واقع گرایی اولویتی مورد تاکید در روابط فرهنگی ایران و روسیه

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، ایران و روسیه به عنوان دو کشور همسایه که به گفته استادان علوم ارتباطات، سابقه ارتباطی بیش از دو قرن دارند، امروزه برای توسعه روابط به ویژه در عرصه فرهنگی نیازمند نگاه واقع گرایانه تر هستند.
در نشست بررسی روابط فرهنگی ایران و روسیه که امروز سه شنبه در دانشگاه علامه طباطبایی با حضور اعضای هیات علمی این دانشگاه و دانشگاه تهران، مدیر بنیاد قفقاز و رئیس اداره اروپای شرقی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی ترتیب یافت، ظرفیتها و اثرات تعاملات و راهکارهای گسترش روابط مطرح شد.

**روسیه نزدیکترین قدرت جهانی به ایران
«حمید حکیم» عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست تخصصی اظهار داشت: تاریخچه روابط ایران و روسیه بیش از دو قرن است، روسیه نزدیک ترین قدرت جهانی به کشور ماست، منابع و ظرفیت‌هایی برای استفاده دارد و کانالی برای ارتباط ایران با کشورهای دیگر است و ایران به همین ترتیب به دلیل جمعیت بالا و وسعت مناسب ظرفیتی برای روسیه تلقی می‌شود.
وی افزود: اما در بررسی روابط دو کشور شاهد فراز و نشیب‌هایی در روابط بوده ایم؛ از قراردادهای سیاسی مختلف منعقد شده در گذشته تا سالیان اخیر که برخی همکاری‌ها و اختلاف نظرهای دو کشور در سوریه از جمله آنهاست.
حکیم گفت: شاهد دو نوع نگرش در روابط دو کشور هستیم؛ نگاه و نگرش «مثبت و خوشبینانه» که تاکید افراد خوش بین به مطرح بودن روسیه به عنوان یک قدرت در جهان است و با توجه به سطح ارتباطات ایران با کشورهای غربی، ارتباط بیشتر با روسیه را ضروری می دانند.
وی افزود: در نگرش «بدبینانه»، نگاه بر مبنای سوءظن در روابط ایران و روسیه است و معتقدند روی روسیه نمی توان به عنوان یک دوست حساب کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در این نشست قصد داریم بگوییم درست است اتفاقاتی افتاده و تاریخچه ای در روابط دو کشور وجود دارد اما نیازمند نگاهی بر مبنای واقعیت هستیم، اشتراکات و اختلافاتی میان دو کشور از جمله در زمینه های فرهنگی وجود دارد که بزرگترین اختلاف فرهنگی دو کشور را می توان اختلافات دینی عنوان کرد.
وی افزود: اما از سیاست روس ها و هویت شرقی آنها نباید غافل بود؛ اشتراکات فرهنگی تاریخی روسیه با ما بیشتر از کشورهای مسلمان است و از سوی دیگر نزدیکی روسیه با ما از قرابت با سایر قدرت های جهانی بیشتر است.
حکیم حضور جامعه مسلمان در روسیه را دیگر ظرفیت تعاملی در عرصه فرهنگی میان تهران و مسکو عنوان کرد و افزود: اما همیشه روابط اقتصادی و سیاسی برای ما در اولویت بوده است در حالیکه فرهنگ و روابط فرهنگی هم با روابط سیاسی و اقتصادی در تعامل و اثرگذار است.
وی با ابراز تاسف از کمرنگ بودن روابط فرهنگی ما با روسیه، گفت این حالی است که روابط فرهنگی برای توسعه روابط در سایر حوزه‌ها و اشتراکاتی که داریم خیلی موثر است و می تواند به ما برای یافتن نقاط اشتراک کمک کند.

**تعامل مثل یک سکه دو رویه است
دکتر موسی عبداللهی عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی نیز در این نشست گفت: تعامل مانند یک سکه دو سویه است و تنها با دانش زبانی میسر نیست، دانش فرهنگی نیز نیاز است.
وی افزود: در روابط ایران و روسیه؛ روابط فرهنگی یک حلقه مفقوده بوده که هم اکنون در حال برطرف شدن است؛ اما باید به دو چالش اصلی در روابط فرهنگی ایران و روسیه که در تمام سطوح تعاملات اثرگذار است اشاره کرد.
عبدالهی یکی از این چالش ها بی اعتمادی شدید در بدنه جامعه ایران نسبت به روسیه دانست و افزود: این بی اعتمادی وجود دارد اما عدم شناخت از بی اعتمادی آسیب زننده‌تر است.
وی گفت: در مورد ریشه‌یابی عدم شناخت باید گفت یک دلیل اصلی سطح زبانی در ایران و روسیه است و در هر دو کشور تعداد افرادی که به زبان هم اشراف داشته باشند بسیار محدود است. اکثر اطلاعات مردم روس در مورد اخبار ایران در فضای مجازی است که نگاه بدبینانه چیره است.
عبداللهی افزود: روابط بین دو کشور باید به صورت موزون رشد کند چرا که توسعه روابط اقتصادی، سیاسی و فرهنگی تکمیل کننده همدیگرند.
وی تاسیس یک شبکه تلویزیونی پویا را پیشنهاد داد که بتواند یک جامعه 300 میلیونی روسی زبان را تحت پوشش قرار دهد و در کنار این مساله بر اهمیت ذائقه شناسی مخاطب در تولید محتوا نیز تاکید کرد.
عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی تاکید کرد: برای گسترش جامعه هدف، سرمایه گذاری بزرگتر از فعلی نیاز است.

**نهضت ترجمه آثار فارسی به روسی لازم است
دکتر بهرام امیر احمدیان عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز گفت: اقتصاد نقش مهمی در توسعه روابط فرهنگی دو کشور دارد، سهم ایران از مبادلات تجاری و روابط اقتصادی می تواند نقش مهمی در روابط فرهنگی داشته باشد، اما سهم ایران در بازرگانی خارجی روسیه کمتر از یک درصد است و در حالی که جاده ابریشم ظرفیت بسیار مهمی در گسترش روابط تجاری و فرهنگی محسوب می‌شود، این ظرفیت تاحدودی نادیده گرفته می شود و سهم کالای روسی در بازارهای ایران نیز پررنگ نیست.
وی افزود: علاوه بر این مسائل که می تواند پیشران گسترش روابط باشد در عرصه فرهنگی نیز نیاز به تلاش و تکاپوی بسیار بیشتری دیده می شود هرچند در حوزه ادبیات که بخش مهمی در حوزه فرهنگی است بسیاری از آثار روسی به زبان فارسی به مرور ترجمه شده است.
وی گفت: لازم است یک نهضت ترجمه آثار فارسی به روسی صورت گیرد که البته این اتفاق باید در بخش غیر دولتی و از درون ملت و بنگاه های خصوصی بیفتد و البته ترجمه ها هم باید صحیح و گویا و درست باشد و باید بخش خصوصی را در این عرصه فعال کرد.
امیراحمدیان با ارائه پشنهادات و راهکارهایی برای گسترش تعاملات اظهار کرد: رایزنی فرهنگی ایران و روسیه می تواند از طریق رسانه‌های جدید صورت گیرد، مبادله فیلم های سینمایی، مبادله موسیقی در فضای مجازی، تولید برنامه‌های هنری مشترک، برگزاری هفته‌های هنر، معرفی دانشگاه‌ها، برگزاری تورهای گردشگری و مسافرتی ارزان قیمت مشترک، کلاس‌های آموزشی ارزان قیمت و ایجاد فضای رسانه‌ای مشترک از جمله پیشنهادات و راهکارهای موثر است.
به گزارش ایرنا، استادان دانشگاهی در نشست امروز نتیجه گیری کردند که عرصه فرهنگ و روابط فرهنگی عرصه ای است که بعد از سیاست و اقتصاد قرار گرفته و به آن کم توجهی شده است اما اکنون نیازمند توجه بیشتر است.
عرصه فرهنگ می تواند به کسب و حصول منافع در سایر عرصه‌ها و از بین بردن ذهنیت و بی اعتمادی موجود، کمک کند. در این عرصه بر خلاف عرصه های سیاسی و امنیتی، مردم بستر هستند نه دولت‌ها و وزن مردم بسیار بیشتر است و این کمک زیادی در توسعه روابط با روسیه است.
عرصه فرهنگی عرصه ای است که با کمترین هزینه می‌توان بیشترین اثرات را در آن دریافت کرد از گسترش روابط فرهنگی می‌توان برای کاهش تضادها در سایر عرصه‌ها کمک گرفت.
پیشنهادات و ظرفیت‌هایی که می‌توان در توسعه روابط به آنها پرداخت و توجه کرد عبارتند از فناوری ارتباطات، سرمایه گذاری بخش خصوصی، تعریف برنامه‌های فرهنگی مشترک و مبادلات علمی و تاکید بر حوزه زبان و ادبیات و هنر.
گزارش از فاطمه رحمتی
فراهنگ**3009** 9053