سبقت پاییزی صندوق‌ها از شاخص سهام

بررسی‌های صورت گرفته در این زمینه نشان‌دهنده آن است که صندوق‌های سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه به‌عنوان دومین کانال سرمایه‌گذاری و ورود غیرمستقیم به بازار سهام، همواره به‌عنوان برترین گزینه سرمایه‌گذاری به‌خصوص به افراد تازه‌وارد مطرح است. همانطور که «دنیای اقتصاد» بارها در گزارش‌های خود به آن تاکید داشته، سهامدارانی که قصد ورود به بازار سرمایه و خرید و فروش در این بازار را دارند، بهتر است به‌طور غیرمستقیم و از طریق کانال‌های واسطه‌ای به این بازار ورود پیداکنند.

در این راستا عملکرد ماه‌های اخیر صندوق‌های مزبور شاهدی بر تایید این موضوع است؛ هر چند در ماه‌های قبل و همزمان با ایجاد موجی صعودی در بازار سهام، شاید هرسرمایه‌گذار تازه‌واردی می‌توانست به راحتی کسب سود مناسبی از بورس داشته باشد، اما با روند نزولی اخیر، این موضوع دستخوش تغییراتی شده است. به‌طوری‌که شاید سرمایه‌گذاری در چنین شرایطی، زیان‌هایی برای سرمایه گذاران جدید به همراه داشته باشد، اما با ورود به این صندوق‌ها نه تنها زیان‌های مزبور به حداقل می‌رسد، بلکه سوددهی نیز برای این گروه از سرمایه‌گذاران خواهد داشت. در تایید این موضوع می‌توان گفت نه تنها صندوق‌ها کارنامه قابل قبولی در پاییز از خود برجای گذاشتند، بلکه در برخی موارد از بازار نیز سبقت گرفتند.

بررسی عملکرد نهادهای مالی مزبور، نشان از عملکرد مناسب‌تری در ماه آذر دارد؛ به رغم ثبت زیان بیش از ۱۱درصدی در کارنامه ماه گذشته شاخص کل بورس، ۶۵درصد از کل صندوق‌های فعال در بازار توانستند بهتر از نماگر اصلی بازار باشند. هر چند رصد فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام و مختلط به دلیل برخورداری از حجم بالای سهام در سبد سرمایه‌گذاری نشان از ثبت زیان در بیشتر آنها دارد، اما این زیان‌ها به مراتب کمتر از افت شاخص کل بورس بود.از سوی دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری بادرآمد ثابت عملکردی بسیار درخشان داشتند. به عبارت دقیق‌تر صندوق‌های بادرآمد ثابت یکه‌تازان بازدهی در آذرماه امسال بودند. به‌طوری‌که برترین صندوق‌های قابل معامله در بورس (ETF) نیز از نوع صندوق‌های بادرآمد ثابت بودند این در حالی است که صندوق‌های قابل‌معامله کالایی که همگی مبتنی بر سکه و طلا هستند، در ماه گذشته بازدهی منفی تا محدوده ۱۶درصد را تجربه کردند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام در حالی توانستند در دوره یک‌ماهه آذرماه، عملکردی به نسبت مطلوب‌تر داشته باشند که این امر در فعالیت پاییزی این نهادها نیز قابل مشاهده است. بر این اساس برخی صندوق‌های سرمایه‌گذاری به مدد مدیریت حرفه‌ای و افزایش تنوع در پرتفوی سرمایه‌گذاری موفق شدند طی بازه مزبور از بازدهی بیش از بازدهی شاخص بورس برخوردار شوند. به‌طوری‌که بازدهی این نهادهای مالی در فصل پاییز حتی تا محدوده ۱۱ درصد نیز نوسان مثبت داشت. این امر موجب سبقت صندوق‌ها از شاخص بورس شد. بر این اساس؛ از میان ۷۴ صندوق سرمایه‌گذاری فعال در سهام (به‌روزرسانی شده عملکرد در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران)، صندوق‌ سرمایه‌گذاری مشترک نقش جهان توانست با ثبت بازدهی در محدوده ۱۱درصد، پیشتاز دیگر صندوق‌ها شود.در ادامه نیز دو صندوق سرمایه‌گذاری اختصاصی بازارگردانی آینده نگر و نیکوکاری کشتی ورزش ملی ایران هر کدام به ترتیب با ثبت بازدهی ۶/ ۸ درصد و ۱/ ۶درصدی به‌عنوان برترین صندوق‌ها در فصل پاییز شناخته شدند.در ادامه نیز صندوق‌های سپهر آتی خوارزمی، فیروزه موفقیت، مشترک صبا، توسعه صادرات، مشترک نوین پایدار، سهم آشنا، مشترک نوید انصار، مشترک افق، مشترک سبحـان و ثروت آفرین تمدن نیز در فهرست دیگر صندوق‌های سودده در پاییز قرار گرفتند.

این در حالی است که از میان دیگر صندوق‌ها، ۷صندوق به رغم ثبت زیان در فصل گذشته توانستند جایگاه بهتری از شاخص کل بورس کسب کنند. همان‌طور که عنوان شد بازدهی پاییزی بورس تهران به ۸/ ۲درصد رسید که در این میان صندوق‌های افق روشن بانک خاورمیانه، جسورانه یکم آرمان آتی، زرین پارسیان، مشترک کارگزاری حافظ، بانک دی و مشترک رشد سامان زیانی در محدوده ۷/ ۰ تا ۵/ ۲درصدی را به نمایش گذاشتند.در این راستا شاخص کل بورس نیز با ثبت بازدهی ۸/ ۲ درصدی در دوره مزبور هر‌چند از ۲۲صندوق سرمایه‌گذاری عقب ماند اما توانست عملکردی بهتر از ۵۲ نهاد دیگر داشته باشد. به‌این ترتیب صندوق‌های مشترک پویا، مشترک مبین سرمایه، مشترک توسعه ملی، مشترک تدبیرگران فردا، کارگزاری پارسیان، مشترک سرمایه دنیا، یکم اکسیر فارابی، مشترک پیشرو و مشترک البرز از جمله صندوق‌هایی بودند که در رتبه‌های پایین‌تر از شاخص کل بورس ایستادند.

همان‌طور که عنوان شد صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام در مجموع عملکردی مطلوب‌تر در مقایسه با شاخص کل بورس در دوره یک ماهه آذر داشتند. در حالی نماگر اصلی بازار در ماه گذشته با زیان بیش از ۱۱درصدی مواجه شد که ۶۵درصد از کل صندوق‌های سهامی فعال در بازار توانستند عملکردی بهتر از نماگر اصلی بازار داشته باشند.در این میان صندوق سرمایه‌گذاری نیکوکاری کشتی ورزش ملی ایران با ثبت بازدهی ۲۶/ ۱درصدی در صدر دیگر صندوق‌ها قرار گرفت. صندوق مزبور در تمامی دوره‌های ماهانه و همچنین عملکرد یک سال اخیر نیز با سوددهی همراه بود. به‌طوری که بازدهی ۱/ ۶درصدی در دوره ۳ماهه، ۱۲درصدی در دوره ۶ماهه و بیش از ۱۹درصدی در دوره یک‌سال اخیر داشته است. بررسی پرتفوی صندوق مزبور نشان از آن دارد که بیش از ۹۵ درصد از سبد صندوق مزبور به سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت و سپرده بانکی تخصیص داده شده است.  در ادامه این روند دیگر صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام همگی با زیان در عملکرد ماهانه مواجه شدند. بر این اساس صندوق جسورانه یکم آرمان آتی، زیان ۵/ ۰درصدی را در کارنامه ماه گذشته ثبت کرد. صندوق‌های سپهر آتی خوارزمی و بانک اقتصاد نوین نیز هر کدام زیانی در محدوده ۲درصد داشتند. در همین راستا زیان صندوق فیروزه موفقیت نیز به ۳درصد رسید.بررسی پرتفوی صندوق بانک اقتصاد نوین نشان از آن دارد که حدود ۶۰درصد از سرمایه‌گذاری‌های این صندوق در سهام بوده که بخش عمده آن به خرید سهام پالایشی و معدنی تعلق دارد.

بررسی عملکرد صندوق‌های با درآمد ثابت در ماه گذشته نیز نشان از آن دارد که بازدهی این صندوق‌ها نسبت به دیگر صندوق‌های فعال در این بازار درخشان‌تر بوده است. بر این اساس برترین صندوق در این حوزه بازدهی ۵/ ۴درصدی داشته که متعلق به صندوق اندیشه فردا بود. این صندوق در فصل پاییز نیز توانست بازدهی درخشان ۱۲۸درصدی را کسب کند. در این صندوق حدود ۵۶درصد حجم دارایی به اوراق مشارکت و سپرده بانکی و ۳۵ درصد نیز به خرید سهم اختصاص دارد. در ادامه صندوق نوین‌نگر آسیا با کسب بازدهی ۵/ ۳ درصدی در رتبه دوم برترین صندوق‌های با درآمد ثابت در ماه گذشته قرار گرفت. این صندوق نیز بیش از ۹۵ درصد از دارایی‌های خود را در اوراق مشارکت و سپرده بانکی سرمایه‌گذاری کرده و مابقی به سرمایه‌گذاری در سهام اختصاص یافته است. خالص ارزش دارایی صندوق مزبور معادل ۶/ ۸میلیارد تومان است. در ادامه بررسی صندوق‌های برتر در حوزه درآمد ثابت، صندوق‌های ارزش‌آفرین گلرنگ و نیکوکاری جایزه علمی فناوری پیامبر اعظم(ص) قرار گرفتند که هر کدام توانستند بازدهی بیش از ۲درصدی را در آذرماه کسب کرده و به‌عنوان فعال‌ترین صندوق‌ها در این زمینه شناخته شوند.

رصد فعالیت صندوق‌های مختلط در ماه گذشته نیز نشان از آن دارد که صندوق‌های مزبور با توجه به ماهیت و عملکرد خود که طبق دستورالعمل‌های موجود باید حداکثر ۶۰ درصد از دارایی خود را در سهام سرمایه‌گذاری کنند، عملکردی چندان مناسب نداشتند.به این ترتیب در ماه گذشته صندوق گوهر نفیس تمدن توانست تنهاترین صندوق مزبور شناخته شود. این صندوق که سود ۶۷/ ۱درصدی را در ماه گذشته به نمایش گذاشت، بازدهی ۱۵درصدی در فصل پاییز داشت. در این صندوق حدود ۶۰درصد به سرمایه‌گذاری در اوراق مشارکت و سپرده‌ بانکی اختصاص داده شده و مابقی سهم خرید سهم است. در سبد مزبور خرید سهام گروه معدنی و شیمیایی در اولویت قرار دارد. صندوق مشترک گنجینه مهر نیز در حالی به‌عنوان دومین صندوق برتر در این حوزه شناخته شده که زیان یک درصدی را به نمایش گذاشت. صندوق‌های توسعه پست‌بانک، کوثر و سپهر آتی نیز دیگر صندوق‌های برتر در ماه گذشته بودند.

بررسی صندوق‌های قابل معامله (ETF) در دو حوزه کالایی و غیرکالایی صورت گرفته است. همان‌طور که عنوان شد ETFهای حوزه کالایی با زیان مواجه شدند. این صندوق‌ها همراستا با افت قیمت ۸/ ۱۶درصدی سکه در ماه گذشته، با عملکردی منفی مواجه شدند.به این ترتیب در حالی رشد ۱۷۸درصدی نرخ سکه در نیمه نخست سال جاری ثبت شده بود که صندوق‌های مرتبط با این موضوع نیز سوددهی تا محدوده ۱۶۰درصدی را تا پایان شهریور‌ماه به نمایش گذاشته بودند. اما از مهرماه شاهد توقف روند صعودی مزبور بودیم. بر این اساس صندوق‌های کالایی که عمدتا در طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اند، با زیان مواجه شدند. به‌طوری‌که زیان ۷/ ۱۵درصدی در کارنامه ETF در اوراق بهادار مبتنی بر سکه طلای مفید به ثبت رسید.

 در ادامه صندوق با پشتوانه طلای لوتوس و مبتنی بر سکه طلای مفید بازدهی نزدیک به یکدیگر داشتند. دو صندوق مزبور به ترتیب زیان ۶۴/ ۱۵ درصدی و ۴۵/ ۱۵ درصدی را در آذرماه داشتند.در این میان صندوق زرافشان امید ایرانیان با ثبت زیان ۱۳درصدی به‌عنوان برترین صندوق در این ماه شناخته شد. همچنین هر ۴صندوق مزبور در دوره پاییز نیز زیانی در محدوده ۲۰ تا ۲۴درصد را به نمایش گذاشتند.  اما در بخش صندوق‌های قابل‌معامله غیرکالایی روندی معکوس حاکم بود و صندوق‌های فعال در این حوزه توانستند سوددهی هر چند اندک داشته باشند. در این راستا سه صندوق گنجینه آینده روشن، اعتماد آفرین پارسیان و آرمان آتی کوثر بازدهی در محدوده ۲درصد داشتند. صندوق قابل‌معامله پارند پایدار سپهر نیز دیگر صندوق برتر در ماه گذشته بود که توانست بازدهی ۸۶/ ۱درصدی را ثبت کند. این صندوق در فصل گذشته ۸/ ۵درصد سوددهی به سرمایه‌گذاران خود اعطا کرد.

رصد تازه‌ترین اخبار پیرامون فعالیت صندوق‌ها در ماه گذشته نشان از آن دارد که در حالی آتی سبد سهام در روزهای پایانی آذرماه به‌عنوان ابزاری جدید آغاز به کار کرد که صندوق‌ها با یک روز تاخیر توانستند مجوز ورود و فعالیت در این ابزار جدید را کسب کنند. بر این اساس طبق ابلاغیه اعلام شده از سوی سازمان بورس، تمامی صندوق‌های سرمایه‌گذاری به‌منظور پوشش ریسک نوسان قیمت سهام موجود در سبد دارایی صندوق و متناسب با جهت و درجه همبستگی بین نوسانات قیمت سبد سهام صندوق و سبد پایه در قرارداد آتی، مجاز به اتخاذ موقعیت خرید یا فروش در قرارداد آتی سبد سهام در بازار معاملات آتی هستند.البته در این ابلاغیه عنوان شده که صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند حداکثر تا سقف یک درصد از ارزش سبد صندوق در قرارداد آتی سبد سهام موقعیت خرید یا فروش اتخاذ کنند. این موضوع و میزان اندک سرمایه‌گذاری در سبد سهام، نارضایتی برخی از مدیران صندوق‌ها را به دنبال داشت.