می توان درک کرد که به بازگشت بپردازیم.
سلطانی اضافه کرد، مهاجرانی که در ایران با فرهنگ شهری، امکانات شهری، بهداشت و آموزش و پرورش دسترسی داشتند در بازگشت هم به شهر آمدند و این تاثیرات بازگشت در حوره های دیگر هم بسیار مشهود است.
وی به حوزه رسانه ای اشاره کرد و گفت، به دلیل اینکه فرزندان مهاجر در ایران در حوزه رسانه هابا فضای کار رسانه ای مواجه شدند و اهمیت نقش رسانه را در زندگی اجتماعی و سیاسی مشاهده کردند در بازگشت به افغانستان اولین حوزه را که جستجو کردند رسانه ها بود.
به گفته وی این نسل برگشته از مهاجرت وقتی جذب نهادهای تازه تاسیس رسانه ها در افغانستان شدند جدید بودند و بطور مشخص تاثیر زبانی در فضای عمومی فوق العاده بود و به همین دلیل امروز ما مرز زبانی مشهودی بین کابل و تهران نمی بینیم و بجز در موارد خاص فرهنگی اما در حوزه گفتاری و نوشتاری در یک حوزه بسیار وسیع مشترک هستیم .
سلطانی گفت: برای پاکی و جلوگیری از هجوم زبان ها و کلمات بیگانه کسی کار نمی کند که آسیب در حوزه زبان به حساب می آید اما تاثیر مهاجرت به ایران در حوزه زبان طاقتی به این مردم داد که ما بتوانیم در حوزه گفتار، نوشتار، تولید کتاب، فرهنگ و غیره تغیر عمده داشته باشیم و این تغییر یک آغاز و تحول فرهنگی است.
به گفته وی افغان ها باید با گذشت زمان از این دستاور صیانت کنند و ظرفیت های آینده زبان در افغانستان را حفظ کنند که این دستاورد کاری اندک نیست.
سلطانی اعتقاد دارد که نسل تحصیل کردگان برگشته از ایران در حوزه آموزش و اکادمیک نیز تجربه موفقی بوده است.
وی تصریح کرد: نسل جدید که از ایران به افغانستان بازگشتند به تاسیس نهادهای دانش مدرن اقدام کردند و نزدیک به یک و نیم دهه پیش هم هم آن نسل اول که در ایران تحصیل کرده بودند، با یک استاندارد خوب و قابل قبول آموزش دیده بودند که یکی از مهم ترین تحول آموزش در افغانستان شمرده می شود.
وی بطور مقایسه ای گفت که افغان ها از تمام کشورهای که در آن مهاجرت کرده و زندگی می کردند به افغانستان برگشتند، حضور دوباره آنها آن قدر محسوس نبود اما برعکس نسلی که از ایران برگشته اند در حوزه انتقال علم، کارهای فرهنگی و آثار مکتوب خوش درخشیدند.
به گفته این استاد دانشگاه در افغانستان در حال حاضر دو نوع کتاب را بصورت برجسته می توان یافت اول اینکه آثار مکتوب که توسط دانش آموختگان در ایران آموزش دیده اند در این قلمرو تولید شده و یا کتاب است که از ایران وارد کشور شده است.
سلطانی تأکید کرد که این موضوع بخوبی نشان می دهد آنانی که در ایران مهاجر بودند و آموزش دیدند وقتی برگشتند ذائقه آموزش را نیز با خود آوردند که اثر آن را بصورت مشهود می بینیم که اگر تولیدات فرهنگی ایرانی و صنعت ترجمه آنان نبود، بصورت طبیعی نهادهای علمی افغانستان مواد لازم برای مصرف درسی را در اختیار نداشت.
به گفته وی در افغانستان پیشنهادهای گوناگون و سناریوهای مختلف برسر زبان ها وجود دارد اینکه زبان آموزش را انگلیسی بسازند و یا از پایه چه تغیراتی در سیستم آموزش بوجود بیاورند، این بحث ها تا هنوز سرانجام نیک نیافته اما انچه واضح است این است که سیطره آن دانش و فرهنگی که از ایران وارد این حوزه شده در جامعه خوب و پسندیده است.
سلطانی نظر به مشاهده شخصی خود می گوید که شرایط آموزش در ایران طوری بود که فرصت ها برای یک ایرانی و یک افغان مساوی بود که یک دانشجوی ایرانی و افغان بطور مساوی می توانستند بیاموزند و انتقال این امر برای ما یک امر مصنوعی نه بلکه یک امر ملموس و متعارف فرهنگی بوده است.
وی اضافه کرد : در بخش اقتصادی هم که افغان های مهاجر معیشت خانواده های خود را از زندگی در ایران تأمین می کنند، هم جای خود را دارد.

** حسین محمدی، مهاجری که آسایش خود در افغانستان را مدیون ایران می داند
«حسین محمدی» یکی از افغان هایی است که از سال های 1375 تا سال گذشته همواره به ایران سفر می کرد و در هر سفر بین دو تا سه سال در آن کشور بدون مدرک به کارهای ساختمانی و نمای ساختمان مشغول بود، ادامه می داد.
وی هم به ایرنا گفت که که در کابل خانه ای ساخته است که در آن احساس آرامش می کند و دارای یک خودرو هم هست که همه را از کار و زحمت در ایران بدست آورده است.
محمدی گفت که ایران به عنوان خانه دوم آنها مطرح بوده و هر وقتی که از نبود پول به مشکلات دچار می شد عازم ایران می شد و ایرانی ها که با وی آشنایی داشتند، فوری برایش کار فراهم می کردند.
محمدی تأکید کرد که هرگز فراموش نخواهد کرد که بخش از زندگی خود را در ایران سپری کرده و در این سال ها هیچ سربازی به وی اهانت نکرده و مورد آزار و اذیت قرار نگرفته است.
وی اعتقاد دارد آنهایی که از سرباز و ایرانی شکایت می کنند خود هم خلاف کار هستند زیرا هر خلاف کاری مورد بازپرس قرار می گیرد.

**سخنگوی وزارت مهاجرین افغانستان: خدمات دولت دوست ایران باعث پیشرفت افغان ها شد
«رضا باهر» یکی از سخنگویان وزارت امور مهاجرین افغانستان به ایرنا گفت که در حال حاضر حدود دو میلیون 160 هزار نفر مهاجر افغان در جمهوری اسلامی ایران بسر می برند که از جمله 950 هزار دارای کارت هستند.
وی اضافه کرد که حدود یک میلیون نفر مهاجر دیگر بدون مدرک قانونی در ایران بسر می برند و مذاکراتی که وزارت مهاجرین با مقامات ایرانی داشته اند حدود 800 هزار مهاجر بدون مدرک را ثبت کرده اند که قرار است برای آنها گذرنامه صادر تا حضور آنها هم قانونی شود.
باهر گفت که 102 هزار کودک بدون مدرک افغان طی دو سال گذشته با دستور رهبر جمهوری اسلامی ایران برای تحصیل وارد مدارس شده اند و با همان شرایط دانش آموزان ایرانی مشغول به تحصیل هستند.
باهر اظهار داشت که در مذاکراتی که بین دو طرف ادامه دارد قرار است مهاجرت برای کار را با جمهوری اسلامی ایران نهایی سازند تا آن عده افغان ها که برای کار عازم ایران می شوند با مدارک قانونی وارد آن کشور شوند.
سخنگوی وزارت مهاجرین گفت که رفت و آمد کسانی که دارای مدرک اقامت در ایران هستند قبلا ممنوعیت داشت و اگر وارد افغانستان می شدند مدرک آنها باطل می شد و شخص نمی توانست دیگر به ایران با مدرک قبلی خود برگردد که این مشکل هم برداشته شده است و اکنون هر افغان که دارای مدرک قانونی حضور در ایران هستند می توانند بدون مشکل وارد افغانستان شده و دوباره به ایران بر گردد.
این مقام افغان افزود که در کنار آن قرار است جمهوری اسلامی محدودیت سفر زمینی را برای افغان های که قصد سفر به ایران دارند، لغو کنند تا افغان ها بتوانند بدون محدودیت با روادید زمینی عازم ایران شوند و ضمانت 300 یورویی هم برداشته شده و دیگر سفارت ایران این رقم را از افغان نمی گیرد.
وی گفت : آن عده از افغان ها که در جمهوری اسلامی ایران زندگی می کنند مانند ایرانی ها از خدمات بیمه بهداشتی، اجتماعی و خدمات بانکی هم استفاده می کنند و شماری قابل ملاحظه ای از افغان در مدارس و دانشگاه های ایران مشغول آموزش و تحصیل هستند که برای آینده کشور نیروی با ارزشی محسوب می شوند.
باهر گفت که در مجموع 402 هزار دانش آموز شامل مدارس ایران هستند اما وی از تعداد دانشجویان ابراز بی خبری کرد.
به گفته سخنگوی وزارت مهاجرین شماری زیاد از افغان ها که در دوران مهاجرت در ایران تحصیل کرده و تا مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا تحصیل خود را به پایان رسانده اند نیز قابل توجه هستند که اکنون شماری از آنها به کشور برگشته اند در دانشگاه های کشور استاد هستند و یا هم در ادارات دولتی و موسسات مشغول کار بوده و شماری هم نمایندگان مردم در مجلس هستند.
به باور وی همین خدمات دولت دوست و همسایه با فرهنگ مشترک بود که امروز افغانستان شاهد حضور نیروی نخبه و متخصص در بخش های مختلف است نیروهایی که فن و علم را در دوران مهاجرت در ایران آموخته اند.
این مقام افغان اضافه کرد که شماری زیادی از مهاجران هم که در جمهوری اسلامی ایران به کارهای دیگر مشغول بوده اند و اکنون برگشته اند ، حضور آن ها درجامعه موثر بوده است زیرا تعداد زیادی از آنها حرفه ای را به صورت تخصصی آموخته اند و اکنون در کارخانه های مختلف مشغولند بطوری که تعداد زیاد دیگری نیز زیر دست آنها حرفه و فن آموخته اند.
باهر گفت وزارت مهاجرین برنامه ای را در دست اقدام دارد که افغان های تحصیل کرده را تحت عنوان نخبگان مهاجر از کشورهای جهان از جمله ایران برگردانده و در افغانستان از آنها در ادارات دولتی، دانشگاه و جاهای مورد نیاز به کار گیرد.

این سه نمونه از مصاحبه را که در این گزارش گنجانیده شده نمونه ای از روایت میلیون ها افغان است که در به ایران سفر کرده و در آن جا کار کرده زندگی خود را برای مدتی سپری کرده است.
آساق*291**1663**