مطالعات بین رشته‌ای؛ زمینه همکاری دونهاد حوزه و دانشگاه

به گزارش خبرنگار مهر، بیست و هفتم آذرماه، یادآور عروج سرخِ مجاهدی خستگی ناپذیر و عالمی ربانی، آیت‌ اللّه مفتح است که از پیشروان اندیشه وحدت حوزه و دانشگاه بود. این شهید والامقام در راه تحقق این اندیشه و آرمان بلند که از اندیشه بلند امام راحل رحمه الله برخاسته بود، تلاش های بی وقفه‌ای انجام داد. به پاس فعالیت‌های چشم گیر شهید مفتح در راه تحقق وحدت حوزه و دانشگاه لزوم ارتباط، همکاری و هم فکری این دو قشر اندیشمند، روز ۲۷ آذر،  روز وحدت حوزه و دانشگاه نام‌گذاری شده است. طرح مسئله وحدت حوزه و دانشگاه با بهره‌گیری از رهنمودهای امام خمینی رحمه الله در سال ۵۹ آغاز و گسترش پژوهش‌های علمی و معارف بلند و عمیق اسلام را به عنوان هدف اصلی دنبال می‌کرد. این آرمان بلند، دانشگاه و حوزه را برای تلاش مشترک به سوی هم کشاند و در فضای سیاسی آن زمان، باب مشارکت و وحدت حوزه و دانشگاه را بازکرد که تا کنون ادامه یافته است. برای آگاهی از روند فعلی وحدت حوزه و دانشگاه در جامعه کنونی با دو تن از صاحبنظران این حوزه گفتگویی داشته ایم که در ادامه می آید؛

مطالعات بین رشته ای؛ زمینه همکاری حوزه و دانشگاه

حجت الاسلام روح الله شاطری، دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها درباره پیوند حوزه و دانشگاه در جامعه اظهار کرد: بحث پیوند حوزه و دانشگاه یا همان وحدت که منتهی شده به مسأله پیوند و همکاری بین حوزه ودانشگاه، بر اساس هدف مشترک و قابلیت‌های علمی و فرهنگی که در سازمان‌های دانشگاه و حوزه وجود دارد، طراحی شده که بیشتر به دنبال مأموریت مشترک و موضوع همکاری مشترک بین حوزه و دانشگاه و فراگیری است که این دو حوزه می‌توانند در تعامل علمی با هم داشته باشند. این مسائل باید بر مبنای مسایل کلانی باشد که در کشور وجود دارد و نیاز به یک نوع مطالعه دقیق علمی و رسیدن به راهکارهای دقیق علمی و کاربردی دارد.

وی در ادامه درباره اینکه دانشگاه و حوزه چگونه می‌توانند با یکدیگر هم افزایی کنند، خاطر نشان کرد: حوزه و دانشگاه می‌توانند در این مسیر با هم همکاری کنند و دست تعامل و کار مشترک به هم بدهند. اکنون با وجود شکل گیری گروه‌های مناسب به ویژه در حوزه علوم انسانی به عنوان قدم اول در حوزه‌های زیستی و سلامت معنوی و در بخش های مختلفی که در حوزه هنر و سلامت روان هست، عملاً این دو مجموعه می توانند تعامل خوبی با هم داشته باشند؛ مثل انجمن روانشناسی حوزه یا انجمن جامعه شناسی اقتصاد و مدیریت حوزه با دانشکده اقتصاد دانشگاه‌های علوم انسانی ما که می توانند بر اساس موضوعات مشترک که اولویت بندی شده برنامه ریزی کنند و کار خود را جلو ببرند.

دبیر شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها درباره نقش مطالعات میان رشته ای در پیوند این دو نهاد گفت: دقیقاً موضوعی که قرار است، زمینه همکاری حوزه و دانشگاه باشد، حوزه مطالعات بین رشته‌ای است که در یک طرف آن مسأله با نگاه تخصصی رشته های مختلف و از طرف دیگر نگاه دینی که طالب رسیدن انسان به سعادت و کمال در این دنیا و آخرت است، بررسی می شود. آموزه‌های دینی و وحیانی که از طرف خدا، دین و شریعت، طرح، برنامه و توصیه و تجویز دارند، می‌توانند با آموزه های علمی دانشگاهی تعامل کنند.

حجت الاسلام شاطری در پایان درباره فعالیت های جدیدی که در این خصوص انجام شده، یادآور شد: جلساتی بین وزیر علوم و رئیس حوزه علمیه در دوره وزرای قبل انجام شده که جلسات تکمیلی آن قرار است در این دوره توسط اعضایی که عضو شورای اسلامی دانشگاه‌ها شده‌اند، وزیر علوم و رییس حوزه علمیه برگزار و  برنامه ریزی شود. بر این اساس با برنامه ریزی مشخص و مدون در موضوعات همکاری، اولویت‌ها، برنامه ها، فازبندی و حمایت کار پیگیری شوند که البته هنوز پروتکل آن در زمان رئیس جدید حوزه، آیت الله علیرضا اعرافی، نهایی نشده بلکه صحبت های اولیه در این خصوص انجام شده است که امیدواریم هر چه زودتر انجام شوند.

هماهنگی حوزه و دانشگاه برای شکل گرفتن تمدن نوین اسلامی ضروری است

سید سعید زاهد زاهدانی، استاد جامعه شناسی دانشگاه شیراز هم با اشاره به سابقه تاریخی حوزه و دانشگاه در جامعه اظهار کرد: اساساً در هر فرهنگ و فرقه ای، معارف آن فرهنگ و جامعه به هم پیوسته هستند و نمی توانند از هم متفرق باشند، بلکه باید باهم هماهنگ و پیوسته عمل کنند. در تمام جوامعی که شکل گرفته اند و تمدن هایی که ساخته شده اند چنین ویژگی را بین مجموعه معارف آن فرهنگ و تمدن مشاهده می کنیم.

وی افزود: جامعه ما با توجه به سابقه تاریخی بسیار ارزنده و درخشانی که داشته از یک معارفی برخوردار است و علقه های تحصیلی تدریسی در آن وجود دارند که مجموعه فرهنگ ما را در گذشته متجلی می کنند و زمانی که در معرض تمدن مدرن قرار گرفته و نیازهای علمی در جامعه ما به وجود آمده، بر اساس احساس نیاز دانشگاه‌ها تأسیس شده اند و ما نمی توانیم تا ابد، با ۲ شخصیت و هویت زندگی کنیم و زندگی اجتماعی ما می‌بایست به یک هویت متمسک باشد و سابقه گذشته، حال و آینده آن همسان و هماهنگ باشد.

این جامعه شناس در ادامه تصریح کرد: از این جهت کلیه مراکز آموزشی ما که برحسب نیازهای مختلف به وجود آمده باید یکدست و هماهنگ شوند. عمده این موسسات حوزه و دانشگاه هستند که دانشگاه‌ها نیازهای روز ما را با توجه به تمدن مدرن برآورده می کنند و حوزه های علمیه با توجه به ارزش ها و شرایط فرهنگی که داریم نیازهای دیگری از ما را تأمین می کنند. این دو باید با هم هماهنگ شوند تا ما دارای یک هویت یگانه شویم و بتوانیم تمدن خود را شکل دهیم یا به تمدن نوین دست پیدا کنیم.

زاهد زاهدانی با تأکید بر اینکه، هماهنگی حوزه و دانشگاه یکی از مهم ترین نیازهای فرهنگی در جامعه امروز ما است که بحمدالله با انقلاب اسلامی این قضیه کلید خورده است، ادامه داد: تا کنون پیشرفت های زیادی در این راه صورت گرفته و امروز هم در حوزه و هم در دانشگاه افرادی هستند که با هم ارتباط دارند و می‌توانند با هم همزبانی داشته باشند. ما هنوز به وضعیت مطلوب وحدت حوزه و دانشگاه دست پیدا نکرده ایم، ولی با توجه به هماهنگی که در طول این سالها در جامعه به وجود آمده، می توانیم وحدت حوزه و دانشگاه را رقم بزنیم و به آن هویت سالم و یگانه که لازمه یک جامعه اسلامی است، دست پیدا کنیم.

این استاد دانشگاه در پایان گفت: حوزه و دانشگاه، هر کدام بخشی از نیازهای انسان و جامعه را برطرف می کنند و ما هماهنگی و هم افزایی این دو نهاد را در جامعه لازم داریم که امیدوارم بتوانیم با حاکم کردن منطق واحد بر این مراکز آموزشی و رسیدن به روش های تحقیق هماهنگ این نوع ارتباط و هم سویی را پررنگ تر کنیم.